İlk işletim sistemi nasıl yapıldı?

Gerçek bir iş için kullanılan ilk işletim sistemi IBM tarafından 1964'te duyurulan OS/360 işletim sistemidir. Tabi bu bildiğimiz bilgisayarlar için değil eski tip büyük mainframe bilgisayarlar için geliştirilmişti. O zamanlar bilgisayar programları bir hafıza üzerinde tutulmaktan çok punched paper dediğimiz sınav kodlama kağıtlarına benzeyen delikli kağıtlar ve manyetik bantlar üzerine işlenip kullanılıyordu. Tabi ki bilgisayarların asıl çıkış ve ilerleme noktası da askeri teknolojilerdi.

O günden bugüne çok değişimler oldu, 1956 çok uzak bir tarih. Daha yakına gelirsek, işletim sistemlerindeki asıl kırılmalardan biri 3 Kasım 1971'de piyasayaya sürülen ve AT&T Bell labaratuvarlarında geliştirilen UNIX işletim sistemidir. Bugün kullandığımız macOS işletim sistemi, FreeBSD ve türevleri bu temel üzerine geliştirilmiştir. AT&T Bell, bir süre sonra bu işletim sisteminin kodlarını kapatarak tamamen lisans sistemine geçmiş, ABD'deki Kalofirniya Üniversitesi ve bazı üniversiteler ise son yayınlanan açık kaynak kod üzerinden geliştirme yapmaya devam etmiştir. Ortaya FreeBSD, openBSD ve NetBSD gibi farklı işletim sistemleri çıkmıştır. Bugün FreeBSD işletim sistemi ana kod destekçileri arasında birkaç tane Apple mühendisi de bulunmaktadır. Apple halen buradaki özellikleri macOS, iOS ve hatta watchOS'da kullanmaktadır. Örneğin APFS dosya sisteminin temeli ve network modülleri buna örnek verilebilir. O yüzden kendi ekibinden bazı mühendisler de bu projeye destek vermektedir. Peki FreeBSD işletim sistemini kimler kullanıyor? WhatsApp, Netflix, Yandex, Yahoo ve Skype bu sistemi kullanıyorlar.

O zamanlar Unix çok popülerdi ve 1991'de duyurulan açık kaynaklı Linux çekirdeği de bu işletim sisteminin yapısına benzer bir yapı kullanmaktadır. Aynı koddan ve tabandan oluşmuyorlar aslında ama çalışma mantıkları birbirine benziyor. O yüzden Linux üzerindeki yazılımlar kolaylıkla FreeBSD'ye taşınıp kullanılabiliyor, tersi de aynı şekilde mümkün. Çoğunuzun bildiği üzere de Android'in yapı taşlarından birisi de aynı şekilde Linux çekirdeğidir, hepiniz farkında olmadan cebinizde birer Linux veya BSD çekirdeği taşıyorsunuz aslında :) Birde GNU projesi var ama onu da anlatırsam çok uzun olur. Bugün Linux dağıtımları GNU'nun bir parçası olan Linux çekirdeği ve diğer yazılımların birleşmesiyle ortaya çıkmaktadır o yüzden onlara GNU/Linux deriz. Dünyadaki sunucuların %70'nin GNU/Linux ile çalıştığı tahmin edilmektedir, masaüstü tarafında net bir rakam vermek zor ama sadece Ubuntu dağıtımının yüz milyondan fazla kullanıcısı var.

Belki bir nebze merakını giderebilmişimdir..
 
Son düzenleme:
Gerçek bir iş için kullanılan ilk işletim sistemi general motors araştırma birimi tarafından 1956'da üretilen gm-naa ı/o olarak kabul edilir. Tabi bu bildiğimiz bilgisayarlar için değil eski tip büyük mainframe bilgisayarlar için geliştirilmişti. O zamanlar bilgisayar programları bir hafıza üzerinde tutulmaktan çok punched paper dediğimiz sınav kodlama kağıtlarına benzeyen delikli kağıtlar ve manyetik bantlar üzerine işlenip kullanılıyordu.

O günden bugüne çok değişimler oldu, 1956 çok uzak bir tarih. Daha yakına gelirsek, işletim sistemlerindeki asıl kırılmalardan biri 3 Kasım 1971'de piyasayaya sürülen ve at&t bell labaratuvarlarında geliştirilen unıx işletim sistemidir? Bugün kullandığımız macOS işletim sistemi, freebsd ve türevleri bu temel üzerine geliştirilmiştir. At&t bell, bir süre sonra bu işletim sisteminin kodlarını kapatarak tamamen lisans sistemine geçmiş, ABD'deki kalofirniya üniversitesi ve bazı üniversiteler ise son yayınlanan açık kaynak kod üzerinden geliştirme yapmaya devam etmiştir. Ortaya freebsd, openbsd ve netbsd gibi farklı işletim sistemleri çıkmıştır. Bugün freebsd işletim sistemi ana kod destekçileri arasında birkaç tane Apple mühendisi de bulunmaktadır. Apple halen buradaki özellikleri macOS, iOS ve hatta Watchos'da kullanmaktadır. Örneğin APFS dosya sisteminin temeli ve network modülleri buna örnek verilebilir. O yüzden kendi ekibinden bazı mühendisler de bu projeye destek vermektedir. Peki freebsd işletim sistemini kimler kullanıyor? WhatsApp, Netflix, Yandex, yahoo ve Skype bu sistemi kullanıyorlar.

