Trascendentium
Hectopat
Daha fazla
- Cinsiyet
- Erkek
- Meslek
- İnsan
Esenlikler olsun!
Safsata, argüman oluştururken yapılan yanlış muhakemelere ve hatalı çıkarımlara denir. Bu tür argümanlar genellikle daha akla yatkın gözükür ve bu yüzden tartışma esnasında karşı taraf için aldatıcı ve yanıltıcı olabilir. Safsata içeren argümanlara aynı zamanda sahte argümanlar da denir.
Bazı safsatalar, karşı tarafı ikna etmek ve manipülasyona uğratmak gibi amaçlarla özellikle kullanılabileceği gibi, cehalet ve dikkatsizlik gibi sebeplerde de tezahür ettiği görülebilir. Argümanın basitlik düzeyine göre içerdiği safsata sayısı azalış ya da artış gösterebilir. Argümanın temeli tamamen safsatalardan oluşabileceği gibi, sadece belli bir kısmı da safsata içerebilir. Sadece belli bir kısmı safsata içeren argümanlarda, safsataları ayırt etmek daha zor olabilir.
Safsatalar iki temel grupta ele alınır. Bunlar şöyledir, buyurunuz:
Biçimsel safsatalar
Bu tür safsatalarda, en büyük sorun, argümanın temelinde yer alır. Tümdengelimli bu argümanlarda, öncüller doğru olsa dahi, ki doğru olup olmaması çok bir fark oluşturmamaktadır, öncüllerden sonuca varırken mantık hataları yapılmıştır. Böyle bir argüman her zaman yanlış kabul edilir.
Yaygın örnekler
Bu tür safsatalarda, biçimsel safsatalardan farklı olarak, sorun tam olarak argümanın temelinde değildir. Argümanın biçimi alakadar olsa da, sorun, daha çok yanlış bir muhakemeden dolayıdır. Argümanı oluşturan önermelerin içerikleri yanlış kullanılmıştır. Bu tür safsataları ayırt etmek için argümanın içeriğini incelemek gerekir.
Yaygın örnekler
Bazı safsatalar, genellikle diğer safsatalara kıyasla daha yaygın kullanılır ve tartışmalar içerisinde kendilerine daha fazla yer bulur. Bu safsatalar tartışmanın seviyesini düşürür ve tartışmayı aptallaştırır. Ancak çoğu zaman bunun farkına bile varılmaz. En popüler safsatalardan bazıları şunlardır:
Ad hominem: Argümanın doğruluğunun, argümanı ortaya atan kişinin kişiliği ile ilgili olduğu iddiası.
Safsata, argüman oluştururken yapılan yanlış muhakemelere ve hatalı çıkarımlara denir. Bu tür argümanlar genellikle daha akla yatkın gözükür ve bu yüzden tartışma esnasında karşı taraf için aldatıcı ve yanıltıcı olabilir. Safsata içeren argümanlara aynı zamanda sahte argümanlar da denir.
Bazı safsatalar, karşı tarafı ikna etmek ve manipülasyona uğratmak gibi amaçlarla özellikle kullanılabileceği gibi, cehalet ve dikkatsizlik gibi sebeplerde de tezahür ettiği görülebilir. Argümanın basitlik düzeyine göre içerdiği safsata sayısı azalış ya da artış gösterebilir. Argümanın temeli tamamen safsatalardan oluşabileceği gibi, sadece belli bir kısmı da safsata içerebilir. Sadece belli bir kısmı safsata içeren argümanlarda, safsataları ayırt etmek daha zor olabilir.
Safsatalar iki temel grupta ele alınır. Bunlar şöyledir, buyurunuz:
Biçimsel safsatalar
Bu tür safsatalarda, en büyük sorun, argümanın temelinde yer alır. Tümdengelimli bu argümanlarda, öncüller doğru olsa dahi, ki doğru olup olmaması çok bir fark oluşturmamaktadır, öncüllerden sonuca varırken mantık hataları yapılmıştır. Böyle bir argüman her zaman yanlış kabul edilir.
Yaygın örnekler
- "İnançsız nüfusu daha fazla olan ülkelerde tecavüz suçları daha yüksekse demek ki inançsızlar, tecavüz etme eğilimindelerdir."
- "Erkek öğrenci sayısı daha yüksek sınıflarda başarı ortalaması daha fazlaysa bu erkek öğrencilerin başarılı oldukları anlamına gelir."
- "Eğer çok çalışırsan ileride pek iyi bir işe girebilirsin. Eğer çalışmazsan, ileride iyi bir işe giremezsin."
Bu tür safsatalarda, biçimsel safsatalardan farklı olarak, sorun tam olarak argümanın temelinde değildir. Argümanın biçimi alakadar olsa da, sorun, daha çok yanlış bir muhakemeden dolayıdır. Argümanı oluşturan önermelerin içerikleri yanlış kullanılmıştır. Bu tür safsataları ayırt etmek için argümanın içeriğini incelemek gerekir.
Yaygın örnekler
- "X, A için doğrudur. Ayrıca B için de doğrudur. Demek ki X, C, D vb. için de doğru olmalıdır."
- "Öğrenciler yüksek not istediğine göre, demek ki hoca not verme konusunda epey katı biri olmalı."
- "Sanık, sessiz kalma hakkını kullanmış. Ama suçsuz olsa böyle bir şey yapmazdı. Yani o suçlu!"
Bazı safsatalar, genellikle diğer safsatalara kıyasla daha yaygın kullanılır ve tartışmalar içerisinde kendilerine daha fazla yer bulur. Bu safsatalar tartışmanın seviyesini düşürür ve tartışmayı aptallaştırır. Ancak çoğu zaman bunun farkına bile varılmaz. En popüler safsatalardan bazıları şunlardır:
Ad hominem: Argümanın doğruluğunun, argümanı ortaya atan kişinin kişiliği ile ilgili olduğu iddiası.
- "Freud cinsel sapığın biridir. Dolayısıyla söylediklerini ciddiye almamıza gerek yoktur."
- "Dünya'da milyonlarca Müslüman var. Demek ki İslam tek gerçek din."
- "UFO'ların Dünya'yı ziyaret etmediğinin hiçbir kanıtı yoktur. Yani bizi ziyaret ettiler!"
- "Kur'an'ı Allah yazmıştır. Allah'ın yazdığı kitap yanlış olamaz. Kur'an'da böyle yazdığına göre, Kur'an kesinlikle doğrudur."
Fallacy. (2020, June 27). In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/FallacySafsata. (2020, June 25). In Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/SafsataSafsatalar. (2014, August 26). Yalansavar. https://yalansavar.org/2014/08/26/safsatalar/
Son düzenleme:
