Daha fazla
- Sistem Özellikleri
- Anakart: Asus rog strix B760m-G S SnowFlake / İşlemci intel i5 13600k / Ekran kartı: Asus Noctua 3070 / Ramler: Asgard Rog Strix 16x2gb 7200mhz / Sıvı soğutma: Asus rog ryujin III 240mm / kasa fanları: Noctua S12a x4 & NF-A14 x2 & NF-a12x25 x2 / Kasa: NZXT H6 Flow.
- Cinsiyet
- Erkek
Evet herkese merhabalar.
Dünkü konudan dolayı aklıma AIGO GP750 PSU’su takılmıştı. Ben de incelemek istedim.
Öncelikle kaynak paylaşan @roxy1881 hocama teşekkür ederim.
Umarım bu rehberi beğenirsiniz ve PSU hakkında genel bir fikir edinebilirsiniz.
Ek bilgi: Bu PSU nun iki modeli var. DC-DC olan modeli ve olmayan modeli. Benim incelediğim model DC-DC barındırıyor.
Rehber belirli bölümlerden oluşuyor. Gitmek istediğiniz bölümü aşağıdaki listeden bakabilirsiniz:
1. Bölüm - Etiket bilgileri ve kablolar
12V hattında herhangi bir voltaj düşüşü gözlemlenmiyor, bu da güç kaynağının voltaj regülasyonu açısından oldukça başarılı olduğunu gösteriyor. Bu durum, DC-DC dönüştürücü mimarisinin kullanıldığını güçlü şekilde işaret ediyor. Ayrıca tüm 12V gücün tek bir ray üzerinden sağlanması, yüksek akım çeken bileşenler için daha kararlı bir enerji iletimi anlamına geliyor.
-Giriş Voltajı: 220V - 240V AC
-Giriş Akımı: 6A
-Frekans: 50Hz
Güç kaynağı, Avrupa standartlarına uygun olarak yalnızca 220-240V aralığında çalışıyor. Yani bu PSU sadece 220V’luk ülkelerde kullanılabilir, 110V uyumluluğu yok.
- Kablolar
-1x 24 pin Anakart 55cm kablosu
-2x 4+4 pin CPU 65cm kablosu
-4x 6+2 pin PCI-E 50cm + 15cm kablosu
-3x SATA 40cm + 15cm + 15cm kablosu
-3x ATA 40cm + 15cm + 15cm kablosu
2. Bölüm - İç Tasarıma Genel Bakış – Fan yapısı
PSU’nun içini açınca sizi karşılayan ilk şeylerden biri bu 12025 modelli 120mm boyutundaki fan oluyor. 12V, 0.3A gücünde çalışan bu arkadaş, maksimum 2200 RPM’ye kadar çıkabiliyor. Yani gerektiğinde sesi biraz yükseliyor ama işini yapıyor. İlginç olan kısmı ise, bu fan klasik rulmanlar yerine 'tüfek yatağı' denen bir sistemle çalışıyor. Kulağa ilginç geliyor değil mi? Tüfek yatağı, hem sleeve hem de ball bearing'in ortasında bir yerde duran hibrit bir teknoloji. Sessiz çalışıyor, çok toz kaçmazsa uzun ömürlü, ama tam anlamıyla bir tank değil. Yine de bu segmentte bir PSU için gayet yeterli bir tercih.
Gelelim iç yapıya:
İç yapısı bu şekilde. Üreticisi tabii ki de AIGO değil. OEM üreticisi, GuangHaiDianZi adındaki bir şirket. “Bu şirket ne alaka, kim bunlar?” diye soracak olursanız, açıkçası ben de bilmiyorum
. Şirket hakkında hiçbir şekilde bilgi bulamadım. Sadece Xigmatek’in bazı modellerini ürettiklerini gördüm. Ancak ne bir web siteleri var ne de detaylı bir kayıt. Dolayısıyla kalite konusunda emin olamıyorum.
Bu PSU’da kullanılan platform ise GH-356 platform ve Görebildiğiniz gibi AC input tarafındaki EMI filtresini görebiliyorsunuz. Madem EMI filtresine girişeceğiz öbür bölüme adım atalım.
3. Bölüm - Primary Side – EMI filtresi
EMI filtresi yeterli görünüyor.
Kırmızı ile işaretlediğim bileşenler, choke bobinleri. İki adet bulunması elbette bir artı.
Mavi ile işaretlediğim bileşenler ise Y kapasitörleri. Bunlardan da iki adet mevcut.
Kapalı kırmızı ile işaretlediğim parça ise sigorta. Üzerinde 12.5A / 250V değerleri bulunuyor. Bu değer, bu PSU için yüksek sayılabilecek bir seçim olduğu için aşırı yük durumunda geç atma olasılığı yüksek.
Mov gözükmüyor.(Sanırım yok)
MOV olmaması, PSU’nun şebeke kaynaklı voltaj dalgalanmalarına karşı daha savunmasız hale getiriyor. Yani bu bir eksi.
NTC termistörü burada göremiyoruz. Onu APFC kısmında göreceğiz yüksek ihtimalle. Gelelim o kısıma.
4.Bölüm - APFC Bölümü
Görebildiğiniz gibi NTC burada yer alıyor.
Model numarası: MF72-1.3D15
Bu modeli biraz araştrıdığımda belirli bilgilere erişebildim.
MF72-1.3D15, 750W’lık bir PSU için inrush current limitasyonunda yeterli.
- Bridge rectiflier
Model numarası : GBU1506
15 Amper 600v değerlere sahip. Yani bu PSU için oldukçşa yeterli. Ayrıca soğutucuya bağlı olmasıda güzel.
Hem PFC hem de PWM katlarında OSG55R140F MOSFET’ler kullanılmış. Bu MOSFET’ler 23 A akım kapasitesine sahip, yani 750 W’lık yükte bile fazlasıyla başa çıkabilecek güçleri var.
PFC katı, dar bir voltaj aralığında çalıştığı için tek bir MOSFET ile yetiniyor. Ona da STTH8S06D adlı 8 A’lik hızlı yükseltici diyot eşlik ediyor.
Bu PSU için yeterli.
Tüm bu süreci Champion CM6805BG kontrol entegresi yönetiyor. Bu entegre hem PFC’yi hem de PWM katını senkronize şekilde çalıştırıyor. Yani binevi beyin.
Sonuç olarak kullanılan MOSFET, diyot ve kontrol entegresi değerleri, 750 W’lık bir PSU için gayet yeterli.. Hem güç kapasitesi hem de termal dayanıklılık açısından sınırda çalışmıyorlar, yani uzun ömürlü ve stabil performans beklenebilir.
- Bulk kapasitör
Modeli: LTEC HP 420 V / 390 µF.
LTEC markası ChengX markasından hallice bir marka. Hatta daha kötü bir marka sayılabilir. Ondan dolayı uzun ömürlü olmasını beklemeyin.
Bu kondansatör modeli ile ilgili bir pdf.
Evet bu şekilde APFC bölümünü sonlandırmış olduk. Hadi öbür bölüme geçelim.
5. Bölüm - Secondary Side
Görebildiğiniz gibi transformatörler bulunuyor. Onların arkasında ise onları yöneten Bileşenler bulunuyor.
Güç kaynağının 12 V çıkış doğrultucu bölümünde, aynı model Schottky diyotun iki farklı paketleme tipi var. Büyük boyutlu olan MBR40H60PT (TO-247), ana trafodan gelen 12 V hattını doğrultma görevini üstleniyor. Yüksek akım ve ısı yükü taşıdığı için, geniş yüzey alanına sahip TO-247 tipi ile daha iyi ısı veriyor.
Aynı seriden üç adet MBR40H60CT (TO-220AB) ise PWM kademesindeki MOSFET’ler kapalı konumdayken devredeki ileri endüktörde depolanan akımı boşaltmakla görevli. Bu diyotlar, ana doğrultma diyotuna kıyasla daha düşük ortalama akım gördüklerinden, termal kapasitesi daha küçük olan TO-220AB paketleriyle yeterli performans sağlayabiliyor.
Böylece aynı elektriksel değerlere sahip diyotlar, devredeki görev ve yük koşullarına uygun olarak farklı paket tiplerinde kullanılmış oluyor. Fakat bu PSU için sınırda. Yani uzun ömürlü olduğu söylenemez. (Özellikle ısı yüzünden. Ona geleceğiz.)
6. Bölüm - Filtreleme ve Regülasyon Bölümü
İkincil kısımdanda görebildiğiniz gibi PSU da DC-DC regulasyonu bulunuyor.
3,3 V ve 5 V hatlarını kontrol eden 4 adet Mapple Semi SLM100N03T (100A) MOSFET, APW7073 osilatör IC (beyin) tarafından yönetiliyor. Bu sistem, iki ayrı VRM (DC-DC) kartında yer alıyor.
