Bu yazımızda iOS kullanan çeşitli Apple cihazlarını jailbreak etmeye yarayan checkra1n’in nasıl kurulacağına ve dikkat edilmesi gerekenlere bakıyoruz.
iOS cihazların veya bir başka şekilde şekilde telaffuz edecek olursak Apple ekosisteminin diğer işletim sistemleri ve ekosistemlere nazaran daha kapalı bir yapıya sahip olduğu bilinen bir gerçek. Mobil cihazların çoğunda durum bu olsa da, söz konusu iOS cihazlar olunca daha da çok kısıtlamanın var olduğu düşünülüyor.
Bir yanda ödediği para karşılığında cihazını tam anlamıyla kullanmak isteyen iPhone veya “iCihaz” kullanıcıları varken, diğer tarafta ise çeşitli güvenlik veya başka nedenlerden ötürü kısıtlamaya giden firmalar bulunuyor. Jailbreak ise, işte bu çatışma sonucu ortaya çıkan bir teknik. Kelime anlamıyla “hapishaneden kaçış veya parmaklıkları kırma, zincirleri kırma anlamına gelen” Jailbreak, temelde iOS kullanıcılarının cihazlarını tam yetkiyle kullanabilmelerini sağlayan bir işlem. Apple tarafından desteklenmeyen gayriresmi bir işlem olsa da, ABD ve çoğu ülkede cihazlara uygulanması yasal.
Jailbreak işlemini Android tarafındaki “root” kullanıcısına geçiş veya halk arasındaki tabirle “root” atmanın, iOS ekosistemi için olan hali gibi düşünebilirsiniz. Android tarafında mağaza harici uygulama yükleme, çeşitli özelleştirmeleri daha rahat bir şekilde yapabiliyorken, Apple üretimi mobil cihazlarda bu işlemler çok daha kısıtlı. Bu nedenlerden ötürü JailBreak işlemi kullanıcıya çeşitli alanlarda özgürlük sağlarken, Apple tarafından resmi olarak desteklenmediği ve topluluk tarafından bağımsız bir şekilde geliştirildiği için cihazları garanti dışı bırakabiliyor.
Bu yazımızda iOS cihazlarda Jailbreak işlemi yapma amacıyla kullanılan “checkra1n” yazılımının kurulumuna ve dikkat edilmesi gerekenlere değineceğiz. Adli bilişim alanında uzman firmalardan Elcomsoft’un anlatımından yararlanarak neler yapmanız gerektiğini anlatmaya başlayalım.
Neden checkra1n Kullanılıyor?
Öncelikle belirtmemiz gerekir ki, bir cihaza jailbreak işlemi uygulayıp uygulamamak sizin elinizde olan bir şey. Bir cihazı elden çıkartmaya karar verdiyseniz, genelde önünüzde birkaç değerlendirme seçeneği bulunur. Bu seçeneklerden belki de en mantıklı ve öğretici olanı, cihaza jailbreak yaparak kısıtlamaları kaldırmak olabilir. Yine de tekrardan belirtmek istiyoruz ki bu işlem cihazınızı garanti kapsamından çıkartır ve çeşitli riskleri bulunur. Bu nedenle yaşayabileceğiniz hiçbir problemden sorumlu değiliz. Bu bir rehber ve uygulayıp uygulamamakta özgürsünüz.
Jailbreak işlemini yapmaya karar verdiyseniz, baştaki elden çıkartma anında vermiş olduğunuz karara benzer şekilde birden fazla yöntem kullanarak kısıtlamaları kaldırma seçeneğiniz bulunur. Bunlardan birkaçını sayacak olursak; unc0ver, Odyssey veya yazımızın asıl anlatacağı teknik olan checkra1n olabilir. Checkra1n yönteminin veya yazılımının diğerlerine göre daha çok öne çıkmasının asıl nedeni ise, çoğu jailbreak yönteminde bulunmayan iOS’un birçok güncel sürümüne de destek sunması.
Ayrıca adli bilişim alanında checkra1n, şüphelinin kilitli cihazından BFU’yu (Before First / Unlock – İlk Kilit Açmadan Öncesi) bilinmeyen bir paroladan yararlanarak elde edilebilmesini sağlayan tek jailbreak. Bunun dışında önemli bir neden daha var. Checkra1n jailbreak işlemine ait olan IPA dosyasının imzalanmasına da gerek yok.
Uyumluluk ve CLI Modu
checkr1n jailbreak, iPhone 5S’den tutun iPhone X’e ve birçok iPad modeliyle beraber 4. nesil Apple TV (Apple TV HD) ve Apple TV 4K cihazlarıyla uyumlu. Sürekli güncellenen bir yazılım olduğu için hangi iOS sürümlerini desteklediğini sizin kontrol etmenizi öneriyoruz.
Checkra1n jailbreak’i geliştiriciler tarafından resmi olarak desteklenmeyen bir iOS sürümünde uygulamak isterseniz “Allow untested versions/Test edilmemiş sürümlere izin ver” seçeneğini işaretlemeniz gerekiyor. Elcomsoft tarafından yapılan testlerde checkra1n’in, iOS 13.5.1 sürümünde ve 13.6 beta 4 sürümlerinde çalıştığı görülüyor. 12.3 ve altı sürümler içinse denemeye bile zahmet etmeyin deniliyor.
Ek olarak Elcomsoft tarafından önerilen checkra1n jailbreak yapma şekli GUI üzerinden CLI kullanımı. Bu şekilde daha güvenilir bir şekilde bu işlemi yapabileceğiniz söyleniyor. Ayrıca USB kısıtlı modundaki aygıtın BFU erişimini elde etmişseniz ilerlemenin tek yolu bu.
Platform
Eğer elinizde Windows ve macOS bilgisayarlar varsa, checkra1n yüklemesini macOS bilgisayarlar ile yapmanızı öneriyoruz. Eğer macOS bilgisayara sahip değilseniz Linux için olan bir sürüm de var. Sadece Windows bilgisayarınız varsa Ra1nUSB/Bootrain veya ra1nstorm yardımıyla hazırladığınız önyüklenebilir, flash belleği takıp boot etmek ile işe başlayabilirsiniz.
Ayrıca Raspberry Pi desteği de olmasına karşın geliştiriciler bu işlem için kullanılan exploitin Raspberry Pi Zero ve Raspberry Pi 3’de düzgün bir şekilde çalışmayacağını düşünüyor.
Bizim tavsiyemiz hem zamandan tasarruf etmek için hem de işi “sağlam kazığa” bağlamak için Mac bilgisayarlar kullanmanız. Big Sur’da test edilmedi fakat Catalina’da harika çalıştığı söyleniyor.
Kablolar ve Bağlantı
Bu işe başlamadan önce kesinlikle iyi bir Lightning to USB (Type-A) kablo kullanmaya özen gösterin. USB-C noktası mümkünse kullanmayın. Neden kullanılmamasını gerektiğini merak ediyor olabilirsiniz. Geliştiricilerin kendi ağzından bunun da açıklaması var.
“Lightning to USB-C kabloları maalesef DFU moduna girmek için kullanılamaz ve sorun yaratır. Bunun için yapılabilecek hiçbir şey yoktur ve buna Apple’ın ve üzere üçüncü taraf kablo üreticilerinin USB-C kabloları da dahil. Eğer kablo çalışmıyorsa gerekirse USB-A to C adaptörü yardımıyla USB-A kablosu kullanmanızı öneririz.”
Teknik olarak ise bu mevzuyu şu şekilde açıklıyorlar:
“BootROM sadece USB voltajını tespit etmesi durumunda DFU’ya geçiş yapacaktır. Bu da Tristar çipindeki belirli pinlerin kontrol edilmesini sağlamaya kadar gider. Tristar çipleri bunu kullanılan kablonun kimliğine göre yaptığından, USB-A ve USB-C kabloların farklı farklı kimlikleri olduğunu düşünüyoruz. USB-C kablolardan birisi ise Tristar çipinin USB voltaj pinini gösterememesine neden olur.”
Ek olarak herhangi bir USB çoklayıcıhub kullanmayın. Gerekirse yalnızca USB-C – USB-A adaptörü kullanın.
Checkra1n için Diğer İpuçları
Checkra1n ile yapılan jailbreak’ın başarı oranını önemli ölçüde etkileyen şeylerden birisi ise oldukça basit ve komik gelebilir fakat pil seviyesi. Cihazınızın “düşük güç modu/tasarruf” modunda olmadığından emin olup yüzde 20’nin üstüne kesinlikle şarj edin.
Ek olarak checkra1n geliştiricileri tarafından açıklanan önemli bir mevzu daha var.
“Birden fazla cihaza jailbreak işlemi yapmaya çalışıyorsanız, yalnızca ilk denemeniz başarılı olur, diğerleri olmayabilir. Bu sorunu çözmek için her jailbreak denemesinden sonra checkra1n’in yeniden başlatılması gerekiyor.”
Aslında sadece checkra1n değil, kimi zaman tamamen Mac bilgisayarı da yeniden başlatmak gerekebilir. Görünen o ki USB sürücüsü veya bilgisayardaki herhangi bir bileşen checkra1n’e sorun çıkarıyor ve yeniden başlatmak bu sorunu çözüyor. Yeniden başlatma sonrası unutmadan cihazınızı yeniden bağlayıp DFU moduna da girmeyi unutmayın. Halen desteklenen sürümlerde jailbreak yapamıyorsanız, checkra1n geliştiricilerine durumu bildirebilir, iletişime geçmeyi deneyebilirsiniz.
Gelecek Sürümlere Destek
Bunun için geliştiriciler web sitelerinden düzenli olarak açıklamalar yapıyor ve ne kadar ilerlediklerine dair açıklamaların hepsi mevcut. Geliştiricilerin kendi web sitelerini takip edebilir, güvenilir jailbreak topluluklarını bunun için takip edebilirsiniz.
Özetle bu yazıda Checkra1n ile jailbreak yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğini ve bu tarz konularda uzmanlığıyla bilinen Elcomsoft’un önerilerini sizlere aktarmaya çalıştık. Sorularınız için Technopat Sosyal’e konu açabilir, eklemek istedikleriniz varsa yorum olarak belirtebilirsiniz.