O zamanlar unix çok popülerdi ve 1991'de duyurulan açık kaynaklı Linux çekirdeği de bu işletim sisteminin yapısına benzer bir yapı kullanmaktadır. Aynı koddan ve tabandan oluşmuyorlar aslında ama çalışma mantıkları birbirine benziyor. O yüzden Linux üzerindeki yazılımlar kolaylıkla Freebsd'ye taşınıp kullanılabiliyor, tersi de aynı şekilde mümkün. Çoğunuzun bildiği üzere de Android'in yapı taşlarından birisi de aynı şekilde Linux çekirdeğidir, hepiniz farkında olmadan cebinizde birer Linux veya BSD çekirdeği taşıyorsunuz aslında :) bir de GNU projesi var ama onu da anlatırsam çok uzun olur. Bugün Linux dağıtımları GNU'nun bir parçası olan Linux çekirdeği ve diğer yazılımların birleşmesiyle ortaya çıkmaktadır o yüzden onlara GNU/Linux deriz. Dünyadaki sunucuların %70'nin GNU/Linux ile çalıştığı tahmin edilmektedir, masaüstü tarafında net bir rakam vermek zor ama sadece Ubuntu dağıtımının yüz milyondan fazla kullanıcısı var.

Belki bir nebze merakını giderebilmişimdir.

Gerçekten çok teşekkür ederim ellerinize ve dilinize sağlık.
 
İlk işletim sistemi veya BIOS nasıl yapıldı?

İşletim sistemleri bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten yazılımlar bütünüdür. Klavye, mouse, web camera ya da USB portuna taktığınız herhangi bir aygıt gibi PC´nize veri aktarabileceğiniz bütün imputlar ve verileri tekrar geri alabileceğiniz monitor, printer ya da depolama aygıtları gibi bütün outputlar işletim sistemleri tarafından yönetilir ve kontrol edilir. Çalışan herhangi bir program işletim sisteminden izin alarak bu donanım kaynaklarını kullanabilir. İşletim sistemlerinin izin vermediği hiçbir program bu donanım kaynaklarını kullanamaz.

İşletim sistemleri yokken elbette programlar günümüzdeki gibi metin editorlerine yazılıp çalıştırılmıyordu. Programların delikli kartlara (punched cards) yazılıp bilgisarın RAM´ine doğrudan yüklenmesi gerekiyordu. Bu işi insanlar elle yapıyordu. Bu insanlara ise “operator” deniyordu. Ancak bu iş çok rutin olduğu ve en vasıfsız insanlar bile yapabildiği anlaşılınca bu işi de bilgisayarlara yaptırma fikri ortaya çıktı ve işletim sistemleri fikri orada doğdu.

Delikli kartlar daha sonra delikli bantlara (punched tapes) evrildi. Mantık aynıydı ancak delikli kartlardan farklı olarak daha fazla veri okuma ve yazma imkanı sunuyordu. Ancak veri depolama teknolojisi ilerleyince veriler manyetik disklerde saklanmaya başlandı.

Günümüzde işletim sistemleri yine işletim sistemleri kullanılarak geliştiriliyor. Programlar insanların anladığı programlama dillerinde yazılıyorlar. Derleyiciler insanların anladığı bu kaynak kodu alıp bilgisayarın anladığı makine koduna dönüştürüyorlar.

Kıscası işletim sistemleri yokken işletim sisteminin yapması gereken her işi insanların elle kendilerinin yapması gerekiyordu. Bu konuda Silberschatz´ın “Operating System Concepts” kitabını okuyarak çok daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.
 
İşletim sistemleri bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten yazılımlar bütünüdür. Klavye, mouse, web camera ya da USB portuna taktığınız herhangi bir aygıt gibi PC´nize veri aktarabileceğiniz bütün imputlar ve verileri tekrar geri alabileceğiniz monitor, printer ya da depolama aygıtları gibi bütün outputlar işletim sistemleri tarafından yönetilir ve kontrol edilir. Çalışan herhangi bir program işletim sisteminden izin alarak bu donanım kaynaklarını kullanabilir. İşletim sistemlerinin izin vermediği hiçbir program bu donanım kaynaklarını kullanamaz.

İşletim sistemleri yokken elbette programlar günümüzdeki gibi metin editorlerine yazılıp çalıştırılmıyordu. Programların delikli kartlara (punched cards) yazılıp bilgisarın RAM´ine doğrudan yüklenmesi gerekiyordu. Bu işi insanlar elle yapıyordu. Bu insanlara ise “operator” deniyordu. Ancak bu iş çok rutin olduğu ve en vasıfsız insanlar bile yapabildiği anlaşılınca bu işi de bilgisayarlara yaptırma fikri ortaya çıktı ve işletim sistemleri fikri orada doğdu.

Delikli kartlar daha sonra delikli bantlara (punched tapes) evrildi. Mantık aynıydı ancak delikli kartlardan farklı olarak daha fazla veri okuma ve yazma imkanı sunuyordu. Ancak veri depolama teknolojisi ilerleyince veriler manyetik disklerde saklanmaya başlandı.

Günümüzde işletim sistemleri yine işletim sistemleri kullanılarak geliştiriliyor. Programlar insanların anladığı programlama dillerinde yazılıyorlar. Derleyiciler insanların anladığı bu kaynak kodu alıp bilgisayarın anladığı makine koduna dönüştürüyorlar.

Kıscası işletim sistemleri yokken işletim sisteminin yapması gereken her işi insanların elle kendilerinin yapması gerekiyordu. Bu konuda Silberschatz´ın “Operating System Concepts” kitabını okuyarak çok daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Elinize sağlık teşekkür ederim.
 

Geri
Yukarı