Pek bilmiyorum ama Türkiye bu yarışlarda neden yok?
Takvimde neden yokuz dersen son 2 yıldır varız. 2005-2011 yıllarında 7 yarışta da vardık ama sonrasında F1 yönetiminin istediği para nedeniyle Türkiye bu organizasyondan çekilmişti. Büyük hataydı çünkü iyi bir F1 organizasyonu düzenlemenin sadece yarış haftaları için değil, sonrasındaki 51 hafta için de reklam avantajı vardı. İtibardan tasarruf olmaz diyenler, konu yurt dışı itibara gelince tasarruf yapmak istediler nedense.
Sürücü olarak neden yokuz dersen onun da birden fazla cevabı var. F1 düzeyine çıkmak için çok ufak yaşlardan itibaren yüzlerce rakibine karşı yarışıp kazanman gerekiyor. Hem "en iyi" olman gerekiyor hem de bu sırada ailenin sana harcayabileceği çok yüksek miktarlar gerekiyor. F1 sürücülerinin bazıları daha çocuk kategorilerinde yarışırken ailesinin evini satması gibi fedakarlıklarla o koltuklara oturabildiler. Bunu Türkiye'de yapacak bir aile yoktur. Ayrıca çok yetenekli olsan da Formula serisine çıktığında daha F4'ten başlayarak iyi bir sponsor desteği bulman lazım. Türkiye gibi bir ülkede bunu bulmak da zor.
Mesela junior kategorisindeki karting masraflarına bakalım. "Her yıl" sadece karting aracının giderleri için 90-100 bin TL arası bir masraf yapman gerekiyor. Bunun ekipman, lojistik ve diğer başka giderleri de var. Totalde yıllık 120 bin TL diyelim. 6 yaşından 15-16 yaşına kadar 10-11 sezon bu masrafı karşılaman lazım,
üst kategorilerde aracın maliyeti ve giderleri de giderek yükselecek. 1.2-1.3 milyon değil, 2.5-3 milyon TL civarında "enflasyon hariç" bir gider yapman lazım. 2.5-3 milyon TL neden veriyorsun? 1/5,000 ihtimalle çocuğun Formula (F4/F3) kategorisine ulaşsın diye. Diğer 4,999 çocukta olduğu gibi bu para büyük ihtimalle havaya gidecek.
F4'e ulaşabildin diyelim,
sezonluk 1.5 milyon TL kadar bir gideri karşılaman lazım. Sana bu parayı 1 yılda verecek sponsor bulman ya da ailenin bu parayı sana vermesi lazım. F3 kategorisine tırmanman 2 sezon sürse sana 3 milyon TL kadar bir para lazım ki masrafları karşılayabilesin. İşte bu düzeyde %98-99 ihtimalle ailen o parayı karşılıyor.
F3 kategorisi daha da evlere şenlik, F3'te
sezonluk maliyetin 5-6 milyon TL arasında. Bu düzeyde bir sponsorluk bulman için diğerlerinden farkını ortaya koyup %0.0001'lik yetenek havuzunda olman lazım. Bunun dışındaysan da aşırı zengin bir aileye ihtiyacın var. 2 sezon F3'te yarışsan 10-12 milyon TL masrafın oluyor. Burada da ailesinden fon almak zorunda kalma oranı çok yüksek çünkü 3-4 sürücü hariç diğerleri sponsor bulamıyor.
F2'de 9-10 milyon TL civarı (hatta bu en düşük maliyet) yıllık maliyetin var. Buna sponsor bulman için zaten F3'te şampiyon olmuş ya da şanssızlıkla şampiyon olamasan bile yeteneğini ileri düzeyde kanıtlaman lazım. Buna da sponsor bulamazsan 2 yıllık F2 kariyerinde "en az" 18-20 milyon TL paraya ihtiyacın var!
Şimdi 6 yaşından başlayıp 22 yaşına kadar F2'yi bitirdiğin olağanüstü yeteneğe sahip bir sürücü olduğunu varsayalım ki bu da %0.00005'lik bir oran demek.
Senin F1'de kendine bir koltuk bulma ihtimalini yaratman için toplamda minimum 33.5-38 milyon TL arası kaynak bulman lazım. Bu dediğim de "minimum" ihtiyacın olan kaynak ve aşırı düzeyde yetenekli olup 22 yaşında F1'de koltuk bulmana yönelik bir senaryoda geçerli. F2'de şampiyon olsan bile F1'de koltuk bulamayabileceğin yıllar var, koltuk bulsan bile 2. sezonu görmeyen bir sürü sürücü var. İşte bu kadar ufak ihtimallerle, daha 6 yaşından itibaren bir çocuğu bu alana yöneltip, bu düzeyde masraflar yapabilecek kaç aile var Türkiye'de? Türkiye'de hangi şirket bir çocuk üzerine bu düzeyde yatırım yapar?
F1'e çıktıktan sonra da ortalama bir sürücü olacağını varsayalım çünkü Ver-Lec-Nor-Rus diyorsak on binlerce gençten sadece 4 tanesinin ismini o düzeyde sayıyoruz. Sen de bu dördünden biri değil de bir alt seviyesinde ol mesela. Maliyetleri ailenin karşıladığını düşünelim; senin bu yaptığın masrafı karşılaman için "vergiler hariç" 4-4.5 milyon $ kazanman lazım. Vergileri de düşünürsek senin 6.7 - 7.5 milyon $ kazanman lazım. Bu da çaylak sezonlarla birlikte senin en az 3-4 sezon F1'de tutunmak zorunda olduğun anlamına geliyor. Karting'den başlayıp da devam edenler arasında 1/20,000 ihtimal bile değildir muhtemelen. Düşün, 16 yılda 38 milyon TL harcama yapsa ailen, bu parayı çıkarman için en az 3-4 sezon F1'de yarışman lazım. Sonrasında kazanacağın paralar senin kârına olacak.
