Yeni nesil HDR standardı olan Dolby Vision teknolojisine yakından bakıyoruz.
Son 10 senelik zaman diliminde akıl almaz teknolojik gelişmelere şahit olduk. Sinema ve yayın sektörü de diğer sektörlerle beraber bir hayli gelişti. 10 sene önce hayal olarak gördüğümüz çözünürlükte ve netlikte filmler izliyor, dizilere istediğimiz yerden kolayca erişebiliyoruz. Bu yazıda ele alacağımız Dolby Vision da ekrandaki içeriğin kalitesini artırmayı amaçlayan teknolojilerinden birisi.
Dolby Vision HDR Nedir?
Yeni bir televizyon veya oynatıcı aldığınızda gerek kutuların, gerek de ürünün üstünde birçok logo görürüz. Dolby Vision da artık bu logolar arasında yer alıyor. Birçok 4K Ultra HD cihazda yer alan bu logo, Dolby Surround ve diğer Dolby teknolojilerini geliştiren ekip tarafından oluşturulmuş yeni bir HDR (High Dynamic Range) 4K video formatını temsil ediyor. Dolby Vision sayesinde normal HDR’ın aksine daha yüksek renk doygunluğuna ulaşılabiliyor.
Cihaz üreticilerinin Dolby Vision logosunu bir Blu-Ray oynatıcı veya televizyonda kullanabilmesi için ürünlerini onaylatmak ve lisanslamak amacıyla birtakım şartları sağlayıp ödeme yapması gerekiyor. Ayrıca Dolby HDR, video yapımında da kullanılıyor. Bu yönüyle hem tüketici hem de profesyonellere yönelik çözümlerden birisi olduğunu söyleyebiliriz.
Hızlıca HDR teknolojisini hatırlayacak olursak; televizyon ve görüntüleme cihazlarında renk gamını ve en düşük ve en yüksek parlaklık değerini, yani dinamik aralığı artıran bir teknoloji. HDR öncesinde setler Rec 709 olarak adlandırılan HDTV için eski video standardı ile sınırlandırılmıştı. Rec 709, 90’lı yıllar da dahil olmak üzere seneler boyunca birtakım teknik sınırlamalarla karşı karşıyaydı.
Günümüzde ise OLED ve diğer LCD veya LED televizyonlar eskilere göre çok daha fazla renk görüntüleyebiliyorlar fakat HDR teknolojisinin görüntüyü daha çarpıcı hale getirdiğini söyleyebiliriz. Zira HDR geliştirilene kadar bu televizyonların renk bakımından tam anlamıyla potansiyellerini sergilemelerinin pek imkanı yoktu.
HDR10 ve Dolby Vision Teknolojileri Arasındaki Fark
Günümüzdeki televizyonlar ve ekranlar için açık HDR standardı olarak HDR10 kabul ediliyor. Yani tüm HDR veya Premium Ultra HD televizyonların HDR10 standardını işleyebilmesi gerekiyor. Bu şekilde HDR televizyonların HDR formatını düzgün bir şekilde görüntüleyebilmesi sağlanıyor.
HDR’ın temelinde de birtakım talimatlar ve bilgi alışverişi yatıyor. HDR görüntülerde yer alan birtakım meta datalar yardımıyla ekran veya disk oynatıcı, renklerin parlaklık seviyelerini nasıl ayarlayacağını ve renkleri nasıl eşleştireceğini öğrenip buna göre işliyor. Genel itibariyle programa uygun olarak hazırlanan bu talimatlar sabit olarak kalıyor. Aynı şekilde HDR10 standardı, filmlerin nasıl sıkıştırılacağı ve kodlanacağını da açıkça belirtiyor.
Dolby Vision ile HDR10’un farkı ise uyumluluk konusunda bariz şekilde ortaya çıkmakta. Dolby Vision, alışılagelmiş HDR10’a kıyasla çok daha özel “talimatlar” içeriyor. Dolby’nin bu teknoloji için özel olarak hazırlayıp sunduğu şartnamede bu uyumluluğun sağlanması için yapılması gerekenlere, televizyon yayınının nasıl yapılacağı ve televizyonun Dolby Vision HDR içeriğini nasıl işleyeceğine dair bilgiler bulunuyor. Bu bakımdan televizyonlar açısından Dolby Vision, HDR10 standardına göre çok daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuyor.
HDR10 mu yoksa Dolby Vision mu?
Bu iki HDR standardını detaylı bir şekilde inceleyecek olursak Dolby Vision’un bariz şekilde daha dinamik ve çok daha canlı bir görüntü sunduğunu görüyoruz. Bu açıdan Dolby Vision destekli televizyonlar HDR10’dan görüntü bakımından çok daha üstün fakat bütün Dolby Vision destekli televizyonlar da aynı şekilde üretilmiyorlar.
Dolby Vision, sahneden sahneye değişebilen talimatlar veya meta veriler sağlayarak TV’ye ne zaman belirli bir rengi veya kontrastı artırmasını gerektiğini söylüyor. Dahası, Dolby’nin tüketici TV’leri için maksimum spesifikasyonu 12 bit renk derinliği ile 68 milyar renge kadar çıkabiliyor (yalnızca 16.7 milyon olası rengi işleyen eski Rec. 709 8 bit renk derinliğine kıyasla). Parlaklık tarafında ise Dolby Vision, 4.000 Nit veya daha fazlasına ulaşan seviyelere izin veriyor.
