Et yiyebilirsiniz, hem de hayvanlara zarar vermeden!

Et ve hayvanlardan üretilen ürünlerin üretimi birçok açıdan dezavantaja sahip olup bunun yanı sıra hem çevreye hem de insanlığa zarar veren bir yapıya sahiptir. Özellikle hayvanların zarar görmesi sebebiyle önemli sayıda insan vejeteryan veya vegan olmayı tercih etmektedir. Ancak yakın zamanda bu değişecek gibi görünüyor. Dünya'nın birçok yerinde birçok girişim sayesinde gerek et, gerekse de hayvanlardan üretilen diğer besin ürünleri farklı yöntemlerle hayvanlara ihtiyaç duyulmadan üretilebiliyor. Öncelikle size günümüzdeki et üretiminin sorunlarından, ardından ise bu soruna çözüm bulmak için neler yapıldığını anlatacağım.

Günümüzde et üretimi maliyetleri düşürecek ve aynı anda çok fazla et üretecek şekilde gelişmiştir. Bu şekilde gelişmesinden dolayı da et üretiminin birçok dezavantajı ortaya çıkmaktadır. Birçok kişi et üretimini "hayvanların katledilmesi" olarak görse de zararı bundan çok daha büyüktür. Gerek çevreye gerekse de insanlık adına ciddi sorunları bulunmaktadır. İşte bu sorunlara madde-madde değinerek sorunun diğer boyutlarıyla kavranmasını sağlayacağım.

A) Et üretimi verimsizdir: Et üretmek karmaşık ve çok aşamalı bir iştir ve bu aşamalarda çok fazla kaynak tüketilir. Ancak bu kaynakların karşılığında doğrudan bitkisel ürünlere kıyasla elde edilen et ile karşılaştırıldığında elde edilen et veya kütle çok azdır. Hayvanlar yedikleri bitkilerden elde ettikleri protein ve kalorinin ancak 3% kadarını et olarak bizi ulaştırmaktadır. 97%'lik kısmı ise sadece hayvanın yaşaması için harcadığı değerdir, bu kısım 3% için çöpe atılan enerjidir.

B) Et üretimi geniş alanlara ihtiyaç duyar: Dünya'daki et talebini karşılayabilmek için çok geniş alanlarda hayvan yetiştiriciliği yapılması gerekmektedir. Ayrıca bu hayvanların beslenmesi için tarım ürünleri kullanılır. Elde edilen etin az oluşu sebebiyle talebi karşılamak için kullanılması gereken alan çok fazladır. Hayvanların bu gereksinimlerini karşılamak için birçok orman arazisinin yok edilmesi gerekmektedir. Dünya'da ekilebilir alanların yarısı hayvan yetiştiriciliği için kullanılmaktadır. Bu alanlar başka şekillerde değerlendirilebilecek iken sadece et üretimine harcanması israf denilebilir.

C) Et üretiminden gelen et sağlıksızdır: Dünya'daki et talebini karşılayabilmek için hayvanlar için o kadar alan harcanmasına rağmen et üretimine yetmemektedir. Bu nedenle de hayvanlar çok sıkışık alanlarda tutulur ki aynı alanda çok daha fazla et üretimi olsun. Hayvanların birbirine çok yakın olması hastalık sorununu da meydana getirir. Bu hastalık sorunuyla da baş edebilmek için hayvanların yemlerine antibiyotik karıştırılmaktadır. Bu antibiyotikler de hayvanları yediğimizde doğrudan bize gelmektedir. Uzun vadede antibiyotik direncine sebep olmakta ve özellikle viral hastalıklarla enfeksiyon durumlarında ilaçların etkisiz hale gelmesine sebep olmaktadır. Hayvanların bir yere taşınmasında dikkat edilmiyorsa ve gerekli önlemler alınmıyorsa uygun hijyen ortamı olmadan taşınmasına ve sofranıza ulaşmanıza sebep olabilir.