Aşağıda gördüğünüz gibi, VRM kartlarında 2 adet 270µF 16V NJCON marka kondansatör bulunuyor. 16V değeri, 12V kanalının 1.25 katı alınarak belirlenmiş olup, bu değer yeterli. NJCON markası genellikle giriş ve orta segment ürünler üretiyor.
MOSFET’ler, yüksek akımı açıp kapatan elektronik anahtarlar. Osilatör ise bu MOSFET’lerin açma-kapama zamanlarını kontrol ediyor yani binevi beyinleri. Ayrıca çeşitli koruma fonksiyonlarını bünyesinde barındıyor.
Kendi içinde:
Aşırı akım koruması (OCP)
Aşırı gerilim koruması (OVP
Aşırı sıcaklık koruması (OTP)
Kısa devre koruması (SCP)
Ki bir durum olduğunda PSU'ya zarar gelmesin. Bunlarda gayet güzel entegreler.
- Filtreleme
ChengX markalı 105°C çalışma sıcaklığına sahip çıkış filtre kapasitörleri Bulunuyor. Bu marka giriş segementte ürünler üretiyor. Yani uzun ömürlü olmasını pek de beklemeyin. Hatta bu markalı kapasitörler gamebooster gibi markaların PSU larındada var. Örneğin Gamebooster BST-ATX550WEII güç kaynağına bakalım:
PCB'nin arka yüzünde Aktivite izleme entegre devresi, ST9S313C-DAG entegresi bulunuyor. Bu entegre tüm PSU'daki an kontrolü, sıcaklık ölçümü, güç durumu izleme, hata algılama gibi kısımları yönetiyor. Yani PSU'nun beyni. Ayrıca kendi içinde belirli korumalar var.
OVP/SCP/UVP gibi korumalar bulunduruyor. Buda iyi bir entegre.
EST2915HP PWM kontrolcüsü kullanılmış. Üreticisi muhtemelen Elite Semiconductor Memory Technology Inc. Orta seviyeli PSU'larda kullanılıyor. Güç MOSFET’lerini açıp kapatarak (PWM yöntemiyle) güç dönüşümünü yönetiyor.
Onun altında ise 3 adet EL817 B319, Optoizolatör Bulunuyor. PSU’daki çıkış voltajının doğru olup olmadığını izliyor. Üreticisi Everlight Electronics Co., Ltd. Bu üretici gayet kaliteli bileşenler üretiyor. Yani oplikatörler gayet güvenilir.
en.everlight.com
- PCB ve Lehim kalitesi
Lehim kalitesi gayet güzel ve parlak. RoHS standartlarına uygun.
7. Bölüm - Genel Değerlendirme – Testler
- Voltaj değerleri
Gördüğünüz gibi, voltaj regülasyonu oldukça başarılı. %100 yük altında;
Bu değerler, voltaj stabilitesi açısından oldukça iyi ve PSU’nun regülasyon performansının başarılı olduğunu gösteriyor. Ayrıca, görüldüğü gibi PSU %100 yük altında %83.62’lik bir verimlilik sağlamış. Yani etikette belirtilen “Bronz” ifadesi gerçek; PSU gerçekten bronz sertifikalı.
- İnrush - yani başlangıç akımı
Inrush akımının düşük olması, güç kaynağının açılışta ani yüksek akım çekmediğini gösteriyor. Bu, bileşenlerin ve elektrik tesisatının daha az zorlanması demek. Ayrıca sistemin daha güvenli çalışmasına, aşırı gerilim düşümlerinin ve sigorta atmalarının önlenmesini sağlıyor.
- Senkron Geçici tepki testi
3.3V hattı, bu test sırasında ATX standartlarının belirlediği sınırların dışına hızla çıkmış ve voltaj stabilitesini koruyamamış. ATX 3.0 standartlarını karşılayamıyor.
- Ripple dalgalanma değerleri
ATX standartlarına göre genellikle ripple değerleri:
Ripple değerleri beni hayal kırıklığına uğrattı diyebilirim. 12V ve 5V hatları standartlar içinde ve makul seviyede. Ama 3.3V hattındaki 58mV, standart sınırın üzerinde. Bu durum muhtemelen atx 3.0 standartının karşılayamama sebebi.
- Hold up ve Power_ok süresi
Özellikle Türkiye'nin bazı bölgelerinde elektrik şebekesi sorunları nedeniyle sık sık elektrik kesintileri yaşanabiliyor. Bu nedenle, PSU’daki hold-up süresi ve Power OK süresi çok önemli. Bu sürelerin uzun olması, elektrik kesintilerinde sistemin daha kararlı kalmasını sağlıyor.
