"Sivil öldürmek kötüdür" demek nesnel mi? Değil. Birinin yaptığı başarı, idealleri ve onları gerçekleştirmediği yaptıkları bağlamında ölçülür. Mantıklı hamleleri de var: Moskova'dan Kafkasya'ya asker çekmek, son adama kadar savunun vs. Hitler'in haksız olduğu tek konu tasarımlar ve kursk'tur bence. İdeallerinin bir kısmı da kısmen de olsa hayata geçti. Eğer ki başarı ideallerin hayata geçmesinden ibaretse, Hitler Atatürk'ten daha başarılı demen gerek.
+ Şu da var almanlar dışarıdan kamyon ithal edip lastikleriyle uçak üretecek seviyede.
2. olarak şunu söyleyeyim: Doğu cephesi tamamen generallerin eline kalsaydı savaş çok daha berbat olurdu almanlar için. Hitler'in aksine, generaller mağlubiyetin daha büyük bir sebebi. Kanat diyorsunuz da sen orada olsan hangi kararı verecektin? Kanatlarda müttefik kuvvetler var halihazırda ve merkezi kuvvetleri zayıflatmak daha riskli. Orada bir hata varsa o da Paulus'un masa değil saha komutanı seçilmesi. Ki generaller Paulus'u övüyor ve kolluyor da ayrıca.
Almanya'nın kalkınması weimar dönemi'nde başlıyor evet. 1932 yılı gibi ama Hitler'in bunu idame ettirdiği de öyle. Hitler belki büyük bir zenginlik yaşatmadı ama gelişmesinde her halükarda katkısı var. En büyük örneği otoban projeleri vs. Kıtlıklar da CPI gizleme ve fiyat kontrollerinin sonucu. Bu da Mefo'yle geliyor Schact'ın mecburen enflasyonu maskelemesi gerek. Hitler açısından bakarsan mefo gayet iyi bir proje olduğu için başarılıdır. Neticede en önemli prjelerden biri Lebensraum'du ki Almanya gibi bir ülke için gayet normal.
Kutsal üçlüyü kim sayacak diyordum. Guderian, manstein zaten kolpa sıkan adamlar. Guderian'ın haklı olduğu şey fare, tiger gibi saçma sapan tasarımları eleştirmesi, Manstein'ın da kursk'tur (ki burada da ağır yalan atma ihtimali yüksek). Bu adamların başarısını nasıl bu kadar büyütebiliyorsun? Hayır bir de rommel tümen komutanı sadece. Onu bunu geçtim generaller diyorsunuz da okw ve okh zaten eleştirdiğiniz emirleri veriyor. Hitler'in elinde Fransa'yı dağıtacak güç ya da başka komutan yok mu?
Ben sana rasyonel bir cevap verdim, senden retorik beklemiyorum. Elbette savaşta sivillerin öldürülmesini savunmuyorum, sana şunu soruyorum; sivil öldürmek dediğin şey neden normal bir şey değil? Ve benim temel iddiam şu: İstediğin kadar bu konu üzerine düşün, argüman geliştir yine de elde edeceğin cevap herkesi kapsamayacak. İşte bu yüzden, başarılı ya da başarısız gibi sorularda ve normatif değerlendirmelerde kişinin kendi bakış açısıyla yorumlamak en doğrusu diyorum. Buna karşılık tek cevabın "insanlık değerleri, bilmem ne" falansa bil ki eleştirdiğim şeyi tekrar önüme sunuyorsun. Başarı denilen şey adaletse ve biri için adalet yahudi öldürmekse, o halde o kişi kendi perspektifinden başarılıdır özetle. Adalet dediğin şeyin tanımı herkesçe aynı değil. Normalleştirmeye gelince de bir görüşün normalleşmesi, doğrudan paradigmayla alakalıdır. Bu yaptığımız sohbet paradigmaya bir etki etmeyecekse ortada bir normalleştirmenin da olacağını sanmıyorum. Ayrıca ek olarak, normalleştirmenin olması için olayın normatif bir bağlamda olması lazım. Ben normatif bir bağlamda konuşacak olsaydım, başta dediğim gibi "sivil öldürmek yanlıştır" cümlemle başlardım. Şimdi Atatürk cümlemde anlatmak istediğime geleyim: Atatürk ideallerindeki ulusu oluşturabildi mi? Hayır. En büyük ideali bu muydu evet. Hitler için en büyük denecek pek çok fazla ideal var ve bazısı kısmen, bazısı da tam anlamıyla gerçekleşti. Örneğin; mefo, reich-werke (yine de büyük ölçüde başarısız), lebensraum (yine kısmen), germania (kısmen, mimari projeleri kastetmek istedim), otoyol projeleri, Volkswagen, radyo ve araba dağtıldı. Ek olarak savaş kazanılsa (ki kaybedilmesinin sebebi Hitler de değil anlattığım üzere) leningrad bile 60-70 seneye almanlaşacaktı.
Tekrar belirteyim, Atatürk ile Hitler'i kıyaslamak değil amacım.