Rehber macOS ve Linux Dual Boot

Bu rehber Mac sistemler için olup, adım adım ilerlenerek hazırlanmıştır. Adımlara başlamadan önce Time Machine veya benzeri metodlar ile tüm sistem yedeğinin alınması önerilir, aksi taktirde veri kayıplar ve sistemsel hatalar ile karşılabilirsiniz. Adımları başlamadan önce okuyun ve dikkatli bir biçimde inceleyin. Adımları anladıktan sonra kuruluma başlamanız hata bakımından sizin için daha düşük bir ihtimal olacaktır. Kurulumda veya kurulum sonrası sorularınız, karşılaştığınız sorunları macOS X bölümünde konu açarak sorabilir, görseller paylaşabilirsiniz. Umarız bu rehber sizin için yararlı olur ve başarılı bir kuruluma ulaşabilirsiniz. Başarılar

macOS X ile İkili Ön Yükleme ( macOS, Dualboot Linux )

Mac OS X’i sabit diskinizde tutmaya devam etmek ve istediğiniz zaman yeniden macOS’a geçmek için hazırlamış olduğumuz bu rehberin işinizi kolaylaştıracağınıza inanıyoruz. Öncelikle, sabit diskinizde oldukça fazla bir alana ihtiyacınız olacaktır, bu sebeple ağır harici diskinizi hem yedeklemek için hemde ağır dosyalardan kurtulup, sabit diskinizde yer açmak için kullanabilirsiniz. ( Özellikle yedeklemek için kullanmalısınız. )

macOS sürümü olarak ise El Capitan’ın son sürümü olan Mac OS X 10.11.5 sürümünü kullandık. El Capitan veya daha güncel bir sürüm kullanıyorsanız öncelikle aşmanız gereken bir duvar var. SIP, yani System Integrity Protection ( Sistem Bütünlüğü Koruması ). SIP ismiyle tanıtılan güvenlik özelliği bize bir takım problemler yaratabilmektedir. O sebeple SIP nasıl devre dışı bırakılır yine bu makalede bahsedeceğiz. Birazdan Ubuntu’yu kuracağız, fakat bu rehber Ubuntu GNOME 15.10 ile oluşturulmuştur. Görsel açıdan farklılıklarla karşılaşsanız da herhangi bir Linux dağıtımı ( Ubuntu 16.10 ve sonrası ) olmak üzere yine aynı yöntem kullanılabilir.

Oluşturulmuş olan bu rehberde altı ana bölüm bulunmaktadır. Bunlar :

• EFI Boot Manager yükleme.
• Tercih ettiğiniz Linux dağıtımını indirip dönüştürme.
• Sabit sürücünüzü bölümlere ayırma.
• Linux Kurmak.
• Bitirmek ve son adımları tamamlamak.

1-) EFI Boot Manager Yüklemek.

EFI, Extensible Firmware Interface yani, Genişletilebilir Ürün Yazılımı Arayüzü anlamına gelmektedir. Şuan üretimde olan Mac’ler ve Pc’lerde oldukça yaygın bir konudur. PC’lerin 1980’lerden beri kullandığı güvenilir, eski bir sistem olan BIOS sisteminin yerini almıştır. Bir Linux dağıtımını BIOS’a dayalı bir sisteme kurmak çok zor bir konu değildi ancak şimdi Apple’ın kendi özel donanımında EFI’yi ele geçirmesi biraz zor olabilir. Endişelenmeyin, bu rehber size bu konuda da yardımcı olacaktır !

Öncelikle,

SIP’i Devre Dışı Bırakma.

Devam etmeden ve rEFInd isimli yazılımı kurmadan önce bizlere bir takım sorun çıkaracak olan SIP konusu ile ilgileneceğiz. Bunun yapmanın bir kaç yolu mevcut fakat bunu yapmanın en kolay yolunu bulduk. Sisteminizi kurtarma moduna alarak terminalden bir kaç komut ile bu işi halledeceğiz.
Mac’inizde kurtarma moduna geçmek için bilgisayarınızı tamamen kapatın. Bilgisayarınızın tamamen kapanması için biraz süre verin, yaklaşık 1 dakika kadar bekleyin ve tekrar açın. Apple’ın meşhur sesi olan açılış sesini duyana kadar Command ve R tuşuna aynı anda basılı tutun. Kısa süre içerisinde bilgisayarınız sizi kurtarma moduna yönlendirecektir. Bunu yapmak için bir Ethernet kablosu takmanızı öneririz, ancak WİFİ ile de bu işi yapmak mümkün olacaktır.

Kurtarma aracına girdikten hemen sonra üst çubuktaki, Recovery Tool menüsüne girerek Terminal’i açın ve aşağıda ki komutu çalıştırın.


Evet, işte bu kadar ! SIP’in artık hiç bir işlevselliği kalmadı. Bilgisayarınızı yeniden başatın ve sistemi açın.

REFInd İndirin.
REFInd isimli bu yazılım EFI tabanlı sistemler için bir ön yükleyicidir, yani bootloader olarak kullanılıyor. Bunu bootcamp veya GRUB gibi düşünün.

REFInd’ı kendi sitesinden ücretsiz olarak indirebilirsiniz.

