Günümüzde neredeyse her açık dünya oyununda ve pek çok oynaması ücretsiz yapımda yer alan lootbox hakkındaki tüm çarpıcı gerçekleri bir araya getirdik.
Lootbox, uzun yıllardır oyun dünyasının içerisinde var olan ve oyunculara para karşılığı çeşitli nadirlikte eşya vb. ürünler kazanma şansı tanıyan bir sistem. Bu yöntemin güdülmesinin asıl amacı ise, oyuncuyu oyuna daha bağımlı hale getirmek ve oyuna daha fazla para harcamasını sağlamak.
Lootbox her ne kadar yıllardır tartışılsa da bu çılgınlığın dikkatleri üzerine toplamaya ve insanların tepkisini çekmeye başladığı tarih Kasım 2017 idi. Bu tarih, aslına bakacak olursanız milat sayılabilecek bir niteliğe sahip. 17 Kasım 2017’de Star Wars Battlefront 2 piyasaya çıkmıştı. Oyun dünyasını yakından takip edenler o dönem bu oyunun hem medya hem oyuncular tarafından ne kadar çok konuşulduğunu ve ne denli ağır eleştirdiğini hatırlayacaktır. Söz konusu eleştirilerin ana sebebi ise oyunun lootbox konusunda oyunculara karşı oldukça adaletsiz davranmasıydı.
Oyuncular bu oyuna tepki gösteriyorlardı çünkü Star Wars Battlefront 2, fahiş fiyatlara ürün, skin vb. satışı yapıyordu. Buna örnek olarak Darth Vader’a sahip olmak gösterilebilir. Oyunda para ödeyerek Darth Vader’a ya da benzer kahramanlara sahip olmak istiyorsanız, oyunu oldukça uzun saatler oynamanız gerekiyordu ve oyuncular söz konusu bu durumu hiç adil bulmadı. Tüm bu olayların akabinde dünyanın dört bir yerinde başta Star Wars oyunu olmak üzere hemen hemen her oyunda yer alan lootbox mekaniklerin adaleti ve gerekliliği sorgulanmaya, aynı zamanda da bu yönteme tepki gösterilmeye başlandı.
Lootbox İsyanı Başlıyor!
Oyuncular o dönem için bir oyuna, o oyunun talep ettiği ücreti ödedikten sonra oyunda herhangi başka bir metaya sahip olmak için tekrar para ödemenin yanlış olduğu kanısına vardı.
Ben de dahil pek çok oyuncu, ortalama 60 dolar verdiği bir oyuna, daha iyi silah ya da ekipmana sahip olabilmek için ek ücret vermenin anlamsız olduğunu düşünüyor. Bu noktada ise ikircikli bir durumun oluşmasına sebebiyet veren başka bir durum var: O da oynaması ücretsiz olan oyunlar.
İndirmesi ve oynaması ücretsiz olan pek çok oyunda, oyun içi satın alabileceğiniz ögeler mevcut. Bu ögeler genellikle oynadığınız oyunda hayat verdiğiniz karakterin görünüşünü özelleştirmeye yönelik olsa da bazı yapımlarda, oyunda size avantaj sağlayacak unsurların satışı da söz konusuydu.
Objektif bir bakış açısı ile baktığınızda oynaması ücretsiz olan oyunların bu yolu izlemesi gayet normal. Sonuçta bu tür oyunlar aslına bakacak olursanız oldukça maliyetli ve pek çok kişinin devamlı olarak çalıştığı yapımlar. Bu yapımların ticari devamlılığını sağlayabilmesi adına kendilerine gelir modeli olarak böyle bir yolu seçiyor olmaları gayet normal.
Oynaması ücretsiz oyunlarda satılan görsel özelleştirme ögelerinin ücret karşılığı satılması konusunda pek çok oyuncu mutabık olmasına rağmen, bazı oyunların kutu satması ve bu kutunun içeriğinden neyin çıkacağının garantisinin olmayışı günümüzdeki lootbox karmaşasının temelini oluşturdu.
Lootbox Karmaşası Nedir?
Lootbox kavramını ele aldığımızda, aslında yukarıda yazdığım gibi bazı yanlış anlaşılmaları ve terimleri de bir arada değerlendiriyoruz. Oyun içi satın alma ile lootbox kavramının aslında birbirinden oldukça farklı bağımsız iki yapı olduğunu kavramak gerek.
Oyun İçi Satın Alma Nedir?
Lootbox kavramının da temelini oluşturan bu yapı, oyun içerisinde ücret karşılığı sahip olabileceğiniz pek çok ögeyi içerir. Örneğin League of Legends oyununda ücreti karşılığında ne alacağınızı bilerek yaptığınız bir kostüm alışverişi, oyun içi satın almaya güzel bir örnektir.
Bu eylemde herhangi bir sürpriz ya da belirsizlik durumu söz konusu değildir. Ücret karşılığı satın alınacak ürün net ve açık şekilde belirtilmiştir. Üstelik bu satın alım, oyun içinde oyuncuya ekstra bir avantaj da sağlamaktadır. Bu ve bunun benzeri oyun içi satın alımlar gayet makul görülmekte. Ayrıca bu şekilde oyun içi satın alma yöntemleri, pek çok oyuncu tarafından da kabul görmekte.
Ancak elbette oyun içi satın alımlarının da karanlık yüzünün olduğu gerçeğini yadsıyamayız. Bu duruma örnek olarak ise NBA 2K serisi gösterilebilir. NBA oyunu özellikle çevrimiçi çoklu oyuncu yapısı dolayısı ile oyuncular tarafından her yıl satın alınıp tüketilen bir oyun. NBA 2K serisinde çevrimiçi mecrada diğer oyuncular ile rekabet edebilmek adına genel rating oranınız mümkün mertebe yüksek olmalıdır.
Oyun içi rating oranınızı arttırmanın NBA 2K serisinde iki farklı yolu bulunmakta. Oyunda ya ciddi derecede saatlerinizi harcayacak ve oyun içi harcamak için kullanılan VC adı verilen para birimini biriktirerek oyuncunuzun ratingini yükselteceksiniz ya da kabul edilebilir meblağlar ödeyerek zaman harcamadan oyunda çevrim içi tecrübenin tadını çıkarabileceksiniz.
Bu noktada oyunun karanlık yüzü şu şekilde ortaya çıkıyor. Evet oyun içi para satın almadan karakterinizi geliştirebilirsiniz. Ancak bunun için oldukça uzun zaman harcamanız gerek: Ortalama 50 saat. Öteki tarafta ise gerçek para ile karakterinizi hazır hale getirebilirsiniz. İşte bu hiç de adil bir durum değil. Bir tarafta bir oyuncu çevrim içi arenada oyuncular ile rekabet edebilmek adına saatlerini harcarken, diğer yanda başka bir oyuncu gerçek para ile bu rekabetten sıyrılabiliyor. Çevrim içi satın alımın karanlık yüzü ise tam olarak bu oluyor.
Lootbox Nedir?
Lootbox sisteminde oyunlarda yer alan kutu ya da paketlerden birini para ile satın alıyor ve içerisinden değerli bir ögenin çıkmasını bekliyorsunuz. Olayın sonunda para ile açmış olduğunuz kutu ya da paketten mutlaka bir ürün elde ediyorsunuz. Ancak bu ürün yatırdığınız para miktarına denk, daha az ya da daha değerli olabiliyor.
Oyunlarda bir lootbox kutusu açarken oyuncular genellikle yüzde kaç ihtimalle hangi ürünlere sahip olabilme şansları var bunu göremiyorlar. Bu durum da söz konusu olayı tamamen şansa dayalı hale getiriyor. Bu yüzden lootbox sistemi neredeyse tüm dünyada kumar olarak anılmaya başlandı. Bu noktada konuyu daha derinlemesine işleyebilmek adına kumar kavramının ne olduğuna yakından bakmak gerek.
Kumar Nedir?
Kumar, ortaya para koyarak oynanan talih oyunudur. Birden fazla kişi arasında rekabete dayalı bir şekilde oynanabildiği gibi, bir kişi tarafından bir oyun makinesine karşı da oynanabilir. Bir oyunda şahsi maddi varlıklarını (genellikle para) risk etmeye kumar oynamak denir. Yazı-turadan spor müsabakalarına kadar, bilinen tüm oyun ve spor türleri ile kumar oynanabilir. Kumarcılar kâğıt oyunlarında olduğu gibi bizzat oyunun içinde yer alabilirler ya da bahis oyunlarında olduğu gibi faaliyetin içinde yer almadan sadece para yatırabilirler. Sık sık kumar oynayan ya da kumar bağımlılığı olan kişiye kumarbaz denir.
Lootbox ve Kumar İlişkisi
Yukarıdaki yazıda da görmüş olacağınız üzere kumar ve lootbox birbiri ile oldukça yakın kavramlar ve eylemler. Dünyada pek çok oyuncu ve hatta bazı ülke yasaları lootbox mekaniğini kumar olarak adlandırmakta. Hükümetler lootbox mekaniğine düzenlemeler veyahut yasaklamalar getirmekte.
Söz konusu bu duruma karşın oyunlardaki lootbox mekaniklerinin kumar olmadığını savunan azımsanmayacak derecede çok oyuncu da bulunmakta. Facebook üzerinden Disket Kutusu isimli Facebook grubunda “Oyunlarda yer alan lootbox içeriklerini kumar olarak görüyor musunuz” soruma, katılımcıların 216’sı evet derken 25 tanesi hayır 6 tanesi ise kararsız olduğunu belirtti.
Gruptaki konuya dair gönderinin altında yer alan tartışmalarda ise lootbox’ı kumar olarak görmeyen kullanıcıların üzerinde durduğu noktalar ise birbirinden farklılık göstermekte. Kimi oyuncular kumarı, ortaya herkesin para koyduğu ve tek bir kazanın olduğu durumlar için geçerli gördüğünden mütevellit lootbox mekanikleri kumar olarak saymazken, kimi oyuncular ise söz konusu durumun tercih meselesi olduğunu ve insan emeği ile ulaşılabilen metaların olması kumar olarak adlandırılmasının önüne geçmesini sağlamakta diyor.
Lootbox Kumar mı?
Olaya genel çerçeve ve hatları ile bakacak olursanız lootbox sistemleri net bir şekilde kumar ögeleri taşımakta ve bu yüzden dolayı kumar olarak sayılması gereken bir olgu. Oyun içi para ile satın alınabilen kutular da satılsa, gerçek para ile de satılsa ortada içerisinden ne çıkacağı belli olmadan satın aldığınız ve merak isteğinizi arttıran ürünler kumardır. Bir metanın kumar sayılabilmesi için gerekli olan para, risk ve ödül üçlüsüne sahip olan lootbox mekaniği her geçen gün daha büyük bir çevre tarafından kumar olarak kabul görmekte.
- İkinci bölüm: Oyuncu Manipülasyonu: Lootbox
