Artık her yıl güncellenen bilgisayar donanımlarını kanıksadık. Öyle ki biz bir modelde karar kılıp satın almadan yenisinin çıkması gibi durumlar karşısında şaşırmıyoruz bile. Ama tüm bu değişimin ortasında bir donanım var ki duruşunu hiç bozmadı. Güç kaynaklarından bahsediyorum tabiki. Son zamanlarda yaşanan ve bu videonun da konusu olan ATX 3.0’ı saymazsak güç kaynaklarında değiştiğini hatırladığınız birşey oldu mu?
Kimisinin üzerinde RGB aydınlatma, kimisinde ekran var, kimisi boşta fanını kapatıyor bunlar iyi güzel özellikler ama kaputun altında, sisteminize güç sağlayan teknik altyapı hep aynı kaldı. İşte bu ATX 3.0 ile değişiyor.
12VHPWR
ATX 3.0 bize PCI-Express 5.0’la gelen 12VHPWR bağlantısını entegre bir şekilde sunuyor. Aslında değişikliklerin büyük kısmı bu bağlantı çevresinde şekilleniyor diyebiliriz aslında.
Peki niye PCI-Express 5.0 bu bağlantı standardını getirdi? Standart PCI-Express güç kabloları neyimize yetmiyor? Mesele şu ki arkadaşlar, ekran kartları her geçen jenerasyonda daha fazla güç tüketme eğiliminde. Sadece bu da değil, modern ekran kartları ani ve çok kısa süreliğine de olsa güç tüketim sıçramaları yapabiliyorlar ve bu sıçramalara karşı güç kaynaklarının cevap verebilmesi gerekiyor.
8 pinli PCI-Express güç kabloları 150W güç taşıyabiliyor. Üreticiler ekran kartlarının bu artan güç gereksinimi karşısında kartları boydan boya PCI-Express güç girişleriyle doldurmak istemediği için daha yüksek güç taşıyabilen bir bağlantı standardı ortaya çıktı. 12VHPWR.
Bu standart 600W’a kadar güç taşıyabilme kapasitesine sahip, yani 4 tane 8 pinli PCI-Express kablosunun taşıyabileceği gücü taşıyor. Daha az kablo ve bağlantı noktası üreticiler açısından bakıldığında maliyeti düşürüyor, tüketiciler açısından da kablo yönetimini kolaylaştırıp, kasa içi hava akışını iyileştiriyor ve daha şık sistemleri mümkün kılıyor.
12VHPWR Destekleyen Ekran Kartları
Bu standart ilk Nvidia RTX3000 serisinde benimsendi, bugün RTX 4000 kartlarda da devam ediyor.
AMD cephesi ise şu an için bu standardı benimseyeceğinin sinyallerini vermedi. Bu muhtemelen AMD’nin ekran kartlarını tasarlarken belli bir verimlilik eşiğinin altında kalmak istemesinden kaynaklanıyor, uzun lafın kısası şimdilik ihtiyaçları yok.
600W Güç Desteği Anlamlı Mı?
Tabi bugün baktığımızda 600W güç tüketen bir kart piyasada pek yok. Varsa da sınırlı sayıda, çok elit sistemlerde görebiliyoruz bunları. Ancak bu demek değil ki bu sınır gereksiz yüksek tutulmuş, standardı belirleyen PCI-SIG konsorsiyumu ekran kartlarının her yeni jenerasyondaki güç gereksinimlerinin biraz daha arttığını da göz önünde bulundurarak bu yeni standardın sınırlarını yüksek tutmuş.
Cooler Master MWE Gold V2 1250W
Bu tür güç kaynaklarına bir örnek olarak elimizde Cooler Master’ın gönderdiği MWE Gold V2 Serisinden 1250W’lık tamamen modüler bir güç kaynağı var. 
Kutu üzerindeki detaylardan da bu güç kaynağının PCI-Express 5.0 ve 12HVPWR destekli olduğunu görebiliyoruz.
Bu yuva normal PCI-Express yuvalara göre daha küçük 12 pine ve bu pinlerin üzerinde 4 tane daha da küçük pine sahip. Bu 4 pin ile güç aktarımı yapılmıyor. Ekran kartı ile güç kaynağı arasındaki dijital iletişim için kullanılıyor bunlar. Bu haberleşme önemli çünkü, bileşenler birbirine güç ihtiyaçları konusunda bilgi verdiğinde olası problemlerin önüne geçiliyor.
Cooler Master’ın kutuya dahil ettiği 600W’lık kabloya bakarsak, kutudaki tek örgülü kablo bu. Bu plastik bir dış örgü, diğer kablolardaysa görebildiğiniz gibi kabloların tekli olarak seçilebildiği daha farklı bir tasarım benimsenmiş ama her ikisinin de şık gözüktüğünü söyleyebilirim.
Güç kaynağı tek 12v hattı var bu güç kaynağının ve bu hat üzerinden 104Amper verebiliyor, bu da sadece 12v üzerinden 1248W güç çekilebileceği anlamına geliyor. Ki sistemin en yüksek güce ihtiyaç duyan bileşenleri, bu ekran kartıdır, işlemcidir zaten bu 12v hat üzerinden besleniyor.
Güç Tüketim Sıçramaları
Bir başka mesele de modern ekran kartlarının ani güç tüketim sıçramaları ve ATX 3.0 destekli güç kaynaklarının bununla nasıl baş ettiği. Tüm ATX 3.0 güç kaynakları bu 600W’lık 12VHPWR bağlantısından verebilecekleri gücün 2 katını çok kısa süreliğine de olsa verebilme özelliğine sahip. Yani 600W güç tüketen bir ekran kartınız varsa ATX 3.0 güç kaynağı bu karta ihtiyaç duyduğunda 100 mikrosaniye boyunca 1200W verebilecek şekilde tasarlanıyor.
1250W bir güç kaynağı bugün 300W güç tüketen bir işlemci ve 600W güç tüketen bir ekran kartı için Intel tarafından önerilen değer. Tabiki bu ani güç sıçramaları da düşünülerek belirlenmiş.
Alternatif Düşük Güç Modu (ALPM)
ATX 3.0’ın bahsetmeye değer bir diğer güzel özelliği de Alternatif Düşük Güç Modu yani ALPM. Bu mod bilgisayarlar çok düşük güç tüketimlerinde yani uyku modları dediğimiz moda girdiklerinde güç kaynağının verimliliğini artırmaya dönük bir özellik. Güç kaynakları farklı yüklerde farklı verimlilik değerlerine sahip olurlar. ALPM güç kaynağı üreticilerine %10 gibi yüklerde %60 üzeri verimlilik sunma gerekliği getiriyor. Yani bir güç kaynağı ATX 3.0 standardına tabiyse bu gerekliliği karşıladığından emin olabiliyorsunuz.
Sonuç
Özetlemek gerekirse ATX 3.0 standardının hem yüksek güç tüketimi hem de düşük güç tüketiminde verimliliği hedefleyen birçok yenilikle geldiğini söylemek yanlış olmaz. Bu sebeple şunu kesinlikle söyleyebilirim ki eğer ekran kartınızı RTX 3000 veya 4000 serilerinden güçlü bir modelle güncellemek istiyorsanız, ya da bu ekran kartlarını kullanan yeni bir sistem toplayacaksanız, güç kaynağınızı da ATX 3.0 standardından seçmek iyi bir fikir olacaktır.
