Herkese merhaba,
Uzun süredir kendi yaşadığım sorunlardan yola çıkarak birçok kişinin benzer sorunlar yaşadığı ve çözemediğini fark ettim. Bunun için bir elektrik teknikeri olarak herkese faydalı olacağını düşündüğüm detaylı bir makale yazmaya karar verdim. Umarım herkese faydalı olur.
Detaylı olarak inceleyelim.
Öncelikle bilgisayarımızda ne gibi sorunlar var: Anlık olarak donarak kapanma, sistemin kilitlenmesi, kasmaya benzer donma sorunları, zamansız gelen kapanma öncesi mavi ekran hataları ve olay günlüğü'nde gördüğümüz güç kesintisine dayalı kernel hatalarının yanında çözümlenemeyen veri hataları.
Tabii ki bu sorunları önce sistemi temiz kurulum veya farklı şekillerde yazılım onarımı yaparak test ediyoruz. Eğer sorunumuz çözülmediyse sebebi ne olabilir?
Öncelikle, kullanılan daha fazla elektronik parça ve kartların yeni teknoloji ile hassaslaşması bu sorunlara öncülük ediyor. Donma sonrası kapanma gibi sorunların önüne bu ayarlar ile geçebilirsiniz ancak bilgisayarınız donduktan sonra yeniden başlatmak zorundasınız
(bilgisayarım'a sağ tıklayıp özellikler'e basarak bu bölüme ulaşabilirsiniz.)
Genellikle eskimiş ya da özelliğini yitirmiş PSU'lar yeterli ve dengeli voltajı sağlayamadığı için belirttiğimiz sorunlara sebep olabiliyor. Bu sorunları tespit etmek için öncelikle yapmamız gereken şeylerden birisi anakart voltaj değerleri'ni kontrol etmek. Bu değerleri HWInfo programını indirin, kurun ve sensörler kısmına gelin. Kırmızı kare içindeki değerleri aşağı kaydırarak bulun ve kontrol edin:
Görmüş olduğunuz güç değerlerinde anakarta gelen voltaj değerlerini görüyoruz. Sistem yükteyken çekilmiş ve yeni takılmış bir PSU ile test edilmiştir. Yükteyken: Sistem Max. Güçte çalışırken çekilmiştir. Ben Forza Horizon 5'i açıp bir yandan sistemi test eden FurMark vb. uygulamaları çalıştırdım. PSU: MSI A1000G ATX3 1000W ve sistem bu işlem yapılırken tam olarak 795W kullanıyordu.
Bu gösterilen +12v / +3, 3V / +5v değerler sistemin normal şekilde çalışması için gerekli olan voltaj değerleri. En fazla %5 voltaj dalgalanmasına müsaade eder. Daha fazla dalgalanma sistem için zararlıdır.
+12v genel olarak ekran kartı ihtiyacını karşılar. Kısa süreli donma vb. şeylerin sebebi +12v değerinin düşmesi veya artmasıdır. Bilgisayarın kapanmasına genelde sebep olmaz ama ekran kartının sağlığı için çok zararlıdır ve bozulmasına sebep olabilir.
+5v genel olarak mekanik sabit sürücüler, optik sürücüler, bazı PCI-e ve USB genişletme kartlarının enerji ihtiyacını karşılar.
+3, 3V M.2'ler, RAM, SSD ve PCI-e soketlerinin enerji ihtiyacını karşılar. Voltaj düştükçe hassasiyet arttığı için bu değerlerde mümkün oldukça dalgalanma olmaması gerekmektedir. Buradaki 0, 3V'luk bir voltaj değişimi bile sistemin mavi ekran, donarak kapanma, kilitlenme (bu sorunlar meydana geldiğinde farede kilitlenir.) Ve SSD-RAM-PCI-e slotlarının bağlantısının kopmasına sebep olabilir. Eğer sisteminiz bir HDD-hızı düşük bir SSD üzerindeyse ve hızlı bir SSD kullanıyorsanız(oyun için), voltajın düşmesi SSD bağlantısının kopmasına neden olacaktır ve disk sadece görünüş olarak kalacaktır, reset atmadan bu sorun gene düzelmez.
Bilgisayarınızda birden fazla SSD varsa, sorunu ilk yaşayacak olan disk "en hızlı sokette bulunan(3.0x4 veya 4.0x4) veya hızı en yüksek olan SSD'dir".
Aşağıda örnek olarak ömrü tamamen tükenmiş ve ısrarla kullanılan bir PSU voltaj değerlerini paylaşıyorum.
Unutmayın: Voltaj değerleri yük altında olmadan normal değerlere sahip olabilir. Yüke bindiğinde voltaj değerleri %5'ten fazla değişiyorsa o PSU ölüdür. Kesinlikle değişmesini tavsiye ediyorum.
Bir PSU'nun sorunlu olduğunu anlamak için.
+12v değerinin 11, 6V (%5 yazsa bile bu voltaj değişimleri sistem çalışmasını etkiler.)
+5v değerinin 4, 7V ve altına,
+3, 3V değerinin 3, 0V ve altındaki, değerlere düşüyor olması yeterlidir.
PSU seçerken her zaman Max watt tüketiminizin en az %20 fazlasını almanızı tavsiye ederim.
Uzun süredir kendi yaşadığım sorunlardan yola çıkarak birçok kişinin benzer sorunlar yaşadığı ve çözemediğini fark ettim. Bunun için bir elektrik teknikeri olarak herkese faydalı olacağını düşündüğüm detaylı bir makale yazmaya karar verdim. Umarım herkese faydalı olur.
Detaylı olarak inceleyelim.
Öncelikle bilgisayarımızda ne gibi sorunlar var: Anlık olarak donarak kapanma, sistemin kilitlenmesi, kasmaya benzer donma sorunları, zamansız gelen kapanma öncesi mavi ekran hataları ve olay günlüğü'nde gördüğümüz güç kesintisine dayalı kernel hatalarının yanında çözümlenemeyen veri hataları.
Tabii ki bu sorunları önce sistemi temiz kurulum veya farklı şekillerde yazılım onarımı yaparak test ediyoruz. Eğer sorunumuz çözülmediyse sebebi ne olabilir?
Öncelikle, kullanılan daha fazla elektronik parça ve kartların yeni teknoloji ile hassaslaşması bu sorunlara öncülük ediyor. Donma sonrası kapanma gibi sorunların önüne bu ayarlar ile geçebilirsiniz ancak bilgisayarınız donduktan sonra yeniden başlatmak zorundasınız
(bilgisayarım'a sağ tıklayıp özellikler'e basarak bu bölüme ulaşabilirsiniz.)Genellikle eskimiş ya da özelliğini yitirmiş PSU'lar yeterli ve dengeli voltajı sağlayamadığı için belirttiğimiz sorunlara sebep olabiliyor. Bu sorunları tespit etmek için öncelikle yapmamız gereken şeylerden birisi anakart voltaj değerleri'ni kontrol etmek. Bu değerleri HWInfo programını indirin, kurun ve sensörler kısmına gelin. Kırmızı kare içindeki değerleri aşağı kaydırarak bulun ve kontrol edin:
Görmüş olduğunuz güç değerlerinde anakarta gelen voltaj değerlerini görüyoruz. Sistem yükteyken çekilmiş ve yeni takılmış bir PSU ile test edilmiştir. Yükteyken: Sistem Max. Güçte çalışırken çekilmiştir. Ben Forza Horizon 5'i açıp bir yandan sistemi test eden FurMark vb. uygulamaları çalıştırdım. PSU: MSI A1000G ATX3 1000W ve sistem bu işlem yapılırken tam olarak 795W kullanıyordu.
Bu gösterilen +12v / +3, 3V / +5v değerler sistemin normal şekilde çalışması için gerekli olan voltaj değerleri. En fazla %5 voltaj dalgalanmasına müsaade eder. Daha fazla dalgalanma sistem için zararlıdır.
+12v genel olarak ekran kartı ihtiyacını karşılar. Kısa süreli donma vb. şeylerin sebebi +12v değerinin düşmesi veya artmasıdır. Bilgisayarın kapanmasına genelde sebep olmaz ama ekran kartının sağlığı için çok zararlıdır ve bozulmasına sebep olabilir.
+5v genel olarak mekanik sabit sürücüler, optik sürücüler, bazı PCI-e ve USB genişletme kartlarının enerji ihtiyacını karşılar.
+3, 3V M.2'ler, RAM, SSD ve PCI-e soketlerinin enerji ihtiyacını karşılar. Voltaj düştükçe hassasiyet arttığı için bu değerlerde mümkün oldukça dalgalanma olmaması gerekmektedir. Buradaki 0, 3V'luk bir voltaj değişimi bile sistemin mavi ekran, donarak kapanma, kilitlenme (bu sorunlar meydana geldiğinde farede kilitlenir.) Ve SSD-RAM-PCI-e slotlarının bağlantısının kopmasına sebep olabilir. Eğer sisteminiz bir HDD-hızı düşük bir SSD üzerindeyse ve hızlı bir SSD kullanıyorsanız(oyun için), voltajın düşmesi SSD bağlantısının kopmasına neden olacaktır ve disk sadece görünüş olarak kalacaktır, reset atmadan bu sorun gene düzelmez.
Bilgisayarınızda birden fazla SSD varsa, sorunu ilk yaşayacak olan disk "en hızlı sokette bulunan(3.0x4 veya 4.0x4) veya hızı en yüksek olan SSD'dir".
Aşağıda örnek olarak ömrü tamamen tükenmiş ve ısrarla kullanılan bir PSU voltaj değerlerini paylaşıyorum.
Unutmayın: Voltaj değerleri yük altında olmadan normal değerlere sahip olabilir. Yüke bindiğinde voltaj değerleri %5'ten fazla değişiyorsa o PSU ölüdür. Kesinlikle değişmesini tavsiye ediyorum.
Bir PSU'nun sorunlu olduğunu anlamak için.
+12v değerinin 11, 6V (%5 yazsa bile bu voltaj değişimleri sistem çalışmasını etkiler.)
+5v değerinin 4, 7V ve altına,
+3, 3V değerinin 3, 0V ve altındaki, değerlere düşüyor olması yeterlidir.
PSU seçerken her zaman Max watt tüketiminizin en az %20 fazlasını almanızı tavsiye ederim.
