Eki Görüntüle 653311
“Sanal gerçeklik” (vr) eminim bu yazıyı okuyan birçoğunuz bu terim ile birçok kez karşılaşmıştır. Çoğunlukla head-mounted display (hmd) yani yüze takılan ekranlar üç boyutlu (3b) sanal ortamları deneyimlememizi sağlayan, aslında uzunca bir süredir ortalıkta dolanan bir teknoloji ürünü. Sunduğu hareket özgürlüklerine göre “3 degrees of freedom” (3 açıdan özgürlük, 3dof) veya 6dof, takip yöntemlerine göre “içten dışa” veya “dıştan içe” ve bu yazımda tanıtacağım Oculus Quest ile artık pcvr (bilgisayar için sanal gerçeklik) veya standalone (harici) olarak sınıflandırılırlar.
Oculus Quest bu bağlamda içten dışa takip özellikli, harici bir 6dof hmd kategorilerin dolduruyor. Cihazı şarj edip ilk kurulumunu yaptıktan sonra tek yapmanız gereken quest’i yüzünüze geçirip sanal gerçekliğin keyfini çıkarmak. Ne bir bilgisayar bağlantısıyla ne kablolarla ne de takip istasyonlarıyla uğraşmak sizi sanal gerçekliği deneyimlemekten uzak tutabilir. Tabi ki dilerseniz yanında gelen USB 2.0 destekli şarj kablosu veya daha iyi deneyim için uzunca bir USB 3 kablosu alarak pcvr deneyimlerinin de keyfini sürebilirsiniz. Hatta ve hatta kabloyu da bir kenara atıp alvr (ücretsiz) veya Virtual desktop (ücretli) uygulamaları ile kablosuz sanal gerçekliğin özgürlüğünü tadabilirsiniz. Yazımın devamında bunlara değineceğim ama şimdilik Oculus quest’in özellikleri ile başlayalım.
Kısaca özellikleri:
# göz başına 1440 X 1600, 72Hz OLED ekran
# Snapdragon 835
# 4 GB RAM
# 64 GB depolama (128 GB modeli de bulunuyor)
# 3648MAH batarya
# Android tabanlı özel işletim sistemi.
Kutu içeriği:
# Oculus Quest.
# 2 adet Oculus touch 2.0 kontrolcüsü.
# 2 adet aa pil.
# USB-C girişli şarj aleti ve iki ucu USB-C çıkışlı USB 2.0 şarj kablosu.
# gözlük takanlar için aparat.
# kullanım kılavuzları ve diğer ıvır zıvırlar.
Sadece özelliklerine bakınca büyük oranda bir telefonu andırıyor. Snapdragon işlemcisi aktif olarak fan ile soğutuluyor da olsa mobil bir işlemci ile çalıştığı için ne yazık ki 72Hz ekran karşımıza çıkıyor. Kardeşi Rift s’in aksine lenslerin konumunu gözlerinize göre ayarlayabiliyorsunuz. Tek seferde saatlerce VR kullanan biri olarak kablosuz pcvr oyunları oynarken yaklaşık 2 saat şarj süresi sundu. İnanıyorum ki harici oyunlar oynarken bu süre daha uzun olacaktır. Çoğunlukla pcvr için kullandığımdan kesin bir değer veremiyorum.
Çoğunlukla plastik bir yapısı var. Dışı çeperi sert, lenslerin etrafı elastik bir kumaş ile kaplı. Kafa kemerleri cırt cırtlı. Gözlüğün her iki tarafında birer kulaklık girişi, sol tarafında USB-C girişi ve sağ tarafında açma/kapama butonu ile güç led’i bulunuyor. Önünde, her köşede bir adet olmak üzere toplam 4 tane ır kamera ve beyaz bir LED yer alıyor. Altında ses tuşları ile lens aralığı ayarı mevcut. Yüzünüze taktığınız tarafta ise 2 adet lens, çıkarılabilir yüz yastığı ve yakınlık sensörü karşınıza çıkıyor.
