Sanayi devrimi başladığında, Osmanlı çökmekte olan bir İmparatorluktu. Burada Osmanlı'ya bakmaktan çok, Sanayi Devrimi'ni patlatan detaylara bakmalıyız.
Sanayi Devrimi'nin temeli sömürgecilikten ve üretimi kolaylaştırıp, fazlaca mal üretip, pazarları ele geçirmekten geliyor. Maalesef Osmanlı ne politika olarak sömürgeci bir devletti, ne de Sanayi Devrimi'nin cereyan ettiği vakitlerde, değişen pazar koşullarına cevap verebilecek düzeyde bir yönetim otoritesine.
Her devletin bir doğuşu, güçlü zamanları ve batışı vardır. Bu, kaçınılmaz bir sondur. Osmanlı Devleti'nin sonu getiren etmenlerden birisi de, Sanayi Devrimi oldu.
Devlet zaten belirli bir yıkılma ivmesi kazanmıştı, sadece bu ivme zaman zaman düşüp yükseliyordu. Ama istikamet değişmedi. Düşmekte olan bir uçakta yapacağın herhangi bir ahreket işe yaramaz, Sanayi Devrimi de öyle işte.