- C LOSS_PWOK Power OK sinyal süresi 18,2
- AC LOSS_12V 12V hattı hold-up süresi 15,5
Modelin Power OK sinyal süresi standartlara uygun değil. Power OK sinyali, elektrik kesintisi durumunda AC Loss süresinden en az 1 ms önce kesilmeli. Ama bu PSU’da Power OK sinyali yaklaşık 3 ms daha uzun açık kalıyor. Bu, anakartın güç kesintisini geç fark etmesine ve sistemin düzgün kapanmamasına yol açyır. Bu durum, önemli bir eksiklik.
- Korumalar
Görebildiğiniz üzere ana korumalar sağlıklı şekilde çalışıyor.
- Kaçak akım testi
Testi gerçekleştiren kişiler GW Instek GLC-9000 cihazıyla kaçak akım testi yapmış.
Görebileceğiniz gibi, soldaki “value” kısmında kaçak akım değerleri yer alıyor. 3.5mA altındaki değerler normal kabul ediliyor ve ölçülen değerler bu sınırların oldukça altında.
- Sıcaklık değerleri ve fan hızı
En sıcak nokta NTC çıkmış (direnç işlevi gördüğü için normal). Bir sonraki en sıcak nokta ise 12V hat doğrultucu darbe diyotları ve İleri devre endüktörü alanı.
RPM değerleri bu şekilde. Ses testleri bulunmuyor.
8. Bölüm - Sonuç
Evet, geldik işin sonuna, değerlendirme kısmına. AIGO markasının güç kaynaklarını daha önce pek bilmiyordum, eminim buraya gelen birçok kişi de benim gibi bu markayı çok iyi tanımıyordur. Artık biraz daha bilgi sahibisiniz.
Aşağıda, beğendiğim ve beğenmediğim kısımları bulabilirsiniz.
Beğendiğim Kısımlar:
Beğenmediğim Kısımlar:
Evet, böylece bu rehberin sonuna gelmiş olduk. AIGO GP750, genel olarak idare edebilecek bir model. Elbette piyasada bu fiyatta daha iyi seçenekler mevcut. Ancak bazen hazır sistemlerde bu modelle karşılaşabiliyorsunuz. Bu yüzden, hazır sistemlerde gördüğünüzde AIGO GP750’yi “bomba” olarak görmemekte fayda var.
Umarım yazdıklarım, PSU hakkında merak ettiklerinize ışık tutmuştur ve size faydalı olmuştur. Okuyup zaman ayırdığınız için çok teşekkür ederim.
Bir sonraki rehberde ya da incelemede görüşmek üzere. O zamana kadar kendinize iyi bakın, bol teknoloji dolu günler dilerim
Daha fazla inceleme isterseniz:
www.technopat.net
Dünkü konudan dolayı aklıma AIGO GP750 PSU’su takılmıştı. Ben de incelemek istedim.
Öncelikle kaynak paylaşan @roxy1881 hocama teşekkür ederim.
Umarım bu rehberi beğenirsiniz ve PSU hakkında genel bir fikir edinebilirsiniz.
Ek bilgi: Bu PSU nun iki modeli var. DC-DC olan modeli ve olmayan modeli. Benim incelediğim model DC-DC barındırıyor.
Rehber belirli bölümlerden oluşuyor. Gitmek istediğiniz bölümü aşağıdaki listeden bakabilirsiniz:
- Dış Tasarım – Etiket bilgileri ve kablolar
- İç Tasarıma Genel Bakış – Fan yapısı
- Primary Side – EMI filtresi
- APFC Bölümü
- Secondary Side
- Filtreleme ve Regülasyon Bölümü
- Genel Değerlendirme – Testler
- Sonuç
1. Bölüm - Etiket bilgileri ve kablolar
12V hattında herhangi bir voltaj düşüşü gözlemlenmiyor, bu da güç kaynağının voltaj regülasyonu açısından oldukça başarılı olduğunu gösteriyor. Bu durum, DC-DC dönüştürücü mimarisinin kullanıldığını güçlü şekilde işaret ediyor. Ayrıca tüm 12V gücün tek bir ray üzerinden sağlanması, yüksek akım çeken bileşenler için daha kararlı bir enerji iletimi anlamına geliyor.
- AC Giriş (Input) Bilgisi
-Giriş Voltajı: 220V - 240V AC
-Giriş Akımı: 6A
-Frekans: 50Hz
Güç kaynağı, Avrupa standartlarına uygun olarak yalnızca 220-240V aralığında çalışıyor. Yani bu PSU sadece 220V’luk ülkelerde kullanılabilir, 110V uyumluluğu yok.
- Kablolar
-1x 24 pin Anakart 55cm kablosu
-2x 4+4 pin CPU 65cm kablosu
-4x 6+2 pin PCI-E 50cm + 15cm kablosu
-3x SATA 40cm + 15cm + 15cm kablosu
-3x ATA 40cm + 15cm + 15cm kablosu
2. Bölüm - İç Tasarıma Genel Bakış – Fan yapısı
PSU’nun içini açınca sizi karşılayan ilk şeylerden biri bu 12025 modelli 120mm boyutundaki fan oluyor. 12V, 0.3A gücünde çalışan bu arkadaş, maksimum 2200 RPM’ye kadar çıkabiliyor. Yani gerektiğinde sesi biraz yükseliyor ama işini yapıyor. İlginç olan kısmı ise, bu fan klasik rulmanlar yerine 'tüfek yatağı' denen bir sistemle çalışıyor. Kulağa ilginç geliyor değil mi? Tüfek yatağı, hem sleeve hem de ball bearing'in ortasında bir yerde duran hibrit bir teknoloji. Sessiz çalışıyor, çok toz kaçmazsa uzun ömürlü, ama tam anlamıyla bir tank değil. Yine de bu segmentte bir PSU için gayet yeterli bir tercih.
Gelelim iç yapıya:
İç yapısı bu şekilde. Üreticisi tabii ki de AIGO değil. OEM üreticisi, GuangHaiDianZi adındaki bir şirket. “Bu şirket ne alaka, kim bunlar?” diye soracak olursanız, açıkçası ben de bilmiyorum
. Şirket hakkında hiçbir şekilde bilgi bulamadım. Sadece Xigmatek’in bazı modellerini ürettiklerini gördüm. Ancak ne bir web siteleri var ne de detaylı bir kayıt. Dolayısıyla kalite konusunda emin olamıyorum.Bu PSU’da kullanılan platform ise GH-356 platform ve Görebildiğiniz gibi AC input tarafındaki EMI filtresini görebiliyorsunuz. Madem EMI filtresine girişeceğiz öbür bölüme adım atalım.
3. Bölüm - Primary Side – EMI filtresi
EMI filtresi yeterli görünüyor.
Kırmızı ile işaretlediğim bileşenler, choke bobinleri. İki adet bulunması elbette bir artı.
Mavi ile işaretlediğim bileşenler ise Y kapasitörleri. Bunlardan da iki adet mevcut.
Kapalı kırmızı ile işaretlediğim parça ise sigorta. Üzerinde 12.5A / 250V değerleri bulunuyor. Bu değer, bu PSU için yüksek sayılabilecek bir seçim olduğu için aşırı yük durumunda geç atma olasılığı yüksek.
Mov gözükmüyor.(Sanırım yok)
MOV olmaması, PSU’nun şebeke kaynaklı voltaj dalgalanmalarına karşı daha savunmasız hale getiriyor. Yani bu bir eksi.
NTC termistörü burada göremiyoruz. Onu APFC kısmında göreceğiz yüksek ihtimalle. Gelelim o kısıma.
4.Bölüm - APFC Bölümü
Görebildiğiniz gibi NTC burada yer alıyor.
Model numarası: MF72-1.3D15
Bu modeli biraz araştrıdığımda belirli bilgilere erişebildim.
MF72-D5 Datasheet(PDF)
Part #: MF72-D5. Download. File Size: 981Kbytes. Page: 6 Pages. Description: MF72 Power NTC Thermistor. Manufacturer: List of Unclassifed Manufacturers.
www.alldatasheet.com
MF72-1.3D15, 750W’lık bir PSU için inrush current limitasyonunda yeterli.
- Sürekli akım kapasitesi yeterli (8 A).
- Soğuk direnç inrush akımını makul düzeyde.(1.3 Ω).
- Termal zaman sabiti 68 saniye.
- Bridge rectiflier
Model numarası : GBU1506
15 Amper 600v değerlere sahip. Yani bu PSU için oldukçşa yeterli. Ayrıca soğutucuya bağlı olmasıda güzel.
Hem PFC hem de PWM katlarında OSG55R140F MOSFET’ler kullanılmış. Bu MOSFET’ler 23 A akım kapasitesine sahip, yani 750 W’lık yükte bile fazlasıyla başa çıkabilecek güçleri var.