Bunun haricinde yüksek miktarda et elde edebilmek için hayvanlara aşırı miktarda yemek yemeye zorlanır. Hayvanların besin değerleri artsa da bu etler aşırı miktarda besin değeri içerir. Sıkışık alanlarda bu tarz cambazlıklarla üretilen etlerin özellikle fazla tüketiminde yağ ve kolestrol başta olmak üzere aşırı alınmasına sebep olur. Bu durum da obezite gibi birçok hastalığa davetiye çıkarır.

D) Et üretimi küresel ısınmaya sebep olur: Et üretiminin seri bir şekilde yapılması, hayvanların daha çok beslenmesi çok ciddi gaz emisyonlarına sebep oluyor. Bugün üretiminden taşınmasından paketlenmesine ve sizin sofranıza kadar ulaşmasına kadar geçen zamanda et üretiminin neden olduğu emisyonlar, dünya çapında üretilen gaz emisyonlarının 26%'sını oluşturuyor. Sadece et üretimi dünyadaki karbondioksit salınımının çeyreğini oluşturuyor. Bununla beraber hayvanlar yaşamları boyunca çok fazla metan gazı çıkarıyorlar. Metan gazı da ciddi bir küresel ısınma etkeni olduğunu belirtmek gerekli. Bu gazlar atmosfer içinde bulunuyor ve küresel ısınmaya sebep oluyor. Bir kilo etin seri üretimi, bir kilo patatesin üretiminden 15 kat daha fazla karbondioksit salıyor. Bu değerler karşılaştırılan bitkiye göre değişse de en ideal koşullarda üretilen ete kıyasla bitkiler çok daha az salınıma sebep oluyor.

E) Et üretimi aşırı tarım ürünü kullanımına sebep olur: Dünya'da otlatma ile gerekli talebi karşılayacak et üretmek imkansızdır. Bu sebeple et üretimi için tarım alanlarında üretilen tahıl gibi ürünlerin yem olarak kullanılması şarttır. Dünya'daki tahıl üretiminin 41%'i et için yetiştirilen hayvanların beslenmesi için harcanır. Aynı şekilde Dünya'da yetiştirilen soya bitkisinin 77%'si hayvanların beslenmesinde kullanılır. Bir kilo etin üretilmesi için 25 kilo tahıl gerekmektedir. Bu kadar bitkiyi sadece hayvan üretimine harcamasak biyoyakıt üretimi gibi birçok alana kaydırabilirdik veya direkt bu kadar bitki üretmemize de gerek kalmazdı ki o kadar su kullanılmaz, karbondioksit açığa çıkmazdı. Sadece hayvanlar için harcanan bitkiler ile fazladan 3.5 milyar insanı besleyebiliriz.

F) Et üretimi çok fazla su kullanır: Et ve hayvansal ürünlerin üretimi Dünya'daki temiz suyun 27% kadarının kullanılmasına sebep olur. 1 kilo etin üretilebilmesi için yaklaşık 15 bin litre suya ihtiyaç duyulmaktadır.

Et üretimi görmüş olduğunuz gibi sağlıksız, sürdürülebilir olmayan ve verimsiz bir sistemdir. İlk çağlarda insanların et yemesi beyinlerinin gelişmesini sağlamış ve bizi bu günlere getirmiştir fakat o zaman nüfus ve talep bu kadar fazla olmadığından sorun yaratmamıştır. Bugün ise çok fazla insanın et talebi dolayısıyla et üretimi seri hale gelmiş ve insanlığın kaynaklarını tüketir hale gelmiştir.

Ancak Dünya'nın birçok yerinde birçok insan farklı girişimlerle buna bir dur demeye, hayvanlara eziyet etmeden, sürdürülebilir ve verimli et ürünleri üretmeye çalışıyorlar. İsterseniz bu çalışmalara bir göz atalım:

Not: Amacım reklam yapmak değil, sadece işin perde arkasını gösterebilmek adına var olan çalışmaları ve oluşumları göstermek.

