İnsan kötü mü doğar? Yoksa kötü mü yetişir?

John Locke'ı savunan birisi olarak aklın levha misali boş bir yüzey olduğunu; insanın doğduktan sonra yaptığı, gördüğü ve yaşadığı şeylere göre kişiliğinin geliştiğini düşünüyorum.
Hocam öyle ama tamamen öyle değil. İnsanın seçimine de bağlı. Mesela çocukluğu aile içi şiddetle geçti, vs. vs. olaylar yaşadı. Tacizci vs. oldu. Ama o kötülük ettiği kişiler kendi yakını olsa öyle yapılmasını ister mi? Herkesin aklı, iradesi var sonuçta.
 
Kötülük yetiştirilme ile alakalı olsa idi, ilk insandan bu yana kötülük nasıl ulaşırdı?
İlk kötülük öğretisini kim yaptı o zaman?

Kadim hikayelerin ve dinler tarihine bakılınca kötülüğün benlik ve tercih ile alakalı olduğunu görüyoruz.
Dünyada olan tam da bu işte. İyi ve kötü var. Tarafını sen seç.
Ne kötü aileler arasında çiçek gibi açan insanlar gördüm. Çok iyi olan ailelerin çok kötü çocuklarına tanıklık ettim.
 
Düşününce mantıklı geldi. Şimdi bakıyorsunuz teröristlere, siyasetçilere, mafyalara ve diğer "kötü" sıfatındaki insanlara, hepsi bir psikopat, kana susamış ve yazamayacağım birkaç kişilik özelliklerine sahip. İnsan demeden edemiyor "Ulan bunlar nasıl insan?" "Bunlar insansa biz neyiz?" tarzı şeyler. Çoğaltılabilir bunlar. Ama düşününce o insanlar düzgün bir çevrede büyüseler gene böyle mi olurdu? Bir tarafta Afganistan'da fakir bir ailede ve çevrede büyümek var, Amerika'da zengin bir aile ve çevrede büyümek var. Hatta şöyle bir örnek vereyim. İkizlerden birini o Afgan aileye, diğerini Amerikalı aileye verelim. Ne kadar denerseniz deneyin çok büyük çoğunluğunda sonuç aynı olacaktır. Afganistan'da büyüyen kardeş ya aşırı şanslı olacak bir şekilde güzel bir hayata sahip olacak, ya da çok kötü şartlarda bir aileye sahip olacak. Amerika'da büyüyen kardeş ise gene büyük ihtimalle büyüyüp düzgün bir insan olup rahat bir aile ortamı ile yaşlanacak ya da aşırı şanssız olacak ve anne babasının verdiği her şeyi kaybedecek. Anlamayacaklar olacağı için tekrar yazayım. Bunlar çoğunlukla olacak şeyler. "Her seferinde bunlar yaşanacak" demiyorum. Ya da Afganistan ile Amerika'yı kıyaslamıyorum. 2 ülke de örnek.

Kısaca, büyüdüğü çevre ile alakalı bir durum. Adını unuttum ama bir ismi vardı. Filleri küçükken halatla bağlıyorlar ve fil küçük olduğu için kaçamıyor. Zincirleri koparacak güce eriştiğinde bile küçükken kaçamadığı o halatı koparmayı denemiyor bile. Çünkü küçükken kafasında o halattan kurtulamayacağı işleniyor.
Sizin düşünceleriniz nelerdir? Ya da böyle düşünmeyenler varsa neden?
"Her insan İslam fıtratı üzerine doğar" Kötü olarak doğması imkansız. Eğer öyle bir şey olsaydı Direk cehennemlikti. Ama her insan doğarken günahsız/sevapsız olarak doğar.
 
Kötü şartlardan iyi insanlar da çıkıyor. İyi şartlardan kötü insanlar da çıkıyor. Çok değişkenlik gösteren durumlar.
 
"Her insan İslam fıtratı üzerine doğar" Kötü olarak doğması imkansız. Eğer öyle bir şey olsaydı Direk cehennemlikti. Ama her insan doğarken günahsız/sevapsız olarak doğar.
Tamam da Amerikalılar, Avrupalılar müslüman mı?
 
"Bence" her insan empati duygusunu kazanana kadar kötüdür, empati kurmak da zamanla öğrenilen bir olgu olduğuna göre her insan kötü olmaya meyilli doğar diye düşünüyorum. Sonra bu yetiyi kazananlar iyi oluyor ya da kötülükten uzak durmaya çalışıyor, kazanamayan çoğunluk ise kötü olmaya daha yakın olarak hayatlarına devam ediyorlar.
 
Bana göre yetiştirilme tarzına bağlı. Yetiştirilme tarzına bağlı olduğu gibi bazen kişinin huyları aldığı genlere de bağlı olabiliyor ama çoğunlukla genleri dış görünüme etki eder. Arada kaldım düşününce 😃.
Genler, fenotipi belirler. Ruhun yâni kişiliğin geni yoktur, çünkü o, maddesel bir varlık değildir. Yetiştirilme ve yetişme tarzına oldukça bağlıdır ama vicdani seçim kişinin kendi kararıdır. O da büyük ölçüde ahlaki ölçüleri kabul edip etmediğine bağlıdır. İyi olmayı seçmesi için çok güçlü bir neden, bunu kolaylaştırır. Hukuk ve din, bu neden olmalıdır.
Tamam da Amerikalılar, Avrupalılar müslüman mı?
Müslüman olduğunu söyleyenlerin tamamı iyi midir? Örneğin baştaki reis ve kabilesi bence kötüdür ve hatta ötesidir:( Sonradan öyle olmuşlardır.
 
Son düzenleme:
"Bence" her insan empati duygusunu kazanana kadar kötüdür, empati kurmak da zamanla öğrenilen bir olgu olduğuna göre her insan kötü olmaya meyilli doğar diye düşünüyorum. Sonra bu yetiyi kazananlar iyi oluyor ya da kötülükten uzak durmaya çalışıyor, kazanamayan çoğunluk ise kötü olmaya daha yakın olarak hayatlarına devam ediyorlar.
Haklılık payınız olduğunu düşünüyorum ama insanlar iyi olmaya meyilli doğar diye biliyorum.
Ama doğduklarında ırkçı mı ne olabiliyorlarmış. O da belirli bir yaştan sonra kendisinden başkalarının farkına varıyor. Sonradan gelişiyor diye biliyorum.
Tamam da Amerikalılar, Avrupalılar müslüman mı?
Ne alaka? Müslüman doğar değil. İslam fıtratı üzerine doğar.
 

Geri
Yukarı