Konu başlıkları:
- Ekran Kartı Anatomisi: GPU, PCB ve Soğutma Farkları (Neye Para Veriyoruz?)
- Sessizlik vs Performans: Pahalı Model ile Ucuz Model Arasındaki Gerçek Farklar
- VRAM Dosyası: 8GB Çöp mü? Havuz ve Pompa Analojisi
- RTX 5000 Super Serisi: Beklemeye Değer mi, Yoksa Pazarlama Taktiği mi?
- AMD RX 9070 XT Rehberi: Marka Tier Listesi (En İyiler ve F/P Modeller)
- Ezeli Rekabet: Nvidia mı, AMD mi? (DLSS, FSR ve Ham Güç)
- Güç Kaynağı (PSU) Seçimi: Sisteminizi Emanet Ettiğiniz Parçaya Dikkat!
- Pratik Satın Alma Tavsiyeleri: Sıfır ve İkinci El Alırken Nelere Bakılmalı?
- Sıkça Sorulan Sorular: 1080p, 2K, 4K ve Ray Tracing Gerçekleri
- Özet ve Sonuç
Selam arkadaşlar,
Şu ekran kartı piyasası harbiden milletin kafasını çorbaya çevirdi. Forumda nereye baksam aynı muhabbet, "8GB yeter mi bra?", "Super serisini mi beklesem?", "Hangi marka daha az ısınıyo?" falan filan. Dedim ki oturayım, bildiğim öğrendiğim ne varsa, tecrübelerimle harmanlayıp tek bir konuda toplayayım. Herkesin elinin altında bulunsun lazım olur. Alın kahvenizi çayınızı, yazı biraz uzun olcak ama okuduğunuza değecek valla.
Şu ekran kartı piyasası harbiden milletin kafasını çorbaya çevirdi. Forumda nereye baksam aynı muhabbet, "8GB yeter mi bra?", "Super serisini mi beklesem?", "Hangi marka daha az ısınıyo?" falan filan. Dedim ki oturayım, bildiğim öğrendiğim ne varsa, tecrübelerimle harmanlayıp tek bir konuda toplayayım. Herkesin elinin altında bulunsun lazım olur. Alın kahvenizi çayınızı, yazı biraz uzun olcak ama okuduğunuza değecek valla.
Bölüm 1: Ekran Kartı Anatomisi — Neye Para Veriyoruz?
Önce bi temelden girelim mevzuya. Ürünün kutunun üstündeki "RTX 5070 Ti" ya da "RX 9070 XT" yazısı işin görseli sadece. Asıl olay, GPU'nun etrafına ne sardıkları.
GPU: İşin Kalbi
GPU (Graphics Processing Unit), ekran kartının beyni diyebilirim, öyle zaten. Nvidia'nın Blackwell mimarisiymiş, AMD'nin RDNA 4'üymüş... Bunlar işlemcinin kendisi. Performansın %80'i direkt buradan gelior. Ama tek başına GPU bi halta yaramaz, onu soğutamazsan elinde patlar.
PCB: Anakart Dediğimiz Zımbırtı
PCB (Printed Circuit Board), GPU'nun üzerine oturduğu devre kartı. Burada katman sayısı, VRM dediğimiz güç fazları falan çok önemli. Ucuz etin yahnisi misali, ucuz kartlarda kısa ve basit PCB'ler görürsün. Pahalı kartlarda ise uzun, taş gibi VRM'li, dayanıklı PCB'ler olur.
MSI'dan örnek vereyim daha net anlaşılsın: Shadow, Ventus, Inspire gibi giriş seviyesi kartlar aynı kısa PCB'yi kullanıyo genelde. Gaming Trio bi tık daha iyi, ama Expert ve Vanguard modelleri en baba, en kaliteli PCB'ye sahip olanlar.
Soğutma: Zurnanın Zırt Dediği Yer
Hah işte burası çoğu kişinin atladığı kısım. İki kartta da aynı GPU var diye aynı sanmayın. Biri 40 derece daha sıcak çalışır, öbürü de uçak kalkıyo gibi ses yapar.
Soğutma sistemlerinde şunlara dikkat edin mutlaka:
GPU: İşin Kalbi
GPU (Graphics Processing Unit), ekran kartının beyni diyebilirim, öyle zaten. Nvidia'nın Blackwell mimarisiymiş, AMD'nin RDNA 4'üymüş... Bunlar işlemcinin kendisi. Performansın %80'i direkt buradan gelior. Ama tek başına GPU bi halta yaramaz, onu soğutamazsan elinde patlar.
PCB: Anakart Dediğimiz Zımbırtı
PCB (Printed Circuit Board), GPU'nun üzerine oturduğu devre kartı. Burada katman sayısı, VRM dediğimiz güç fazları falan çok önemli. Ucuz etin yahnisi misali, ucuz kartlarda kısa ve basit PCB'ler görürsün. Pahalı kartlarda ise uzun, taş gibi VRM'li, dayanıklı PCB'ler olur.
MSI'dan örnek vereyim daha net anlaşılsın: Shadow, Ventus, Inspire gibi giriş seviyesi kartlar aynı kısa PCB'yi kullanıyo genelde. Gaming Trio bi tık daha iyi, ama Expert ve Vanguard modelleri en baba, en kaliteli PCB'ye sahip olanlar.
Soğutma: Zurnanın Zırt Dediği Yer
Hah işte burası çoğu kişinin atladığı kısım. İki kartta da aynı GPU var diye aynı sanmayın. Biri 40 derece daha sıcak çalışır, öbürü de uçak kalkıyo gibi ses yapar.
Soğutma sistemlerinde şunlara dikkat edin mutlaka:
- Fanlar: Giriş seviyesi kartlarda standart fanlar var, mesela MSI'ın Torx Fan 5.0'ı. Bunlar iş görür ama yük bindi mi fan devri artar, kafa ütüler. Üst seviye kartlarda ise çerçeveli, hava basıncını artıran fanlar var (MSI'ın Storm Force Fan'ı gibi). Bunlar aynı soğutmayı daha düşük devirde yapıyo, yani çıt çıkarmıyo.
- Heatsink (Soğutucu Blok): O alüminyum yaprakların şekli şemali bile önemli babacım. "Wave Curve" dedikleri dalgalı yapılar, Air Antegrade gibi hava yönlendirme teknolojileri üst modellerde var. Havayı daha iyi dağıtıyo bunlar.
- Vapor Chamber (Buhar Odası): Bu varsa kraldır. Normal bakır boru yerine komple düz bi buhar odası GPU'nun tamamından ısıyı emiyo. MSI Vanguard ve Expert modellerinde, ASUS'un STRIX serisinde, Sapphire'ın Nitro+ serisinde görürsün bunu. Premium olay yani.
Bölüm 2: Sessizlik vs Performans
Size acı bi gerçek söyliyeyim mi? Piyasada neredeyse tüm kartlar aynı GPU'yu taşıdığı için aynı performansı veriyor. 5070 Ti alcam de, istersen en ucuzunu al istersen en pahalısını, FPS farkı %2-3'ü geçmez. E o zaman niye fazladan para bayılayım diyosunuz di mi?
Gürültü Farkı Devasa
Ben bunu bizzat yaşadım. Zamanında gittim ucuz bi model aldım, performans on numara ama oyun oynarken kasadan gelen sesten dolayı yanımdaki adamı duyamıyodum yeminle. Mesele sıcaklık diil, o sıcaklığı tutmak için fanların ne kadar bağırdığı.
Yine MSI kartlarından somut örnek vereyim (veriler aklımda kalmış): Tüm MSI RTX 5070 Ti modelleri 300W yük altında GPU'yu 70 derecede tutabiliyo. Sıcaklık aynı, güzel. Ama şimdi gürültüye bak:
Gürültü Farkı Devasa
Ben bunu bizzat yaşadım. Zamanında gittim ucuz bi model aldım, performans on numara ama oyun oynarken kasadan gelen sesten dolayı yanımdaki adamı duyamıyodum yeminle. Mesele sıcaklık diil, o sıcaklığı tutmak için fanların ne kadar bağırdığı.
Yine MSI kartlarından somut örnek vereyim (veriler aklımda kalmış): Tüm MSI RTX 5070 Ti modelleri 300W yük altında GPU'yu 70 derecede tutabiliyo. Sıcaklık aynı, güzel. Ama şimdi gürültüye bak:
- Shadow ve Ventus: Bu soğutmayı fanları %70-75 devirde döndürerek yapıyo, bu da 39-40 desibel ses demek. Kulaklık takmadan çekilmez o ses.
- Gaming Trio ve Expert: Aynı soğutmayı %45-50 fan devriyle yapıyo, ses 30-31 desibel. Neredeyse duyulmaz. Odada fısıldaşsan daha çok ses çıkar.
Benim Tavsiyem
Eğer kulaklıkla oyun oynuyosan ve ses umrunda diilse, git en ucuz modeli al geç, performans aynı zaten. Ama benim gibi açık kulaklık kullanıyosan veya hoparlörden ses alıyosan, orta-üst segment kartlara yatırım yapmaya değer.
MSI özelinde konuşursam: Gaming Trio sweet spot tam f/p. Hem sessiz hem fiyatı uçuk değil. En üst model Vanguard falan çok pahalı, fiyatı nerdeyse bi üst GPU segmentine 5080'e yaklaşıyo, o yüzden bence mantıksız.
Ha bi de küçük kasa kullanıyosanız, MSI Inspire modeli şaşırtıcı derecede iyi iş çıkarıyo. Ufak tefek ama soğutması gayet yeterli.
Eğer kulaklıkla oyun oynuyosan ve ses umrunda diilse, git en ucuz modeli al geç, performans aynı zaten. Ama benim gibi açık kulaklık kullanıyosan veya hoparlörden ses alıyosan, orta-üst segment kartlara yatırım yapmaya değer.
MSI özelinde konuşursam: Gaming Trio sweet spot tam f/p. Hem sessiz hem fiyatı uçuk değil. En üst model Vanguard falan çok pahalı, fiyatı nerdeyse bi üst GPU segmentine 5080'e yaklaşıyo, o yüzden bence mantıksız.
Ha bi de küçük kasa kullanıyosanız, MSI Inspire modeli şaşırtıcı derecede iyi iş çıkarıyo. Ufak tefek ama soğutması gayet yeterli.
Bölüm 3: VRAM Efsaneleri ve Gerçekler — Burayı İyi Okuyun
Arkadaşlar, internette şu VRAM muhabbeti yüzünden milletin kafası baya karışık. "8GB kart alma çöp olur", "Minimum 16GB şart oldu", "12GB bile 2025'te yetmez" falan... Haklı olduğu noktalar var ama biraz açayım konuyu sizlere:
Havuz ve Pompa Analojisi
Bunu en iyi şöyle anlarsınız:
Havuz ve Pompa Analojisi
Bunu en iyi şöyle anlarsınız:
- VRAM'i bir havuz olarak düşün. Oyun verilerinin (dokular, kaplamalar falan) depolandığı yer. Havuz ne kadar büyükse o kadar çok su (veri) alır.
- GPU'yu ise bir pompa olarak düşün. Bu pompa suyu çeken, işleyen motor. Pompa ne kadar güçlüyse, suyu o kadar hızlı çeker.
- Bit genişliği (veri yolu) de havuzdan pompaya giden boru. Boru genişse su daha rahat akar.
Kritik Nokta
Çoğu kişinin kaçırdığı yer şurası: Güçlü bir pompa (güçlü GPU), küçük bir havuzla (düşük VRAM) bile, zayıf bir pompanın büyük havuzla yapacağından daha iyi iş çıkarabilir!
Kanıt mı istiyosun? Testlerde 8GB VRAM'li RTX 3070, 12GB VRAM'li RTX 3060'tan hemen hemen her senaryoda daha yüksek FPS veriyo. Hatta oyun 10GB VRAM istese bile! Neden? Çünkü 3070'in GPU'su o kadar güçlü ki, VRAM yetmese bile veriyi çok hızlı işleyip durumu kurtarıyo. 3060'da 12GB VRAM olsa ne yazar? GPU zayıf, veriyi işleyemiyo ki.
Bit Genişliği Meselesi
"Abi 128-bit kart mı olur ya, en az 256-bit lazım" diyen dayıları duyuyorum bazen. Dikkat edin:
Aynı seri içinde (mesela RTX 4060 vs 4070) bit değeri önemli.
Ama farklı mimariler arasında kıyas yapamazsın! Yeni GDDR7 bellek teknolojisi çıktı, adamlar düşük bit değeriyle deli gibi bant genişliği sunuyo. RTX 5070'in 192-bit ile yaptığı işi, eski nesil kart 256-bit ile yapamayabilir.