PFC katı, dar bir voltaj aralığında çalıştığı için tek bir MOSFET ile yetiniyor. Ona da STTH8S06D adlı 8 A’lik hızlı yükseltici diyot eşlik ediyor.
STTH8S06D Datasheet(PDF)
Part #: STTH8S06D. Download. File Size: 100Kbytes. Page: 8 Pages. Description: Turbo 2 ultrafast high voltage rectifier. Manufacturer: STMicroelectronics.
www.alldatasheet.com
Bu PSU için yeterli.
Tüm bu süreci Champion CM6805BG kontrol entegresi yönetiyor. Bu entegre hem PFC’yi hem de PWM katını senkronize şekilde çalıştırıyor. Yani binevi beyin.
Sonuç olarak kullanılan MOSFET, diyot ve kontrol entegresi değerleri, 750 W’lık bir PSU için gayet yeterli.. Hem güç kapasitesi hem de termal dayanıklılık açısından sınırda çalışmıyorlar, yani uzun ömürlü ve stabil performans beklenebilir.
- Bulk kapasitör
Modeli: LTEC HP 420 V / 390 µF.
LTEC markası ChengX markasından hallice bir marka. Hatta daha kötü bir marka sayılabilir. Ondan dolayı uzun ömürlü olmasını beklemeyin.
Yüklüyor…
www.ltec.com.tw
Bu kondansatör modeli ile ilgili bir pdf.
Evet bu şekilde APFC bölümünü sonlandırmış olduk. Hadi öbür bölüme geçelim.
5. Bölüm - Secondary Side
Görebildiğiniz gibi transformatörler bulunuyor. Onların arkasında ise onları yöneten Bileşenler bulunuyor.
Güç kaynağının 12 V çıkış doğrultucu bölümünde, aynı model Schottky diyotun iki farklı paketleme tipi var. Büyük boyutlu olan MBR40H60PT (TO-247), ana trafodan gelen 12 V hattını doğrultma görevini üstleniyor. Yüksek akım ve ısı yükü taşıdığı için, geniş yüzey alanına sahip TO-247 tipi ile daha iyi ısı veriyor.
Aynı seriden üç adet MBR40H60CT (TO-220AB) ise PWM kademesindeki MOSFET’ler kapalı konumdayken devredeki ileri endüktörde depolanan akımı boşaltmakla görevli. Bu diyotlar, ana doğrultma diyotuna kıyasla daha düşük ortalama akım gördüklerinden, termal kapasitesi daha küçük olan TO-220AB paketleriyle yeterli performans sağlayabiliyor.
Böylece aynı elektriksel değerlere sahip diyotlar, devredeki görev ve yük koşullarına uygun olarak farklı paket tiplerinde kullanılmış oluyor. Fakat bu PSU için sınırda. Yani uzun ömürlü olduğu söylenemez. (Özellikle ısı yüzünden. Ona geleceğiz.)
6. Bölüm - Filtreleme ve Regülasyon Bölümü
İkincil kısımdanda görebildiğiniz gibi PSU da DC-DC regulasyonu bulunuyor.
3,3 V ve 5 V hatlarını kontrol eden 4 adet Mapple Semi SLM100N03T (100A) MOSFET, APW7073 osilatör IC (beyin) tarafından yönetiliyor. Bu sistem, iki ayrı VRM (DC-DC) kartında yer alıyor.
Aşağıda gördüğünüz gibi, VRM kartlarında 2 adet 270µF 16V NJCON marka kondansatör bulunuyor. 16V değeri, 12V kanalının 1.25 katı alınarak belirlenmiş olup, bu değer yeterli. NJCON markası genellikle giriş ve orta segment ürünler üretiyor.
MOSFET’ler, yüksek akımı açıp kapatan elektronik anahtarlar. Osilatör ise bu MOSFET’lerin açma-kapama zamanlarını kontrol ediyor yani binevi beyinleri. Ayrıca çeşitli koruma fonksiyonlarını bünyesinde barındıyor.
Kendi içinde:
Aşırı akım koruması (OCP)
Aşırı gerilim koruması (OVP
Aşırı sıcaklık koruması (OTP)
Kısa devre koruması (SCP)
Ki bir durum olduğunda PSU'ya zarar gelmesin. Bunlarda gayet güzel entegreler.