Dolby Vision ile HDR10 karşılaştırıldığında, HDR10’un sabit metadata kullanması nedeniyle belirli sahnelerdeki görüntünün işlenmesi söz konusu olduğunda TV’lere pek esneklik sunduğu söylenemez. HDR10 ayrıca 1,07 milyara kadar olası renk için 10 bit renk derinliği şart koşuyor. Parlaklık bakımından da HDR10 ekranlarda ortalama 1.000 nit veya üstü hedefleniyor.
Fakat şunu söylemeliyiz ki günümüzde hiçbir tüketici televizyonu henüz 12-bit renk derinliğine sahip değil. Bu nedenle Dolby Vision’un renk derinliği konusundaki üstünlüğü gelecekte 12-bit televizyonlar sunulmaya başlandığında bariz bir şekilde öne çıkacak. Ek olarak parlaklık konusunda bazı ekranlar hem Dolby hem de HDR10 uyumlu şekilde olabilir, örneğin LCD’lerde belirli bir parlaklık seviyesinin üstüne çıkmak pek mümkün olmazken OLED ekranlar daha az ışıkta daha iyi kontrasta sahip olduğu için destekliyorsa hem Dolby Vision hem de HDR10 ile uyumlu denilebilir.
Özetle Dolby Vision her ne kadar HDR10’dan teknik kıyaslamada üstün olsa da, görüntü kalitesi bakımından asıl önemli etken ekranın kalitesi ve televizyonun kendisi diyebiliriz.
Hangi Televizyon ve Blu-Ray Oynatıcılar Dolby Vision Uyumlu?
Dolby Vision’un oldukça hızlı bir şekilde 4K televizyonlar için HDR standardı haline gelmeye başladığını söyleyebiliriz. TCL ve LG’ye kadar birçok büyük televizyon üreticisi Dolby Vision sertifikalı ürünler sunmakta. Bu teknoloji Sony Bravia OLED XBR-65A1E ve LG E7 OLED’den tutun, TCL Roku TV 55P607 ve Hisense 43H6D gibi nispeten daha uygun modellerde de bulunabilmekte.
Bilinen birkaç Dolby Vision destekli televizyonu sıralayacak olursak:
- LG E7 OLED (OLED65E7P)
- Sony Bravia OLED XBR-65A1E
- LG B7 OLED (OLED55B7P)
- TCL Roku TV 55P607
- Vizio SmartCast M- Serisi M65-E0
- Hisense 43H6D
Listede Samsung’un yokluğu dikkatinizi çekmiş olabilir, bunun nedeni Samsung’un rakip olarak kendi geliştirdiği HDR teknolojisi olan HDR10+’ı kullanması. Bu teknoloji Dolby Vision’a kıyasla lisans ücreti olmaması ve daha çok özgürlük sunan rahat bir yapı kullanması nedeniyle de oldukça tercih ediliyor.
Sony ise yakın zamanda bu teknolojiyi bazı televizyonlarına (Z9D, A1E, X930E, X940E serisi) yazılım güncellemesi yardımıyla sunmaya başladı. Elinizde 4K Sony televizyon bulunuyorsa müşteri hizmetleriyle görüşüp veya destek sayfalarını kontrol ederek bu desteğin televizyonunuza sunulup sunulmadığını öğrenebilirsiniz.
Blu-Ray oynatıcılara da gelecek olursak yine aynı şekilde LG, Sony ve diğer birçok üreticiden temin edilebilen uyumlu Ultra HD Blu-Ray oynatıcı cihazlar mevcut.
Dolby Vision Teknolojisi Görüntü Kalitesinde Farklılık Sunar Mı?
Elbette, sıradan dinamik aralıklı (SDR) görüntülerde milyarlarca rengi göremeyebilirsiniz. Ayrıca renkler arasındaki hassas geçişleri de standart görüntülerde fark edemezsiniz. Genel itibariyle HDR’ın sunabileceği yumuşak renkler yerine banding adı verilen birtakım çizgi ve şeritler görürsünüz.
HDR görüntülerde (Dolby Vision bir HDR standardıdır) daha zengin renklere sahip olursunuz ve daha gerçekçi bir görüntü elde edersiniz. Örneğin ormanda geçen bir film izlediğinizi düşünün, HDR ile yeşilin her tonunu daha iyi bir şekilde hissedersiniz. Veya neon renklerin bulunduğu yüksek kontrastlı cisimler barındıran programlarda görüntü daha bariz bir şekilde kaliteli gözükür.
HDR10+ Gerçekten Dolby Vision Rakibi Mi?
Evet, HDR10+ sadece bir HDR standardı olmakla kalmayıp Samsung ve Amazon tarafından da desteklenen bir teknoloji. HDR10’un eksikliklerini gidermek amacıyla piyasaya sunulan bu teknoloji de Dolby Vision’da olduğu gibi sabit metadata yerine dinamik metadata iletimine izin veriyor. Böylece farklı sahnelerde renkler ve parlaklık çok daha iyi ve düzgün işlenebiliyor.
Dolby Vision Destekli Filmler Nereden Edinilebilir?
Dolby Vision formatında birçok Ultra HD Blu-Ray yayın bulunmakta fakat genel itibariyle günümüzde fiziksel disklerin pek tercih edildiğini söyleyemeyiz. Bu nedenle Dolby Vision destekli filmleri edinmek için için daha çok VoD ve streaming servislerine göz atmanızı öneriyoruz. Bunlar arasında Netflix, Apple TV+, Amazon Prime ve Disney+ yer alıyor. Diğer Dolby destekli ürün ve hizmetlere Dolby’nin sitesinden de ulaşabilirsiniz.
Eklemek istediğiniz bir şey varsa yorum yapabilir, sorularınız ve önerileriniz için Technopat Sosyal’de konu açabilirsiniz.