Eki Görüntüle 653317Eki Görüntüle 653318Eki Görüntüle 653316
Kontrolcüleri, kardeşi Rift s ile gelenler ile aynı. Plastikten yapılmış. Xbox kontrolcülerine benzer bir tuş dizilimleri var. Sol kontrolcüde kontrol çubuğu, menü tuşu, kavrama tuşu, tetik, Y ve X tuşları bulunurken sağda ise sadece Y, X ve menü tuşları yerini B, a ve Oculus tuşlarına bırakıyor. Y, X, B, A, kontrol çubukları, tetikler ve kavrama tuşları kapasitif yani tuşun üstüne parmağınızı koyduğunuzda dokunmaları algılayabiliyor. Kontrolcülerin adındaki “touch” buradan geliyor.
Bütün bunları internetten de bulabileceğiniz için ben en iyisi daha fazla uzatmadan incelememe geçeyim. Dilerseniz incelemenin sonundaki linklerden cihazın özelliklerini ve içeriğindeki teknolojileri inceleyebilirsiniz.
ekran:
İlk yüzüme geçirip gözlerimi açtığımda o ekran duvarı ile karşılaştım. Yaşadığım şey screen door effect (sde) yani ekrana aşırı yakın olduğumdan pikselleri görmemdi. OLED ekran kullanılmasının yan etkisi olarak sde normal LED ekranlara göre daha bariz. Şahsen bir süre canımı sıktıktan sonra bir haftalık kullanımım içerisinde tamamen alıştım ve artık neredeyse hiç görmüyorum. Ekranın OLED olması aslında büyük bir artı. Alyx’in gerilim dolu karanlık dünyasına gri IPS parıltısıyla baksaydım keyfim daha çok kaçardı. Ha, bir de ekran 72Hz. Evet.
Vr’a ayırdığım süre içerisinde ekranın 72Hz olmasıyla hiçbir sorunum olmadı. Yeri geldi bazen külüstür GTX1060’ım dayanamayınca 30fps’i görmeme rağmen alıştığımdan mı bilmem rahatsız olmadım. Çeşitli kaynaklardan ekranın 90hz’e kadar desteklediğini, fcc kayıtlarında 72Hz yazdığı için yazılımsal olarak bu değere sınırlandırıldığını öğrenmiştim. Harici kullanımda 72Hz, bilgisayara bağlı kullanımda 90Hz değerlerinde çalışsaydı müthiş olabilirdi.
link:
Link mi? Legend of zelda’daki link isimli eleman değil. Oculus link bu aleti USB kablosu ile bilgisayara takıp pcvr deneyimlerine dalmanıza yarıyor. Bu incelemeyi yazdığım an itibari ile halen betada. Yakın bir zamanda betadan çıkacağı söyleniyor. USB ile pcvr mı oynanır demeyin, ben de diyordum ama hiç sorunsuz oynanıyor. Benim gibi Oculus link ile uzun zaman geçirecekseniz Oculus Quest almadan önce kesinlikle Oculus link uyumluluk sayfasını okuyun. İncelemenin sonunda linki bulabilirsiniz.
Kendim o sayfada belirtilen Anker PowerLine USB 3.0 kablosu ile kullanıyorum. 3 metrelik modelini aldım. Odam biraz dar olduğu için yeterli ama yazlıktaki odam daha geniş olduğundan uzatma kablosu almayı düşünmediğimi söyleyemem.
kablo ile oynarken en büyük sorunum kablonun kendisi ile alıp veremediğim olmuştur. Vrchat’te basitçe dans etmek isterseniz kendinizi kabloya dolanmış ya da kabloya takılırken buluyorsunuz. Kablonun bir taraftan ağırlık yapması ve dikkat etmeniz gereken bir şey olması can sıkıcı olsa da alışıyorsunuz. Şöyle düşünün sadece pcvr için olan hmd’ler de kablodan kurtulma imkânınız bir ton para harcamadan hiç yok.