- Filtreleme
ChengX markalı 105°C çalışma sıcaklığına sahip çıkış filtre kapasitörleri Bulunuyor. Bu marka giriş segementte ürünler üretiyor. Yani uzun ömürlü olmasını pek de beklemeyin. Hatta bu markalı kapasitörler gamebooster gibi markaların PSU larındada var. Örneğin Gamebooster BST-ATX550WEII güç kaynağına bakalım:
Güç kaynağındaki filtreleme kapasitörleride aynı şekilde AIGO gibi ChengX markalı. Pek de kaliteli bir marka olmadığını anlamışsınızdır.
PCB'nin arka yüzünde Aktivite izleme entegre devresi, ST9S313C-DAG entegresi bulunuyor. Bu entegre tüm PSU'daki an kontrolü, sıcaklık ölçümü, güç durumu izleme, hata algılama gibi kısımları yönetiyor. Yani PSU'nun beyni. Ayrıca kendi içinde belirli korumalar var.
OVP/SCP/UVP gibi korumalar bulunduruyor. Buda iyi bir entegre.
EST2915HP PWM kontrolcüsü kullanılmış. Üreticisi muhtemelen Elite Semiconductor Memory Technology Inc. Orta seviyeli PSU'larda kullanılıyor. Güç MOSFET’lerini açıp kapatarak (PWM yöntemiyle) güç dönüşümünü yönetiyor.
Onun altında ise 3 adet EL817 B319, Optoizolatör Bulunuyor. PSU’daki çıkış voltajının doğru olup olmadığını izliyor. Üreticisi Everlight Electronics Co., Ltd. Bu üretici gayet kaliteli bileşenler üretiyor. Yani oplikatörler gayet güvenilir.
A Leader in LED Industry | EVERLIGHT
en.everlight.com
- PCB ve Lehim kalitesi
Lehim kalitesi gayet güzel ve parlak. RoHS standartlarına uygun.
7. Bölüm - Genel Değerlendirme – Testler
- Voltaj değerleri
Gördüğünüz gibi, voltaj regülasyonu oldukça başarılı. %100 yük altında;
- 12V kanalı 11.80V seviyesine (yaklaşık %1.7 düşüş),
- 5V kanalı 4.97V seviyesine (yaklaşık %0.6 düşüş),
- 3.3V kanalı ise 3.33V seviyesine (yaklaşık %0.9 düşüş) gerilemiş.
Bu değerler, voltaj stabilitesi açısından oldukça iyi ve PSU’nun regülasyon performansının başarılı olduğunu gösteriyor. Ayrıca, görüldüğü gibi PSU %100 yük altında %83.62’lik bir verimlilik sağlamış. Yani etikette belirtilen “Bronz” ifadesi gerçek; PSU gerçekten bronz sertifikalı.
- İnrush - yani başlangıç akımı
Inrush akımının düşük olması, güç kaynağının açılışta ani yüksek akım çekmediğini gösteriyor. Bu, bileşenlerin ve elektrik tesisatının daha az zorlanması demek. Ayrıca sistemin daha güvenli çalışmasına, aşırı gerilim düşümlerinin ve sigorta atmalarının önlenmesini sağlıyor.
- Senkron Geçici tepki testi
3.3V hattı, bu test sırasında ATX standartlarının belirlediği sınırların dışına hızla çıkmış ve voltaj stabilitesini koruyamamış. ATX 3.0 standartlarını karşılayamıyor.
- Ripple dalgalanma değerleri
- 12V hattında yaklaşık 57mV ripple,
- 5V hattında 25mV ripple,
- 3.3V hattında ise 58mV ripple ölçülmüş.
ATX standartlarına göre genellikle ripple değerleri:
- 12V için maksimum 120mV
- 5V için maksimum 50mV
- 3.3V için maksimum 50mV civarında.
Ripple değerleri beni hayal kırıklığına uğrattı diyebilirim. 12V ve 5V hatları standartlar içinde ve makul seviyede. Ama 3.3V hattındaki 58mV, standart sınırın üzerinde. Bu durum muhtemelen atx 3.0 standartının karşılayamama sebebi.
- Hold up ve Power_ok süresi
Özellikle Türkiye'nin bazı bölgelerinde elektrik şebekesi sorunları nedeniyle sık sık elektrik kesintileri yaşanabiliyor. Bu nedenle, PSU’daki hold-up süresi ve Power OK süresi çok önemli. Bu sürelerin uzun olması, elektrik kesintilerinde sistemin daha kararlı kalmasını sağlıyor.
