Müzik Profili
Decapat
- Katılım
- 14 Aralık 2018
- Mesajlar
- 230
- Çözümler
- 2
Ahlâk sonradan mı elde edilir yoksa doğuştan mı vardır. Bence sonradan elde edilir. Bununla ilgili aşağıda bir argüman hazırladım:
Ahlak zamanla oluşan bir şeydir. Doğuştan gelmez. Ancak beynin evrimsel süreci bazı soruları aynı cevaplamaya sebep olmuş olabilir. Çünkü tüm insanlar zamanla hayatta kalacak şekilde evrimleşmiştir ve beynin çeşitli kısımlarının işlevini yerine getirmeyecek olan tuzak sorular ahlakın doğal olarak geldiğini kanıtlamaz.
Çocukluk zamanında insanın ilk önem verdiği kişiler anne, baba, kardeş gibi aile üyeleridir. Yetişkinlik zamanında insan sonradan hayatına girecek olan bir eş arar ve üremek ister. Sonra bu eş ve evlat kardeşin yerine geçer. Hayata sonradan girmiş bu insanların önceden en çok önem verilenlerin önüne geçmiş olması âhlakın sonradan değiştiğini destekler.
Şimdi iki hayali deney yapalım.
1- Bir tren hızla karşıdan geliyor ve rayları ikiye ayıran bir kol var. Kol trenin yönünü değiştiriyor. Tren sol taraftan gidecek. Sol tarafta 5 kişi var. Eğer kolu çekerseniz tren sağ taraftan gidecek. Ancak orada da 1 kişi var.
Kolu çeker misiniz? Yapılan deneylerde çoğu insan kolu çekeceğini söylemiştir. Şimdi ikinci deneye bakalım:
2- Aynı şekilde bir tren geliyor ancak siz bu sefer üst geçittesiniz. Önünüzde bir adam var. Eğer adamı üst geçitten iterseniz adam trene çarpacak ve tren duracak. Eğer itmezseniz tren raylardaki 5 kişiye çarpacak.
Adamı iter misiniz? Yapılan deneylerde çoğu insan adamı itmemeyi, 5 kişinin ölümünü izlemeyi tercih etmiştir.
Bu deney bize âhlakın doğuştan geldiğini kanıtlamaz çünkü;
- Birinci deneyde kararımızı beynin dorsorateral preforntal korteks denen kısmıyla verdik. Bu kısım zeka gerektiren problemleri çözer.
- İkinci deneyde ise beynin singulat korteksinin ön kısmı devreye girdi. Bu bölge alacağımız faydacı kararı denetleyen ve gerektiğinde bloke eden yerdir. Yani bu bölge âhlak ve vicdan gibi mekanizmalarla bizi yönlendirir.
Singulat korteksinde hasar olan hastalara aynı soru sorulduğunda, onlar birinci soruya genel olarak "evet" cevabını verdiler. Bu onların dorsorateral preforntal korteks kısmının sağlıklı olduğunu gösterir. İkinci soruya da sağlıklı insanların aksine "evet" cevabını verdiler. Çünkü
singulat korteksi yerine bu soruyu da dorsorateral preforntal korteks yanıtlamıştır. Yani vicdan değil mantıkla çözümlenmiştir.
Peki evrim ile nasıl vicdan duygusu doğmuştur? Hangi koşullar ile insan vicdana sahip olarak adaptasyon geçirmiştir?
Tüm duygular aslında bizim sonradan isimlendirdiğimiz jest mimik ve tepkilerdir. Bu sorunun cevabı için araştırmalar devam etmektedir. Ancak derin ve ayrıntılı düşündüğümüzde vicdan da dahil her duygu ya hayatta kalmak için (korku gibi) yada cinselliğe katkı sağlamak (aşk) içindir. Ayrıca bazı evrimsel basamaklar nötraldir ve popülasyona dağılır.
Bu deneyin sonucu olarak kişilerin verdikleri kararların doğuştan gelen âhlak ile değil, beynin bölümleriyle alakalı olarak verildiğini kanıtlamış olduk.
Ayrıca bazı toplumlarda ve başka zaman dilimlerinde âhlak dışı kabul edilen bir şey diğer toplumlarda ve diğer zaman dilimlerinde öyle kabul edilmeyebilir. Eğer âhlak doğuştan gelen bir şey olsaydı, daha genel bir âhlak kavramı olurdu.
Ahlak zamanla oluşan bir şeydir. Doğuştan gelmez. Ancak beynin evrimsel süreci bazı soruları aynı cevaplamaya sebep olmuş olabilir. Çünkü tüm insanlar zamanla hayatta kalacak şekilde evrimleşmiştir ve beynin çeşitli kısımlarının işlevini yerine getirmeyecek olan tuzak sorular ahlakın doğal olarak geldiğini kanıtlamaz.
Çocukluk zamanında insanın ilk önem verdiği kişiler anne, baba, kardeş gibi aile üyeleridir. Yetişkinlik zamanında insan sonradan hayatına girecek olan bir eş arar ve üremek ister. Sonra bu eş ve evlat kardeşin yerine geçer. Hayata sonradan girmiş bu insanların önceden en çok önem verilenlerin önüne geçmiş olması âhlakın sonradan değiştiğini destekler.
Şimdi iki hayali deney yapalım.
1- Bir tren hızla karşıdan geliyor ve rayları ikiye ayıran bir kol var. Kol trenin yönünü değiştiriyor. Tren sol taraftan gidecek. Sol tarafta 5 kişi var. Eğer kolu çekerseniz tren sağ taraftan gidecek. Ancak orada da 1 kişi var.
Kolu çeker misiniz? Yapılan deneylerde çoğu insan kolu çekeceğini söylemiştir. Şimdi ikinci deneye bakalım:
2- Aynı şekilde bir tren geliyor ancak siz bu sefer üst geçittesiniz. Önünüzde bir adam var. Eğer adamı üst geçitten iterseniz adam trene çarpacak ve tren duracak. Eğer itmezseniz tren raylardaki 5 kişiye çarpacak.
Adamı iter misiniz? Yapılan deneylerde çoğu insan adamı itmemeyi, 5 kişinin ölümünü izlemeyi tercih etmiştir.
Bu deney bize âhlakın doğuştan geldiğini kanıtlamaz çünkü;
- Birinci deneyde kararımızı beynin dorsorateral preforntal korteks denen kısmıyla verdik. Bu kısım zeka gerektiren problemleri çözer.
- İkinci deneyde ise beynin singulat korteksinin ön kısmı devreye girdi. Bu bölge alacağımız faydacı kararı denetleyen ve gerektiğinde bloke eden yerdir. Yani bu bölge âhlak ve vicdan gibi mekanizmalarla bizi yönlendirir.
Singulat korteksinde hasar olan hastalara aynı soru sorulduğunda, onlar birinci soruya genel olarak "evet" cevabını verdiler. Bu onların dorsorateral preforntal korteks kısmının sağlıklı olduğunu gösterir. İkinci soruya da sağlıklı insanların aksine "evet" cevabını verdiler. Çünkü
singulat korteksi yerine bu soruyu da dorsorateral preforntal korteks yanıtlamıştır. Yani vicdan değil mantıkla çözümlenmiştir.
Peki evrim ile nasıl vicdan duygusu doğmuştur? Hangi koşullar ile insan vicdana sahip olarak adaptasyon geçirmiştir?
Tüm duygular aslında bizim sonradan isimlendirdiğimiz jest mimik ve tepkilerdir. Bu sorunun cevabı için araştırmalar devam etmektedir. Ancak derin ve ayrıntılı düşündüğümüzde vicdan da dahil her duygu ya hayatta kalmak için (korku gibi) yada cinselliğe katkı sağlamak (aşk) içindir. Ayrıca bazı evrimsel basamaklar nötraldir ve popülasyona dağılır.
Bu deneyin sonucu olarak kişilerin verdikleri kararların doğuştan gelen âhlak ile değil, beynin bölümleriyle alakalı olarak verildiğini kanıtlamış olduk.
Ayrıca bazı toplumlarda ve başka zaman dilimlerinde âhlak dışı kabul edilen bir şey diğer toplumlarda ve diğer zaman dilimlerinde öyle kabul edilmeyebilir. Eğer âhlak doğuştan gelen bir şey olsaydı, daha genel bir âhlak kavramı olurdu.