Söz gelimi bu Oculus Quest ile kablosuz VR deneyimleyebilirsiniz. Kabloluya göre gecikmeler hayliyle yüksek. Kurulumunuzu doğru yaparsanız bütün deneyiminizi baltalayacak kadar yüksek değil! Kaliteli 5GHz bağlantı sunan bir modem/router bulup bilgisayarınızı kablo ile bağlamanız en iyi deneyimi almanıza yardımcı olacaktır. Virtual desktop ile bu işe giriştim. Beat saber’da ilk s skorumu (crab Rave/Hard) kablosuz oynarken aldım.
Eki Görüntüle 653328
kontrolcüler:
Gel gelim elinizde tuttuğunuz şeylere. Kontrolcüler genel olarak hafif ve ele güzel oturuyor. Kullandığım kılıflar ile hem kontrolcüleri elimden düşürmeden bırakmama hem daha iyi kavramama yarıyor. Ellerim biraz büyük olduğundan beat saber’da kılıflarım olmadan kontrolcüler elimden uçacak gibi geliyordu. Ayrıca batarya kapakları mıknatıslı olduğundan kollarınızı hızlı hareket ederken çıkabildiğini duymuştum. Kılıfla kullandığım için hiç yaşamadım.
Kontrolcülerin elinizde tuttuğunuz kısmındaki plastik güzel bir his vermesine karşın takip led’lerini barındıran halka kısmın plastiği ucuz ve kolay kırılacak gibi geldi. Bir de sağ kontrolcümün tetiğinde bir süre sonra gıcırtı başladı. Kronik bir sorun mu bilmiyorum ama kullanımında soru yaşatmıyor ve kendiliğinden çözülebiliyor. İlk baş gösterdiği zaman biraz gıcık etmişti ama şimdi gıcırtısı yok denecek kadar az. Sol kontrolcümde hiç böyle bir sorun olmadı.
Her kontrolcü 1 adet aa pil ile çalışıyor. Evinizin pil çöplüğüne dönmesini istemiyorsanız şarjlı pil almanızı tavsiye ederim. 4 adet 2500MAH şarjlı pil ve şarj aleti aldım. Kontrolcüler fazla pil tüketmese de piller bitince hazırda fazladan bir çift pil bulundurmak zaman kazandırıyor.
Eki Görüntüle 653314Eki Görüntüle 653315
takip:
Oculus ınsight’tan gücünü alan 4 kameralı içten dışta takip sistemi ile sanal dünyalarda yaşamınızı sürdürebiliyorsunuz. Kontrolcülerin halkasının içinde bir sıra ır LED ile kontrolcülerin takibi sağlanıyor. Facebook’un geliştirdiği Oculus ınsight ile yapay zekâ çevrenizi tanıyor ve sizin çizdiğiniz “guardian” adı verilen oyun alanı içerisindeki hareketlerinizi sanal dünyaya aktarırken sizi de oyun alanınız içerisinde tutuyor. Odanız çok karanlık olursa hmd takipte sorun yaşadığından gece ışıkları kapatıp sanal gerçekliğe dalmayı düşünüyorsanız aklınızdan çıkarın.
Eki Görüntüle 653322Eki Görüntüle 653321
Yapay zekâ aynı zamanda kontrolcülerin hareketlerini hem ır led’leri hem de kolların içindeki sensörler yardımı ile takip ettiği için birçok içten dışta takip sistemine göre daha iyi bir deneyimi sunuyor. Okuduğum kadarıyla nasıl hareket ettiğinize bağlı olarak kontrolcülerin bir sonraki konumunu tahmin edebiliyor. Kontrolcüler kameraların görüşü dışında kalsa bile sınırlı imkanlar ile takibe devam ediyor. Alyx ve boneworks gibi oyunlarda bazen kontrolcünüzü sırtınıza götürmeniz veya bedeninize yaklaştırmanız gerekiyor. Bu eylemleri gerçekleştirirken kolumu kaybettiğim hiç olmadı.
Dıştan içe takip gibi 360 derece takip sunmuyor da olsa içten dışa takibin sağladığı kolaylıklar yeter de artar. Kablosuz oynarken guardian’ın sınırlarını görebilmek için bütün evi alanın içine dahil etmeye çalıştığımda evin büyük bir kesimini içerisine alıp alyx’de oda oda yürüyerek gezebilmiştim.
el takibi (hand tracking):
Kontrolcülerden ve takipten bahsettikten sonra kısaca değinmezsem olmaz. Bu alet ve içindeki AI fazladan bir aparat gerektirmeden ellerinizi, parmaklarınızı takip edebiliyor. Cihazı, Oculus uygulamalarını ve sınırlı birkaç 3. parti uygulamayı ellerinizle kontrol edebiliyorsunuz. Almadan önce fazla kullanmam diye düşünüyorken kendimi sık sık kullanırken buldum. Ne yazık ki özellik çok yeni olduğundan bazı sınırları bulunuyor. Ayrıca oyun desteği de çok az. Kablosuz oynarken Virtual desktop kullanırsanız bu özelliği bilgisayarınızı kontrol etmek için de kullanabiliyorsunuz.
Eki Görüntüle 653312
rahatlık:
Her şey bir kenara. İyi bir hmd rahat değilse isterse en iyi ekrana, lense, takibe sahip olsun hiçbir anlamı yok. Yüz yastığı üstü kumaş ile kaplı süngerden. Yüzünüze güzel oturuyor ve terinizi emiyor. Kafa kemerleri ise yumuşak bir plastikten, cırt cırtlar ile ayarlanıyor. Gözlük yüzünüze güzel oturuyor. Burun kısmı biraz geniş ve ışık sızması var. Bu sorunu kontrolcü kılıflarımın yanında gelen burun kısmına yapıştırılan aparat ile tamamen çözdüm.
Gözlük harici olduğundan öne ağır bastığını ve kafa kemerlerinin bu ağırlığı dengelemek için yetersiz geldiğini okuduğumdan ayrıca kafa desteği aldım. Kafa desteği olmadan da hmd’yi kafanıza doğru takarsanız yine rahat ediyorsunuz. Ancak kafa desteği uzun süre sanal gerçekliğe akarken kesinlikle yardımcı oldu. Her türlü bir süre sonra boynunuz yorulabiliyor. Belki 1-2 saatte olmuyor ama oluyor. Ara vermenizde yarar var.
Yüz yastığı ter emiyor. Yanlış duymadınız. Süngerler sıvıları emebiliyor. Bu işi başarıyla tamamladıktan sonra yüzümü, özellikle alnımı çok rahatsız etti. Emdiği şeyin ter olması da cabası. Hava sıcakken ve/veya beat saber gibi aşırı hareket etmeniz gereken oyun oynayacaksanız sırılsıklam oluyorsunuz. Neyse ki yüz yastığı sabun ve ılık suyla temizlenebiliyor. Ben ayrıca anti-bakteriyel ıslak mendil ile de temizliyorum. Alkolsüz olduğuna dikkat edin yoksa sünger alkolden zarar görebiliyor. Sık sık temizleyin ve temizliğini aksatmayın. Yapabilirseniz yanına VR aksesuarları satan bir firmadan yüz yastığı da alın.
Gözbebekleri arası mesafe (ıpd) ayarı sayesinde kendi gözlerinize göre lenslerin konumunu ayarlayabiliyorsunuz. Bu konuda daha fazla ne desem bilemedim. Yani lensler ve ekranlar birlikte hareket ederek gözlerinizin tam karşısına gelebiliyor. Bu ayar olmadan ya da doğru yapılmadığında görüntünün bir kesimini veya tamamını bulanık görmeniz olası.
Eki Görüntüle 653313
başlık açmak istemediğim konular:
Dahili ses sistemi fena değil. Sesi yüksek ve baslı. Çevrenizdekiler sanal dünyadan sızan sesleri duyabiliyor. Bir çeşit sanal Surround sistemi kullandığını düşünüyorum. Öğrendiğim kadarıyla hoparlörler hmd’nin içerisinde, sesi kafa kemerinin bağlandığı kanalların içerisinde bir boşluktan kulağınıza yönlendiriyor. Mikrofonda hmd’nin üzerinde olduğundan hoparlördeki sesi karşıya verebiliyor. Çok sesli vermese bile vrchat’te çevremdekileri ve beni rahatsız etmeye yetti. Mikrofon sesini kısarak, konuşmazken mikrofonu kapatarak veya vrchat oynarken konuşmayarak bu sorunu çözebilirsiniz. Discord’da eko önleme gibi özellikler bulunduğundan fazla sorun yaşamadım. Bir arkadaşım beat saber oynarken “ohh, ne güzel müzik botu gibi müzik çalıyorsun. Ne güzel teknolojiymiş bu vr” şeklinde bir yorum yapmıştı.
sidequest adı verilen bir yazılım sayesinde Oculus mağazasında bulunmayan indie yapımcılardan ücretli veya ücretsiz oyun/uygulama veya herhangi bir APK kurabiliyorsunuz. Korsan konusunu açmayacağım. Kurduğunuz APK dosyalarını kara listede kontrol ettikten sonra kurmanıza izin veriyor. Tahminimce korsan oyun kurulamaması için alınmış bir önlem. Sidequest dışında tamamen Oculus mağazasına bağımlısınız. Her şeyin dolar üzerinden satıldığını söyleyip mikrofonu kenara bir yere bırakayım.
Bütün beden takibine ilginiz var ve bu aletle yapamayacağınızı düşünüyorsanız yanlış düşünüyorsunuz. Xbox kinect veya vive tracker + steamvr takip istasyonu alarak yapabilirsiniz. Vrchat’te bu yöntemleri kullanan insanlar ile karşılaştım. İnternette de nasıl yapacağınız bulabilirsiniz. Vive trackler ile yapılan oldukça pahalı ama daha dinamik. Kinect ile ise yüzünüz alete dönük olmak zorunda. Diğer türlü arkanızı döndüğünüzde sanal ortamda bacaklarınız ve üst vücudunuz farklı yönlere bakıyor.
Bir süre kullandıktan sonra saçınız saçma şekillere girebiliyor. Hele ki şeklini koruyan bir saça sahipseniz hazırlayın kendinizi.
Kafa kemerlerini çok sıkmayın yüzünüzü kızartıyor.
Eki Görüntüle 653320
alış:
Oculus quest’imi (64gb) Amazon.com üzerinden gelecek stoktan ön sipariş ile aldım. O dönemde üretimi yavaş, talep çok olduğu için stokta bulmak imkansızdı. 3 Haziran’da verdiğim sipariş 12 Haziran gibi kargoya verildi. Hafta sonuna denk geldiği için 15 Haziran’da türkiye’ye ulaştı. Gümrük işlemlerinin ardından 18 Haziran’da elime ulaştı.
Neden yurt dışından aldım, peki? Türkiye’de ikinci eli bile en aşağı 6000TL’ye satılırken ben yurt dışından Oculus quest’e ek olarak iki aksesuar ve bir kablo ile toplam (gümrük + öncelikli kargo dahil) 740.93$’a aldım. Bu incelememi sizlerle paylaştığımda bu fiyatlar nasıl olur bilemiyorum. 5200TL gibi bir para ödedim. Fikir olsun diye yazıyorum. Salgın nedeniyle o zaman Amazon.com yurt dışına sadece öncelikli kargo ile teslimat yapıyordu.
aksesuarlar:
2 tane aksesuarım var. Amvr kayışlı kontrolcü kılıfı, kontrolcüleri Valve ındex’inkiler gibi elinizden bıraktığınızda kontrolcülerin elinizde kalmasını ve özellikle eliniz büyükse kolay tutmanızı sağlıyor. Kesinlikle tavsiye ettiğim bir zımbırtı.
Kafa yastığının bire bir aynısını birden fazla marka altın satıyorlar. Yumuşak ve ince bir yastık ama hmd’nin yüzünüze güzel oturmasını sağlarken başınızın arkasını boşlukta bırakmıyor. Suni deri olduğu için yüz yastığı gibi terinizi emmiyor. Evet yanlış duymadınız terinizi emmiyor. Terletiyor.
Kayışlı kontrolcü kılıfının en önemli yanı elinizin üzerinden geçen o kayış. Lastik, biraz yetenek ve azimle kendiniz de yapabilirsiniz. Kafa yastığı da aynı şekilde ama biraz daha yetenek ve azim isteyebilir. Para vermek yerine yaparım diyorsanız kendiniz yapın. Bizimle de nasıl yaptığınızı paylaşırsanız memnun olurum.
Ürünlerin hepsinin linklerine aşağıdan erişebilirsiniz.
kaynakça:
Oculus Quest,
Oculus Device Specs (bu sayfayı sadece "developer" olarak kayıtlı kimseler görebiliyor sanırım. Bu nedenle sayfa açılmazsa diye Oculus Quest'e ait olan kısmın ekran görüntüsünü ekledim.)
Oculus Quest Product Information
Oculus link,
Oculus Link Compatiblity
Oculus ınsight ve içten dışa takip teknolojisi,
Powered by AI, Oculus Insight
Tracking Technology Explained: LED Matching
takip keskinliği karşılaştırması, Vive Cosmos Rated Least Accurate Among Top Headsets in Controller Tracking Test
ürün linkleri:
Oculus Quest (64gb),
Amazon.com: Oculus Quest All-in-one VR Gaming Headset – 64GB: Video Games
Anker PowerLine (3m),
https://www.amazon.com/gp/product/B01MZIPYPY
Amvr kayışlı kontrolcü kılıfı,
Amazon.com: AMVR Touch Controller Grip Cover for Oculus Quest or Rift S Anti-Throw Handle Protective Sleeve: Electronics
Kafa desteği,
Amazon.com: Orzero Head Cushion Compatible for Oculus Quest VR Headset, Comfortable Protective Strap Headband (Black): Home Audio & Theater
ileride almayı düşündüğüm aksesuarlar:
Kıwı yüz yastığı seti,
https://www.amazon.com/gp/product/B082X2TQXS
VR cover yüz yastığı seti,
Amazon.com: VR Cover Facial Interface & Foam Replacement Basic Set for Oculus™ Quest: Video Games
çok uzun okuyasım gelmedi:
Oculus quest’ten memnun kaldım. Rahatlık yönünde bazı sorunları varsa da çözülebiliyor. İçten dışa takip sistemi çok başarılı. USB kablosu ile bilgisayara bağlanabiliyor. Dilerseniz ve uğraşırsanız kablosuz olarak bile bağlanabiliyor. Harici bir cihaz olduğundan bilgisayarınız iyi değilse bile VR oynamanıza engel olmuyor. OLED panel kullanılması genel olarak izleme zevkinizi arttırdığı gibi ekran-duvar etkisi (sde) nedeniyle alışana kadar bir süre rahatsız edebiliyor. 72Hz az, evet. Ama bildiğiniz üzere insan gözü 4 FPS üzerini göremediğinden mühim değil. (!) şahsen kullanırken zaman zaman 30 fps’e kadar düşen değerler gördüğümden 72hz’den rahatsız olamadım, olmadım. Yenileme hızı daha yüksek olsa güzel olur muydu, evet.
Şöyle bir alet varken ne yapacak olursanız olun Rift s alınmaz. Aynı fiyata (dolar) kat ve kat daha çok hmd alıyorsunuz. Ayrıca oculus’un Rift s’i yazılımsal ihmal etmesi başlı başına bir sorun. Yine de Rift s alacağım diyorsanız karışmam. Vive cosmos sunduğu performansa göre çok pahalı. Kaynakça da verdiğim takip keskinliği karşılaştırmasında en kötü sonuçlara sahip. İlk vive ve Oculus CV1 ise artık çok eskidi.
not: uykusuz yazdığım için hatalar ve/veya tekrarlamalarla karşılaşmanız olası. Kusura bakmayın. Sorunuz ve atladığımı düşündüğünüz bir konu varsa sormaktan, söylemekten çekinmeyin. Elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışırım. Resimlerin bazılarının boyutu fazla olduğu için çözünürlükten kısmak zorunda kaldım. Okumaya zaman ayırdığınız için içtenlikle teşekkür ederim. ❤
fazladan resimler:
Eki Görüntüle 653330Eki Görüntüle 653331Eki Görüntüle 653333Eki Görüntüle 653334