A) Plantish(Bitkileri kullanarak somon balığı)

Plantish, Olek Ron tarafından kurulmuş somon balığını tamamen bitkilerden üretmek için çalışan bir şirkettir. Tat, doku ve içeriği tamamen aynı olmasına rağmen ürettikleri balık tamamen bitkilerden meydana gelmiştir. Ciddi ilerleme kaydetmişlerdir ve yakın bir zamanda tamamen tüketilebilir bir hale gelecektir.

B) Redefine Meat(Et yazıcısı ile istediğiniz eti üretmek)

Redefine Meat oluşumu adından da anlaşılacağı gibi eti yeniden tanımlamak için çalışan bir oluşum. Üzerinde dokuz farklı kuruluşun partnerliğini barındıran bu oluşum ürettikleri yazıcı ile bitkileri kullanarak oluşturulmuş proteinlerden istenilen özelliklere göre et üretebiliyorlar. Yaptıkları tadım testlerinde hiç kimsenin normal et ile yazıcıda üretilmiş et arasındaki farkı anlayamamış. Yağ ve protein miktarını, kütlesini ve etin türünü seçebiliyorsunuz. Şu anda yoğunlukla İsrail üzerinde faaliyetlerini yürütseler de ileride daha geniş kapsamda faaliyet göstereceklerdir.

C) Sorawut Kittibanthorn(Tavuk tüylerinden tavuk eti üretmek)

Tayland'lı bir araştırmacı olan Sorawut Kittibanthorn, tavuğun tüylerini kullanarak tavuk eti üretme konusunda çalışıyor. Tavuğun tüyleri toplanıp işlendikten sonra tavuk etinde bulunan aynı proteinler elde edilebiliyor. Tam olarak tüketilebilir bir ürün ortaya çıkmasa da bu projesini geliştirmeye devam ediyor.

D)Shiok Meats(Istakoz hücrelerinden ıstakoz eti üretmek):

Singapur'da iki kadın tarafından kurulan Shiok Meats, ıstakoz etini ıstakozları avlamadan elde etmeyi amaçlıyor. Istakozdan alınmış tek bir hücre gerekli koşullar altında yeniden çoğaltılıyor ve avlanarak elde edilmiş ıstakoz etiyle birebir aynı kimyasal özelliklere sahip bir et ortaya çıkıyor. Bu sayede de daha az kaynak kullanarak aynı kütlede eti üretmiş oluyorlar.


Gördüğünüz gibi Dünya üzerinde eti daha sürdürülebilir, verimli ve zararsız kılmak üzere birçok çalışma var ve bunlar sadece bir kaçı. Bu çalışmalar sayesinde gelecekte etten vazgeçmeden eti sürdürülebilir ve verimli hale getireceğiz, bununla beraber de birçok kaynağı başka şeylere aktarabileceğiz ve hayvan zararını engelleyeceğiz. Bunlar bilimin gelişmesiyle gerçekleşen durumlar. Bilim sayesinde iki durum arasında seçim yapmak zorunda kalmadan alternatifler yaratabiliyoruz. Bugüne kadar bizi taşıyan ise gene bilim olduğunu unutmamalı. Bu çalışmalar sadece birkaçı olup geleceğimizin nasıl şekilleneceğini gösteriyor. Bilim ile çok daha iyi bir Dünya oluşturabileceğimize ve hayallerimizi gerçeğe dönüştürebileceğimize inanıyorum.

Yazımı okuduğunuz için teşekkürler! Her zaman olduğu gibi eleştirmeyi, yorum yapmayı ve sorularınızı sormayı ihmal etmeyin. Başka bir yazıda görüşmek üzere! Eğer diğer bloglarıma göz atmak isterseniz bu linke tıklayarak diğer bloglarıma da ulaşabilirsiniz.