Kernel Panic hatasının ne olduğundan, hatanın tespitinden ve çözümüne nasıl ulaşılacağından bahsedeceğim rehbere hoş geldiniz sevgili Technopat Sosyal kullanıcıları.
İşletim sisteminin verimli bir şekilde çalışması için tüm donanım ve yazılım bileşenlerinin senkronize kalması gerekir. Bileşenlerden biri bağlanamadığında veya düzgün bir şekilde yanıt vermediğinde, sistem çökebilir. Linux'taki en ciddi çökme türü "Kernel Panic" olarak adlandırılır.
Kernel Panic yani Türkçeye çevirecek olursak "Çekirdek paniği" hatası, işletim sisteminin kurtaramayacağı ölümcül bir hata meydana geldiğinde ortaya çıkar. Linux, kendini kurtaramayacağını anlayarak daha fazla hasarın meydana gelmemesi için kendini yeniden başlatarak "Kernel Panic" hatası verir.
Kernel Panic hatasının görünümü için örnek:
İşte Linux'ta Kernel Panic hatası aldığınızda bu tarz bir hata mesajıyla karşılaşırsınız.
Soru: Kernel Panic yalnızca Linux'ta bulunan bir hata mıdır?
Cevap: Hayır, Kernel Panic macOS ve Windows'ta da bulunur. Yalnızca görünümleri ve hata çıktıları farklıdır. macOS 10.7 ve öncesinde Kernel Panic hatası, cihazın yeniden başlatılmasını isteyen bir siyah ekran sunar. macOS 10.8 ve sonrasında ise siyah ekran yerine sistem direkt olarak yeniden başlatılır ve oturum açıldıktan sonra bir hata çıktısı görüntülenir. Windows'ta ise Kernel Panic, macOS ve Linux'un aksine "Kernel Panic" yerine "BSOD" yani kullanıcı tabiriyle "Mavi ekran hatası" adını almıştır.
Her çekirdek paniği bir adet hata günlüğü oluşturur. Hata günlüğü normal kullanıcı tarafından anlaşılmaz olsa da işletim sistemi konusunda bilgili kişiler tarafından anlaşılabilir bir yapıya sahiptir.
Burada kırmızı ile işaretlenmiş satırlar veya "Call Trace" başlığı altındaki çıktılar hatanın kaynağını (hangi sürücü, hangi donanım olduğunu) size bildirecektir.
update-grub komutu bulunamadı şeklinde bir hata alırsanız
Gelin hata analizinin nasıl yapacağına bakalım.
Call Trace ve Process Takibi: Kernel Panic çıktısında veya loglarda "Call Trace" kısmına dikkat edin. Burada RIP (Instruction Pointer) değerinin hangi fonksiyona işaret ettiği çok önemlidir. Hatanın hemen öncesinde çalışan "Process" (işlem) adı genellikle logun en üst kısımlarında yazar (Örneğin: Comm: chrome). Çökmenin hangi uygulama veya servis sırasında tetiklendiğini gösterir.
Kdump ve Crash Tool: Eğer sisteminiz destekliyorsa kdump servisini aktif ederek, sistem çöktüğünde RAM'in bir görüntüsünün diske kaydedilmesini sağlayabilirsiniz. Daha sonra bu "dump" dosyasını crash adlı debugger aracıyla açarak çökme anındaki bellek değerlerini, yüklenen modülleri ve stack izini analiz edebilirsiniz.
GNU/Linux kategorisinde bilgili kişilerden yardım isteyin: Yukarıdaki analiz adımları karmaşık gelmiş olabilir. Yanlış bir işlem yapmak yerine Technopat Sosyal'de konu oluşturarak aşağıdaki yollarla yardım isteyebilirsiniz:
Elbette her ihtimalin anlatılmasının imkanı yok bu nedenle rehberde hata analizini nasıl yapacağınıza da değinmek istedim. Umarım sizler için faydalı bir rehber olmuştur. Hepinize iyi günler dilerim.
1- Kernel Panic nedir?
Öncelikle Kernel Panic'in ne olduğundan bahsederek başlayalım.İşletim sisteminin verimli bir şekilde çalışması için tüm donanım ve yazılım bileşenlerinin senkronize kalması gerekir. Bileşenlerden biri bağlanamadığında veya düzgün bir şekilde yanıt vermediğinde, sistem çökebilir. Linux'taki en ciddi çökme türü "Kernel Panic" olarak adlandırılır.
Kernel Panic yani Türkçeye çevirecek olursak "Çekirdek paniği" hatası, işletim sisteminin kurtaramayacağı ölümcül bir hata meydana geldiğinde ortaya çıkar. Linux, kendini kurtaramayacağını anlayarak daha fazla hasarın meydana gelmemesi için kendini yeniden başlatarak "Kernel Panic" hatası verir.
Kernel Panic hatasının görünümü için örnek:
İşte Linux'ta Kernel Panic hatası aldığınızda bu tarz bir hata mesajıyla karşılaşırsınız.
Soru: Kernel Panic yalnızca Linux'ta bulunan bir hata mıdır?
Cevap: Hayır, Kernel Panic macOS ve Windows'ta da bulunur. Yalnızca görünümleri ve hata çıktıları farklıdır. macOS 10.7 ve öncesinde Kernel Panic hatası, cihazın yeniden başlatılmasını isteyen bir siyah ekran sunar. macOS 10.8 ve sonrasında ise siyah ekran yerine sistem direkt olarak yeniden başlatılır ve oturum açıldıktan sonra bir hata çıktısı görüntülenir. Windows'ta ise Kernel Panic, macOS ve Linux'un aksine "Kernel Panic" yerine "BSOD" yani kullanıcı tabiriyle "Mavi ekran hatası" adını almıştır.
Her çekirdek paniği bir adet hata günlüğü oluşturur. Hata günlüğü normal kullanıcı tarafından anlaşılmaz olsa da işletim sistemi konusunda bilgili kişiler tarafından anlaşılabilir bir yapıya sahiptir.
2- Kernel Panic hatasının sebepleri nedir?
Kernel Panic hatası birçok sebeple ortaya çıkabilir. İşte en yaygın Kernel Panic sebeplerini inceleyelim:- Arızalı RAM, aşırı CPU ısınması veya bozulan HDD-SSD önyükleme sırasında bellek bozulmasına neden olarak Kernel Panic hatasına sebep olabilir.
- İşletim sisteminin çalışmasını sağlayan temel dosyaları silmek veya araçları durdurmak Kernel Panic'e sebep olabilir.
- Mevcut çekirdek sürümüne uyumlu olmayan 3. parti sürücüler Kernel Panic'e neden olabilir.
- GRUB'daki hatalı UUID'ler veya eksik initramfs girdileri önyüklemeyi bozarak Kernel Panic'e sebep olabilir.
- fstab, initramfs gibi kritik dosyaların bozulması Kernel Panic'e neden olabilir.
3- Kernel Panic hatası nasıl düzeltilir?
Hadi Kernel Panic'in ne olduğunu öğrendiğimize göre nasıl düzelteceğimizi öğrenelim.A- Sistem günlüklerini incele
Sistem eğer Kernel Panic sonrası yeniden başlatılabildiyse ilk işimiz sistem günlüklerini incelemek olmalı. journalctl komutu burada en büyük dostumuz. Terminali açıp şu komutu girerek bir önceki önyüklemedeki (crash yaşanan oturum) loglara bakabilirsiniz:journalctl -k -b -1Burada kırmızı ile işaretlenmiş satırlar veya "Call Trace" başlığı altındaki çıktılar hatanın kaynağını (hangi sürücü, hangi donanım olduğunu) size bildirecektir.
B- Daha eski çekirdeğe önyükleme yap
Sorun yeni bir güncelleme sonrası başladıysa suçlu muhtemelen yeni yüklenen Kernel sürümüdür. Bilgisayar açılırken (BIOS ekranından sonra) SHIFT veya ESC tuşuna basılı tutarak GRUB menüsüne ulaşın. "Advanced Options for [Dağıtım Adı]" seçeneğine gelin ve listeden daha eski tarihli/sürümlü bir kernel seçip Enter'a basın. Eğer sistem açılırsa yeni Kernel sürümü sorunlu demektir; güncelleme gelene kadar eskisiyle devam edebilirsiniz.C- Dosya sistemini onar
Bazen ani elektrik kesintileri dosya sistemini (ext4, btrfs vb.) bozabilir. Bunu çalışan sistemde yapamazsınız. Bir "Live USB" (Kurulum USB'si) ile sistemi açın. Diskler uygulamasından veya terminaldenlsblk ile disk bölümünüzü bulun (örneğin /dev/sda2) ve şu komutla onarmayı deneyin: sudo fsck /dev/sda2 (Not: Bölümün unmount yani bağlanmamış olduğundan emin olun.)D- Initramfs'yi yeniden oluştur
Initramfs, çekirdek yüklenmeden önce belleğe yüklenen geçici bir dosya sistemidir. Bozulursa sistem açılmaz. Sistemi Live USB ile açıp "chroot" yöntemiyle ana sisteminize eriştikten sonra şu komutla initramfs'yi tazeleyebilirsiniz:sudo update-initramfs -u -k allE- GRUB'ı onarın
GRUB ayarlarındaki yanlış bir parametre Kernel'in yanlış parametrelerle yüklenmesine neden olabilir. Chroot ortamındaykennano /etc/default/grub komutu ile girdiğiniz dosyada GRUB_CMDLINE_LINUX_DEFAULT satırındaki gereksiz veya yanlış parametreleri tespit edip kaldırın. Dosyayı kaydettikten sonra update-grub komutu ile GRUB'ı güncelleyebilirsiniz.update-grub komutu bulunamadı şeklinde bir hata alırsanız
grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg komutunu kullanınız.F- Donanım sorunlarını tespit edin
Tüm yazılımsal çözümleri denemenize rağmen sorun devam ediyor ise donanım kaynaklı bir problem yaşıyor olabilirsiniz.- RAM Testi: GRUB menüsünde genellikle "Memtest86+" seçeneği bulunur. Bunu çalıştırıp RAM'lerinizi test edin.
- Disk Testi: Disklerinizde Bad Sector olup olmadığını kontrol edin.
4- Hata analizi nasıl yapılır?
Standart çözümler işe yaramadıysa hatanın kaynağını öğrenmek için hata analizi yapılması gerekir. Linux'tan anlamayan biriyseniz kendi analizinizi yapmaya çalışmak yerine Technopat Sosyal'de konu oluşturarak hatanın neden gerçekleştiğini sormanız daha hızlı şekilde çözüme ulaşmanızı sağlayacaktır.Gelin hata analizinin nasıl yapacağına bakalım.
Call Trace ve Process Takibi: Kernel Panic çıktısında veya loglarda "Call Trace" kısmına dikkat edin. Burada RIP (Instruction Pointer) değerinin hangi fonksiyona işaret ettiği çok önemlidir. Hatanın hemen öncesinde çalışan "Process" (işlem) adı genellikle logun en üst kısımlarında yazar (Örneğin: Comm: chrome). Çökmenin hangi uygulama veya servis sırasında tetiklendiğini gösterir.
Kdump ve Crash Tool: Eğer sisteminiz destekliyorsa kdump servisini aktif ederek, sistem çöktüğünde RAM'in bir görüntüsünün diske kaydedilmesini sağlayabilirsiniz. Daha sonra bu "dump" dosyasını crash adlı debugger aracıyla açarak çökme anındaki bellek değerlerini, yüklenen modülleri ve stack izini analiz edebilirsiniz.
GNU/Linux kategorisinde bilgili kişilerden yardım isteyin: Yukarıdaki analiz adımları karmaşık gelmiş olabilir. Yanlış bir işlem yapmak yerine Technopat Sosyal'de konu oluşturarak aşağıdaki yollarla yardım isteyebilirsiniz:
- Klavyeye dokunamadığınız, sistemin açılmadığı bir durumdaysanız kernel panic çıktısını ekran görüntüsü de alamayacağınız ve yazılar arasında dolaşamayacağınız için ekrandaki yazıların fotoğrafını çekerek açtığınız konuda paylaşın. Kernel Panic çıktısı çoğunlukla hatanın sebebini gösterir.
- Kernel Panic hatası ardından sistemi açabildiyseniz terminal üzerinden şu komutu kullanın:
journalctl -p 3 -xbardından çıktıyı konunuza kod bloğu içerisinde ekleyin.
5- Kernel Panic hatasına karşı nasıl önlem alınır?
Kernel Panic'i tamamen önlemek imkansız olsa da alabileceğiniz basit önlemler bulunuyor.- Güncel kalın: Kullandığınız dağıtım destekliyorsa otomatik güncellemeleri açın. Desteklemiyorsa haftada 1 güncellemeleri kontrol edin.
- Kararlı sürümler kullanın: LTS yani uzun süreli desteklenen kernel sürümlerini kullanın.
- Donanım sağlığını koruyun: Düzenli olarak sistem bakımı yapın.
- Kernel güncellemesi sırasında DKMS modüllerini kontrol edin: Kernel güncellemesi sırasında NVIDIA gibi sonradan yüklenen modüller hata verebilir. Sistemi yeniden başlatmadan önce güncelleme çıktısını okuyun, hata bulunuyorsa sistemi yeniden başlatmadan önce tekrar güncelleme yapın veya ilgili modülü/sürücüyü kaldırıp sistemi yeniden başlattıktan sonra en baştan yükleyin.
Elbette her ihtimalin anlatılmasının imkanı yok bu nedenle rehberde hata analizini nasıl yapacağınıza da değinmek istedim. Umarım sizler için faydalı bir rehber olmuştur. Hepinize iyi günler dilerim.
