Protokoldür. X11 eski protokol, Wayland da yeni protokol.
Wayland'ı Gnome elinde oynatıyor şu an. Kendi repolarından kod silip Wayland'a ekliyorlar. Wayland ve Gnome iç içe gelişiyor. Bu da başkasına yaramayan saçma kodlar çıkartıyor ortaya. Örneğin KDE için Wayland'da pencere gölgesi çizmek zorken Gnome bu zor yolu en başından beri benimsediğinden sorun yaşamıyor. Aynı sebepten bir KDE eklentisinin gölge yaratması imkansız oluyor.
Wayland yeni bir protokol. Öne çıkan yanı ise kernele daha yakın çalışması. X11 bir uygulama gibi çalışıyorken Wayland direkt sistemin kendisi gibi çalışıyor. X11 güvenlik açıkları barındırıyor.
Wayland uyumluluğu henüz ne her donanımda var ne de yazılımda. X11 uyumluk protokolü, Wayland da yeni protokol.