Sonuç
"8GB kart alınmaz, çöp olur" algısı baya bi yanlış. Kartı bir bütün olarak düşünmek lazım. GPU kas gücü, VRAM miktarından genelde daha önemli. Tabii ki 16GB > 8GB, itirazım yok. Ama 16GB zayıf GPU alacağına, 8GB güçlü GPU al, çoğu durumda daha kârlı çıkarsın.
Bölüm 4: RTX 5000 Super Serisi — Bekleyelim mi, Alalım mı?
Bu soru özellikle dh de çok soruluyor. "5070 Ti Super çıkacakmış, beklesem mi?" diye.
Teknik Gerçekler
Önce fizik kurallarından bahsedelim biraz. GPU çip boyutu küçüldükçe, fiziksel olarak daha fazla bellek modülü bağlamak imkansız hale geliyo. Yer yok yani. O yüzden orta segmentte 128-bit veya 192-bit sınırlarında kalıyolar. Keyiften değil, zorunluluktan.
Super Serisinde Ne Değişecek?
RTX 5000 Super serisinin ana olayı şu olacak. 3GB'lık VRAM modülleri ucuzladı, bu sayede bellek kapasitesini artıracaklar. Mesela 16GB yerine 24GB gibi rakamlar görebiliriz.
Ama CUDA Çekirdeği sayısında öyle devasa artışlar beklemeyin. Yani kartlar "Super" olunca uçup kaçmayacak, sadece hafızası genişlemiş olacak. Haliyle güç tüketimi de artacak biraz.
Beklemeli mi?
Eğer özel işler yapıyosan (yapay zeka eğitiyorsan, 4K video render alıyorsan vs.) evet Super serisi mantıklı, o ekstra VRAM hayat kurtarır.
Ama sadece oyun oynuyosan? Bence Super serisini beklemeye gerek yok. Mevcut kartla Super modeli arasında saf performansta uçurum olmayacak. 12GB yerine 16GB oldu diyelim, oyunda sana kaç FPS fark ettirir? Çoğu durumda hiç.
Beklemek demek, şu an oyun oynayamamak demek. Bence bu takas çoğu kişi için değmez.
Teknik Gerçekler
Önce fizik kurallarından bahsedelim biraz. GPU çip boyutu küçüldükçe, fiziksel olarak daha fazla bellek modülü bağlamak imkansız hale geliyo. Yer yok yani. O yüzden orta segmentte 128-bit veya 192-bit sınırlarında kalıyolar. Keyiften değil, zorunluluktan.
Super Serisinde Ne Değişecek?
RTX 5000 Super serisinin ana olayı şu olacak. 3GB'lık VRAM modülleri ucuzladı, bu sayede bellek kapasitesini artıracaklar. Mesela 16GB yerine 24GB gibi rakamlar görebiliriz.
Ama CUDA Çekirdeği sayısında öyle devasa artışlar beklemeyin. Yani kartlar "Super" olunca uçup kaçmayacak, sadece hafızası genişlemiş olacak. Haliyle güç tüketimi de artacak biraz.
Beklemeli mi?
Eğer özel işler yapıyosan (yapay zeka eğitiyorsan, 4K video render alıyorsan vs.) evet Super serisi mantıklı, o ekstra VRAM hayat kurtarır.
Ama sadece oyun oynuyosan? Bence Super serisini beklemeye gerek yok. Mevcut kartla Super modeli arasında saf performansta uçurum olmayacak. 12GB yerine 16GB oldu diyelim, oyunda sana kaç FPS fark ettirir? Çoğu durumda hiç.
Beklemek demek, şu an oyun oynayamamak demek. Bence bu takas çoğu kişi için değmez.
Bölüm 5: AMD Tarafı — Radeon RX 9070 XT Rehberi
Gelelim kırmızı takıma. RX 9070 XT cidden güzel kart, Nvidia'ya sağlam alternatif. Ama burada marka seçimi önemli.
12V-2x6 Güç Girişi Korkusu
Önce şu konuyu bi netleştirelim. Yeni nesil tekli güç girişinden (şu meşhur 12V-2x6) korkmayın. Bu soket 600W güçler için tasarlandı. 9070 XT gibi kartlar 300-350W çekiyo, yani güvenlik marjı çok yüksek (%50 pay var). Düzgün takarsan (o "tık" sesini duyana kadar itecen, kabloyu çok bükmicen) hiçbi sıkıntı yaşamazsın. Eski 8-pinlerden daha riskli değil, hatta daha güvenli diyebilirim.
9070 XT Marka Tier List (Sıralama)
İşte beklediğiniz liste:
12V-2x6 Güç Girişi Korkusu
Önce şu konuyu bi netleştirelim. Yeni nesil tekli güç girişinden (şu meşhur 12V-2x6) korkmayın. Bu soket 600W güçler için tasarlandı. 9070 XT gibi kartlar 300-350W çekiyo, yani güvenlik marjı çok yüksek (%50 pay var). Düzgün takarsan (o "tık" sesini duyana kadar itecen, kabloyu çok bükmicen) hiçbi sıkıntı yaşamazsın. Eski 8-pinlerden daha riskli değil, hatta daha güvenli diyebilirim.
9070 XT Marka Tier List (Sıralama)
İşte beklediğiniz liste:
- Tier A (En İyiler):Sapphire Nitro+ ve Asrock Taichi. Bunlar zirve. Soğutması, tipi, malzeme kalitesi falan şahane. "Param var, en iyisi olsun" diyosan bunları al, gözün kapalı kullan.
- Tier B (Orta Segment):ASUS TUF ve Gigabyte Aorus Elite. Fiyat/performans dengesi en güzel bunlar. Soğutma yeterli, kalite iyi. Çoğu kişi için en mantıklı seçim bu grup.
- Tier C (Giriş Seviyesi):Asrock Steel Legend ve Sapphire Pulse. Standart soğutma, yük altında biraz daha sesli çalışabilirler ama performans aynı. Bütçe darsa bunlar da gayet iş görür, üzmez.
Coil Whine (Bobin Sızlaması) Hakkında
Bunu da çok soruyolar. Şunu bilin arkadaşlar. Coil whine tamamen şans işi. Marka veya modelle alakası yok. En pahalı kartta da çıkabilir, en ucuzunda da çıkmayabilir. Garanti kapsamında değiştiren firmalar var ama "şu marka sızlamaz" diye bi kural yok maalesef.
Kendi başıma geldi Üst segment kart aldım, cırcır böceği gibi ötüyodu. Değiştirdim, yine aynı model geldi, tık yok. Tamamen piyango.
Bunu da çok soruyolar. Şunu bilin arkadaşlar. Coil whine tamamen şans işi. Marka veya modelle alakası yok. En pahalı kartta da çıkabilir, en ucuzunda da çıkmayabilir. Garanti kapsamında değiştiren firmalar var ama "şu marka sızlamaz" diye bi kural yok maalesef.
Kendi başıma geldi Üst segment kart aldım, cırcır böceği gibi ötüyodu. Değiştirdim, yine aynı model geldi, tık yok. Tamamen piyango.
Bölüm 6: Nvidia vs AMD — Hangisini Seçmeli?
Klasik kavga konusu
Nvidia'nın Avantajları
Nvidia'nın Avantajları
- DLSS teknolojisi hâlâ AMD'nin FSR'ından önde. Özellikle DLSS 4'ün frame generation (kare oluşturma) olayı çok iyi.
- Ray Tracing performansı daha iyi, ağır RT oyunlarında farkı hissediyosun.
- Sürücü stabilitesi genelde bi tık daha iyi.
- CUDA ekosistemi, yapay zeka ve içerik üretimiyle uğraşanlar için standart olmuş durumda.
AMD'nin Avantajları
- Fiyat/Performans oranı genelde daha iyi. Aynı paraya veya daha ucuza daha fazla ham kas gücü alıyosun.
- Açık kaynak sürücüler Linux kullanıcıları için nimet.
- Güç tüketimi son nesillerde baya toparladı.
- VRAM miktarı genelde aynı fiyata daha yüksek oluyo.
Benim Görüşüm
DLSS çok kullanıyosan Nvidia, bütçe önemliyse AMD. Ama ikisi de sizi mutsuz etmez. "Kesinlikle X al, Y çöp" diyemem, ikisi de olgunlaştı artık.
DLSS çok kullanıyosan Nvidia, bütçe önemliyse AMD. Ama ikisi de sizi mutsuz etmez. "Kesinlikle X al, Y çöp" diyemem, ikisi de olgunlaştı artık.
Bölüm 7: Güç Kaynağı Seçimi — Hafife Almayın
Ekran kartına dünya para bayıldınız, peki onu besleyecek güç kaynağınız var mı? Burayı atlamayın, yakarsınız sistemi.
Watt Hesabı
Nvidia ve AMD genelde abartılı watt değerleri önerir ama siz yine de sınırda gezmeyin.
Basit formülüm şu: GPU TDP + CPU TDP + 200W = Minimum PSU.
Örneğin RTX 5070 Ti (300W) + Intel i5 (125W) + 200W = 625W. Yani sana temizinden bi 650W PSU lazım.
80+ Sertifikası
En az 80+ Bronze olsun. Gold olursa tadından yenmez. Platinum ve Titanium güzel ama fiyat farkına değer mi tartışılır. Bu sertifikalar verimlilikle ilgili; Silver iki kat elektrik yakar demek değil, sadece prizden çektiği ile sisteme verdiği arasındaki kayıp farkı.
Modüler vs Non-Modüler
Modüler olanlarda kablo yönetimi kolay oluyo, kullanmadığın kabloyu takmıyosun kasa ferahlıyo. Ama non-modüler de işini görür, "kasanın içi karışık olsun dert etmem" dersen daha ucuz.
Marka Önerileri
@yusuf7878 üstadı dururken bana öneri yapmak düşmez. Konuya eklerse bu kısmı güncellerim.
Watt Hesabı
Nvidia ve AMD genelde abartılı watt değerleri önerir ama siz yine de sınırda gezmeyin.
Basit formülüm şu: GPU TDP + CPU TDP + 200W = Minimum PSU.
Örneğin RTX 5070 Ti (300W) + Intel i5 (125W) + 200W = 625W. Yani sana temizinden bi 650W PSU lazım.
80+ Sertifikası
En az 80+ Bronze olsun. Gold olursa tadından yenmez. Platinum ve Titanium güzel ama fiyat farkına değer mi tartışılır. Bu sertifikalar verimlilikle ilgili; Silver iki kat elektrik yakar demek değil, sadece prizden çektiği ile sisteme verdiği arasındaki kayıp farkı.
Modüler vs Non-Modüler
Modüler olanlarda kablo yönetimi kolay oluyo, kullanmadığın kabloyu takmıyosun kasa ferahlıyo. Ama non-modüler de işini görür, "kasanın içi karışık olsun dert etmem" dersen daha ucuz.
Marka Önerileri
@yusuf7878 üstadı dururken bana öneri yapmak düşmez. Konuya eklerse bu kısmı güncellerim.
Bölüm 8: Pratik Satın Alma Tavsiyeleri
Nereden Almalı?
Türkiye'de garanti olayı önemli. Mümkünse yetkili distribütörden alın. İthalatçı garantili ürünler sıkıntı çıkarabiliyo bozulursa muhatap bulamıyosun. Fiyat bakarken kargo ve garanti koşullarını da hesaba katın.
Ne Zaman Almalı?
Yeni nesil çıktıktan bi 2-3 ay sonra fiyatlar oturur genelde. Lansman fiyatları her zaman şişik olur. Black Friday, yılbaşı gibi dönemlerde indirimler oluyo ama Türkiye'de öyle aman aman düşüşler beklemeyin, kur malum.
İkinci El Alınır mı?
Mining çıkması (coin kazılmış) kartlardan uzak durun. 7/24 çalışmış, fanları bitik, VRM'leri ağlayan kartlar bunlar. Oyun amaçlı kullanılmış, 1-2 yıllık kart alınabilir ama mutlaka yüz yüze görüp test etmeden almayın. Garantisi devam ediyosa ballı kaymak ohhh.
Türkiye'de garanti olayı önemli. Mümkünse yetkili distribütörden alın. İthalatçı garantili ürünler sıkıntı çıkarabiliyo bozulursa muhatap bulamıyosun. Fiyat bakarken kargo ve garanti koşullarını da hesaba katın.
Ne Zaman Almalı?
Yeni nesil çıktıktan bi 2-3 ay sonra fiyatlar oturur genelde. Lansman fiyatları her zaman şişik olur. Black Friday, yılbaşı gibi dönemlerde indirimler oluyo ama Türkiye'de öyle aman aman düşüşler beklemeyin, kur malum.
İkinci El Alınır mı?
Mining çıkması (coin kazılmış) kartlardan uzak durun. 7/24 çalışmış, fanları bitik, VRM'leri ağlayan kartlar bunlar. Oyun amaçlı kullanılmış, 1-2 yıllık kart alınabilir ama mutlaka yüz yüze görüp test etmeden almayın. Garantisi devam ediyosa ballı kaymak ohhh.
Rehber: İkinci el parça alırken dikkat edilecek yerler
Selamlar arkadaşlar, Yıllardır ikinci elden her türlü ürün toplarım, alırım, bozarım, satarım... Ama ne yalan söyleyeyim, yıllardır da yanıyorum beylr. Artık sıra sizde, siz yanmayın bari :d Şöyle bir geriye bakıyorum da, "abi vallahi tertemiz kart, sadece LoL oynadım" lafına kanıp eve pert...
Bölüm 9: Sık Sorulan Sorular
1080p oyun için hangi kart yeterli?
RTX 4060/5060 veya RX 7600/9060 serisi gayet yeterli. Orta-yüksek ayarlarda 60+ FPS'yi rahat alırsınız.
1440p (2K) için ne lazım?
RTX 4070/5070 veya RX 7800 XT/9070 serisi ideal. Ultra ayarlarda 60+, yüksek ayarlarda 100+ FPS hedefleyebilirsiniz.
4K için?
RTX 4080/5080 ve üzeri veya RX 7900 XT/XTX ve üzeri lazım. 4K cidden güç istiyo, orta segment kartlarla 4K zorlar.
Ray tracing şart mı?
Şart değil ama güzel bi teknoloji. RT olmadan da oyunlar harika görünüyo zaten. RT açınca performans düşer, DLSS/FSR ile telafi edersin. Keyfin bilir.
Kaç yıl dayanır bir ekran kartı?
Orta-üst segment bi kart 4-5 yıl rahat götürür. Sonra ayarları düşürerek 6-7 yıl bile kullanırsın. Teknoloji eskisi gibi her sene devrim yapmıyo artık.
RTX 4060/5060 veya RX 7600/9060 serisi gayet yeterli. Orta-yüksek ayarlarda 60+ FPS'yi rahat alırsınız.
1440p (2K) için ne lazım?
RTX 4070/5070 veya RX 7800 XT/9070 serisi ideal. Ultra ayarlarda 60+, yüksek ayarlarda 100+ FPS hedefleyebilirsiniz.
4K için?
RTX 4080/5080 ve üzeri veya RX 7900 XT/XTX ve üzeri lazım. 4K cidden güç istiyo, orta segment kartlarla 4K zorlar.
Ray tracing şart mı?
Şart değil ama güzel bi teknoloji. RT olmadan da oyunlar harika görünüyo zaten. RT açınca performans düşer, DLSS/FSR ile telafi edersin. Keyfin bilir.
Kaç yıl dayanır bir ekran kartı?
Orta-üst segment bi kart 4-5 yıl rahat götürür. Sonra ayarları düşürerek 6-7 yıl bile kullanırsın. Teknoloji eskisi gibi her sene devrim yapmıyo artık.
Bölüm 10: Sonuç ve Özet
Baya uzun bi yazı oldu ama umarım işinize yaramıştır. Şöyle bi özet geçeyim:
- Model seçerken sessizlik istiyosanız orta-üst segment soğutuculu kartlara bakın. Kulaklıkla oynuyosanız en ucuz model bile işinizi görür, performans farkı yok.
- VRAM konusunda panik yapmayın. 8GB hâlâ yeterli çoğu oyun için. GPU gücü VRAM miktarından önemli.
- Super serisi için beklemeye gerek yok, sadece oyun oynayacaksanız mevcut kartlar yeterli.
- AMD tarafında Sapphire ve Asrock Taichi en iyiler, ASUS TUF ve Gigabyte Aorus Elite f/p için mantıklı.
- Güç kaynağınızı ihmal etmeyin, kaliteli PSU alın.
En önemlisi arkadaşlar. Mükemmel kartı aramak yerine, bütçenize ve ihtiyacınıza uyanı alın, keyfinize bakın. Teknoloji sürekli gelişior, her zaman daha iyisi çıkacak. Bekleye bekleye oyun oynayamazsınız.
KAYNAKLAR:
"Hocam dayanağın ne?" diyen, işin mutfağını merak eden mühendis ruhlu arkadaşlar için referans aldığım ve takip ettiğim kaynakları aşağıya bırakıyorum. İngilizcesi olan girsin, derya deniz buralar.
1. VRAM, Bit Değeri ve Bant Genişliği Mevzusu
Yukarıda "128-bit çöp değildir" dedim ya, sebebi GDDR7 teknolojisi ve PAM3 sinyallemesi. Bit değeri (veri yolu) tek başına bir şey ifade etmez, önemli olan saniyede ne kadar veri aktığıdır (Bandwidth).
1. VRAM, Bit Değeri ve Bant Genişliği Mevzusu
Yukarıda "128-bit çöp değildir" dedim ya, sebebi GDDR7 teknolojisi ve PAM3 sinyallemesi. Bit değeri (veri yolu) tek başına bir şey ifade etmez, önemli olan saniyede ne kadar veri aktığıdır (Bandwidth).
- Teknik Açıklama: JEDEC'in yayınladığı GDDR7 standartlarına bakın. Veri yolu daralsa bile, bellek hızları (32 Gbps ve üzeri) bant genişliğini eski nesil 256-bit kartların üzerine çıkarıyor.
- Kaynak/Okuma:JEDEC GDDR7 Standardı Duyurusu ve Micron GDDR7 Teknik Dökümanları. Ayrıca TechPowerUp'ın "Bandwidth vs Bus Width" makalelerini karıştırın, orada matematiği anlatıyorlar.
2. PSU ve "Transient Spikes" (Anlık Güç Sıçraması)
"600W yeter ama kaliteli olsun" dememin sebebi ATX 3.0 / 3.1 standartları. Ekran kartları milisaniyelik sürelerde TDP değerinin 2-3 katına çıkabiliyor (Power Excursion). Kalitesiz PSU burada korumaya (OPP) geçip sistemi kapatır.
"600W yeter ama kaliteli olsun" dememin sebebi ATX 3.0 / 3.1 standartları. Ekran kartları milisaniyelik sürelerde TDP değerinin 2-3 katına çıkabiliyor (Power Excursion). Kalitesiz PSU burada korumaya (OPP) geçip sistemi kapatır.
- Kanıt: GamersNexus'un osiloskop ile yaptığı güç tüketim testlerini izleyin. Orada kartın 300W çekerken anlık olarak nasıl 600W'a vurduğunu gözlerinizle görürsünüz.
- Veri Tabanı: Güç kaynağı almadan önce mutlaka Cybenetics Labs veritabanına bakın. 80+ sertifikası verimlilik içindir, Cybenetics ise gürültü ve kaliteyi de ölçer. Benim "kaliteli alın" dediğim referans burasıdır.
3. Soğutma Performansı ve Akustik
"Biri 40dB, biri 30dB" verisini kafadan atmıyorum. Üreticilerin "sessiz" beyanına güvenmeyin.
"Biri 40dB, biri 30dB" verisini kafadan atmıyorum. Üreticilerin "sessiz" beyanına güvenmeyin.
- Referans:TechPowerUp GPU Database ve incelemeleri. Dünyada bu işi en iyi yapanlardan. Her kart için "Noise Normalized" (Gürültü Eşitlenmiş) sıcaklık testleri yaparlar. Yani fanları aynı sese sabitleyip hangi kartın daha serin çalıştığını ölçerler. Benim "Gaming Trio daha iyi soğutuyor" tezim buradaki verilere dayanıyor.
4. Frame Pacing ve VRAM Darboğazı
8GB VRAM yetiyor ama "nasıl" yetiyor? Frame Time grafikleri önemli.
8GB VRAM yetiyor ama "nasıl" yetiyor? Frame Time grafikleri önemli.
- Kaynak: Digital Foundry (Eurogamer) videoları. Richard Leadbetter ve Alex Battaglia bu işin piri. VRAM dolduğunda FPS düşmese bile "stutter" (takılma) olup olmadığını "frametime" grafiğinde gösteriyorlar. 8GB'ın hala oynanabilir olduğunu, doğru ayarla (Texture Quality High -> Medium) yağ gibi aktığını kanıtlayan testleri orada görebilirsiniz.
Ben burada size pazarlama broşürlerini değil, osiloskop ve termal kamera sonuçlarını tercüme ettim. İnanmayan, şüphe eden varsa bu kaynakları didiklesin, sabaha kadar tartışırız