- C LOSS_PWOK Power OK sinyal süresi 18,2
- AC LOSS_12V 12V hattı hold-up süresi 15,5
Modelin Power OK sinyal süresi standartlara uygun değil. Power OK sinyali, elektrik kesintisi durumunda AC Loss süresinden en az 1 ms önce kesilmeli. Ama bu PSU’da Power OK sinyali yaklaşık 3 ms daha uzun açık kalıyor. Bu, anakartın güç kesintisini geç fark etmesine ve sistemin düzgün kapanmamasına yol açyır. Bu durum, önemli bir eksiklik.
- Korumalar
Görebildiğiniz üzere ana korumalar sağlıklı şekilde çalışıyor.
- Kaçak akım testi
Testi gerçekleştiren kişiler GW Instek GLC-9000 cihazıyla kaçak akım testi yapmış.
Görebileceğiniz gibi, soldaki “value” kısmında kaçak akım değerleri yer alıyor. 3.5mA altındaki değerler normal kabul ediliyor ve ölçülen değerler bu sınırların oldukça altında.
- Sıcaklık değerleri ve fan hızı
En sıcak nokta NTC çıkmış (direnç işlevi gördüğü için normal). Bir sonraki en sıcak nokta ise 12V hat doğrultucu darbe diyotları ve İleri devre endüktörü alanı.
RPM değerleri bu şekilde. Ses testleri bulunmuyor.
8. Bölüm - Sonuç
Evet, geldik işin sonuna, değerlendirme kısmına. AIGO markasının güç kaynaklarını daha önce pek bilmiyordum, eminim buraya gelen birçok kişi de benim gibi bu markayı çok iyi tanımıyordur. Artık biraz daha bilgi sahibisiniz.
Aşağıda, beğendiğim ve beğenmediğim kısımları bulabilirsiniz.
Beğendiğim Kısımlar:
- Voltaj regülasyonu genel olarak başarılı.
- Kullanılan bileşenler genel anlamda idare eder.
- Fiyat olarak makul seviyede sayılır.
- PCI-E, CPU gibi kablolardan kısılma yapılmamış. 4 adet PCI-E 2 adet CPU çıkışı oldukça yeterli. (NZXT C750 2023 modelinde sadece 2 tane PCI-E çıkışı bulunuyor. Oda daisy chain ile. Bu büyük eksiklik sayılır.)
- Tüfek yataklı fan. Uzun ömürlü sayılır.
Beğenmediğim Kısımlar:
- Bulk kapasitör markası/modelinin uzun ömürlü olacağı meçhul.
- OEM üretici hakkında bilgi yok.( Bilgi bulursanız yorumlarda paylaşırsanız sevinirim.)
- 3.3V kanalının regülasyonu sorunlu.
- 3.3V kanalında ripple değerleri yüksek.
- ATX 3.0 standartlarını karşılamıyor.
- Giriş voltajı sadece 210V destekliyor; 110V desteği de olsaydı daha iyi olurdu.
- Mov bulunmuyor. (Mümkünse gerilim korumalı priz ile kullanın.)
- Power OK sinyali yanlış ayarlanmış; elektrik kesintisi durumunda sinyal AC Loss süresinden önce kesilmiyor. Bu, sistemin güç kesintisini geç algılamasına ve ani kapanmaya neden olabilir.
Evet, böylece bu rehberin sonuna gelmiş olduk. AIGO GP750, genel olarak idare edebilecek bir model. Elbette piyasada bu fiyatta daha iyi seçenekler mevcut. Ancak bazen hazır sistemlerde bu modelle karşılaşabiliyorsunuz. Bu yüzden, hazır sistemlerde gördüğünüzde AIGO GP750’yi “bomba” olarak görmemekte fayda var.
Umarım yazdıklarım, PSU hakkında merak ettiklerinize ışık tutmuştur ve size faydalı olmuştur. Okuyup zaman ayırdığınız için çok teşekkür ederim.
Bir sonraki rehberde ya da incelemede görüşmek üzere. O zamana kadar kendinize iyi bakın, bol teknoloji dolu günler dilerim
Daha fazla inceleme isterseniz:
Gamebooster BST-ATX550WEII Güç kaynağı
Geçenlerde elime bir Gamebooster BST-ATX550WEII güç kaynağı geçti. Ne zamandır hakkında kötü yorumlar okuyordum, "şu PSU kötü, bu patlar" falan... Dedim ki madem bu kadar konuşuluyor, ben de bir bakayım, gerçekten ne var ne yok içinde? Merakıma yenik düştüm, tornavidayı elime aldım. "Sadece...
Dosya Ekleri
Son düzenleme:
