PC oyunculuğunun en çok bahsedilen terimlerinden birisi olan FPS hakkında sorular veya yanlış yorumlar görüyorum. Bunun için bir açıklama yazayım istedim.
FPS: Açılımı "frame per second", yani "saniye başına kare" dir.
Uzun yıllardır "PC Master race" savunuculuğunun en büyük savı 60 FPS ile oynanan oyundaki akıcılıktır. Çok uzun zamandır monitörlerin tazeleme hızı 60Hz (saniyede 60 kez görüntü yenileme) olduğu için maksimum 60 FPS'de takılı kalınıyordu. Ancak monitörlerin tazeleme hızlarının artmasıyla birlikte bu durum da değişti. Günümüzde 72, 75, 120, 144, 240 gibi farklı tazeleme hızlarını destekleyen monitörler bulunuyor. Asıl konumuz akıcı oyun için kaç FPS olması gerekli?
Öncelikle v-Sync, FreeSync ve G-Sync gibi özelliklerin kapalı olduğu durumdan bahsedelim. Monitörün 60Hz olduğunu var sayalım. 60Hz'de çalışan bir monitör her 16, 66MS'de bir yeni bir kare göstermek isteyecektir. LCD monitörlerde görüntünün yukarıdan aşağıya doğru oluşturulduğunu da belirteyim.
Aşağıdaki GIF'te LCD monitörde yeni karenin oluşturulma şekli gösterilmiş.
FPS = HZ - ekran kartının ürettiği kare sayısı 60 ise, bu durum karşılanmış olur. Monitör her 16.66MS'de yeni bir kare gösterebilir. Akıcı bir görüntü oluşur. Her bir kare bir öncekinden farklıdır. Ekranda yırtılma görülmez, çünkü yırtılma ya ekranın en alt pikselinde ya da en üst pikselinde oluşur.
FPS < HZ - ekran kartı monitörün tazeleme hızından daha az sayıda kare ürettiğinde monitör aynı kareyi birden fazla kez gösterecektir. Eğer tazeleme hızının (Hz) tam yarısı kadar FPS var ise her kare 2 kez gösterilecektir, bu durumda yine yırtılma olmaz, ancak akıcılık azalır. FPS Hz'nin yarısından daha az ise her kare ikiden fazla kez gösterilecektir ve animasyonlarda atlamalar görülecektir, bu durumda yırtılma da görülecektir. FPS Hz'in yarısından fazla ise bu sefer her kare 1 ila 2 arasında görülecektir. Bu durumda monitör kareyi 2. kez çizmeye başladıktan sonra yeni kare iletileceği için ekranın bir kısmından sonra yeni kare gösterilmeye başlanır, ancak ekranın üst yarısında eski kare mevcut olacaktır. Bu da görüntüde yırtılmaya sebebiyet verir. FPS'nin Hz'den düşük olduğu durumlarda genelde yırtık ekranda yukarıya doğru hareket eder.
FPS > HZ - FPS Hz'den fazla olduğunda bu sefer monitör ilk kareyi çizmeyi bitirmeden GPU tarafından yeni bir kare ile beslenecektir. Bu durumda yine yeni kare iletildiği anda monitör yeni kareyi çizmeye başlayacak ve ekranın üstünde eski kare, altında ise yeni kare görüntülenmiş olacaktır. Eğer FPS Hz'nin iki katı ise monitör ilk karenin yarısını gösterdikten sonra yeni kare iletildiği için yeni kareyi göstermeye başlar. Ekranın tam ortasında yırtık oluşur. İki kat FPS sürekli sağlanırsa (genelde olmaz, çünkü görüntülenen her bölgede FPS değişecektir) yırtık tam ortada sabit kalır. FPS Hz'nin 3-4-5 ATI şeklinde olursa ekranda aynı anda 2-3'ya da 4 yırtık olacaktır. FPS'in Hz'den yüksek olduğu durumlarda yırtık aşağıya doğru ilerleyecektir. FPS Hz'den yüksek olduğunda akıcılık FPS=Hz durumuyla aynı olacaktır, ancak input lag düşeceği için izleyiciye daha akıcı izlenimi verir.
Aşağıdaki resimde 2 adet yırtılma olduğunu görebilirsiniz. Bu resime bakarak FPS'nin Hz'nin en az 3 katı olduğunu söyleyebiliriz.
v-Sync - v-Sync açık iken kare hızı Hz'ye sabitlenir. FPS Hz'den düşük olduğunda üstteki durum (FPS<Hz) geçerlidir. FPS > HZ olduğunda ise GPU, monitör kareyi görüntülemeyi bitirene kadar bir sonraki kareyi iletmez, bir tampon bellekte kare saklanır, monitör kareyi tam olarak gösterdikten sonra yeni kare iletilir. Ancak bu durumda input lag artar, ve akıcılık azalmış izlenimi yaratır. V-Sync açıkken FPS = HZ şeklindeyken yırtılma gözlenmez, iki karenin ayrıldığı yer ekranın sonu ve başı şeklindedir.
FreeSync, G-Sync, adaptive Sync - bu teknolojiler monitörün tazeleme hızını FPS'e eşitler. Ancak sadece belirli FPS aralıklarında çalışırlar; 40-60, 30-72, 35-120 vs. bu sayede ekran yırtılma oluşmaz ve akıcılık FPS < HZ durumundaki kadar azalmaz.
Sonuç olarak monitörün desteklediği Hz'den daha fazla FPS'e sahip olmak animasyonları daha akıcı yapmayacağı gibi ekranda bir veya birden fazla yırtılmanın olmasına sebep olur. Input Lag'ın azalması karşılığında yırtılmaların olmasına göz yumuluyor ise Sync kullanılmayabilir. Ancak en ideal durum grafik ayarlarının GPU'nun maksimum Hz'ye yakın FPS vermesini sağlayacak şekilde yapılması ve Sync teknolojilerinin açılması şeklinde olacaktır.
Kaynak için tıklayınız.