The rEFInd Boot Manager: Getting rEFInd

Şimdi rEFInd yazılımının sitesine göz attığınızda, geliştiricisinin ücretsiz kullanmak isteyenlere resmen cezalandırırcasına bir içerik hazırladığını göreceksiniz. İndirme linkini bulmak adeta bir ölüm. Yaklaşık 20 dakika sürebilir. Bu sebebden dolayı ULNG isimli bir geliştiricinin bir takım değişiklikler yaparak bu işlemi daha kolay bir hale getirdi. Fakat yinede siteden indirmeniz gereken bir takım dosya daha var. Fotoğrafda indirme kısmını görebilirsiniz.



Kullanacağımız rEFInd yazılımının ayrıştırılmış daha kolay ve daha kolay halini buradan indirebilirsiniz. Fakat bu yolda her ikisinide indirmeniz gerekmektedir.

https://sourceforge.net/projects/refind/files/0.10.0/refind-bin-0.10.0.zip/download

Belirtilen iki dosyayı indirdikten sonra Mac’izde ki Terminal’i açın ve rEFInd indirip, çıkarttığınız klasöre gidin. Zip arşiviniz açılmıyorsa unzip komutunu kullanarak dosyayı açın ve yeni oluşturulan refind-bin-x.xx.x klasörüne gidin:



Artık rEFInd’i kurmamız gerekiyor ve her iki EFI sürücüsünü de ihtiyacımız olduğu zaman kullanabileceğimiz şekilde kurmalıyız. REFInd yazılımı önceki sürümlere nazaran daha gelişmiş bir yükleyici kullanıyor olması bizim işimizi daha da kolaylaştıracaktır.


Şimdi EFI sisteminin yapılandırma dosyasını düzenlmenin vakti geldi. Ancak öncelikle gizli olan EFI bölüntüsünü bağlamamız gerekiyor. Neyse ki, rEFInd’in EFI sürücüsünü bağlamak için güzel bir komutu vardır.


/Volumes/ESP/EFI/refind/refind.conf. dosyasını düzenlemeye başlayabiliriz. Bizim gibi refind.conf dosyasını refind adlı klasör yerine / Volumes / ESP / EFI / BOOT klasöründe bulabilirsiniz. Muhtemelen, orada olacaktır.


Taraması için yazılan bu satırı bulun ve şu şekilde düzenliyoruz.


Linux dosya sistemi sürücüsünü yükleyin. Fs0 ile başlayan bir satırı bulun. Böyle bir satır yok ise, onu aşağada ki gibi düzenleyerek ekleyin.


Tüm bu işlemleri tamamlayarak dosyayı kayıt ederek editörden çıkın. REFInd için en zor adım budur. Çalıştığından emin olmak için, bilgisayarınızı yeniden başlatın ve açılışta Apple logosu yerine rEFInd logolu gri bir ekran görürseniz,
rEFInd ön yükleyicimiz başarıyla çalışıyor demektir. Hemen ardından macOS X logosunu seçerek sistemi yeniden açabilirsiniz.

Tercih Ettiğiniz Linux Sistem İmajını İndirmek ve Dönüştürmek.


Daha sonra kullanmak istediğiniz Linux imajını indirmediyseniz, indirmek için zamanı geldi. Bu rehber için biz Ubuntu kullanıyoruz. Ancak diğer Linux dağıtımları çalışmamaktadır fakat Arch veya Slackware, hatta Debian gibi daha zorlu sistemleri kullanmak için bu adımlardan daha zorlu bir kaç adım izlememiz gerekmektedir, o yüzden başlangıç için daha kolay dağıtımlara bağlı kalacağız.

Seçtiğiniz Linux dağıtımının x64 olmasına özellikle dikkat edin ve emin olun. EFI önyükleme sürümü var ise bunu da seçin.

ISO Görüntüsünü Mac'inizin Tanıdığı Bir Görüntü Haline Getirmek.


ISO görüntüsünü indirdikten sonra macOS X’in tanıdığı bir imaj dosyası haline dönüştürmeniz gerekmektedir. Böylece boot etmek için bir USB belleğe yazdırabiliriz. Bunun için terminalde ki bir kaç komutu kullanacağız, çok zor bir yol değil dikkat edildiği sürece.



Kullandığımız bu komutlar sayesinde img dosyasını iso ve raw haline döndürmüş olduk. Daha özel olarak UDRW biçiminde convert edebilirsiniz.

Mac OS sistemsel olarak ismin sonuna format olarak .dmg uzantısını ekleyecektir. Convertlediğimiz dosyayı karıştırmamak için yine aynı terminali kullanarak sıralayabiliriz.


Ubuntu 1610.iso.img.dmg dosyasını, Ubuntu1610.iso.img olarak yeniden adlandırır.

Daha sonra yeniden bir terminal açarak diskutil listesine bir bakın. Bu komuttan sonra bir dizi halinde diskleri sıralayacaktır. Harici sürücüler varsa bilgisayar ile bağlantısını kesin. Mac Os X diskinize zarar vermemek için ismini not alın. /dev / disk0 olarak adlandırılmalıdır. Farklı şekilde ile not alın ismini.

Bir sonra ki adım ise usb belleğimizi kullanacağız. En az 8 gb boyutlu bir usb belleğe ihtiyacınız olacaktır.
USB belleğimizi bilgisayarımıza bağlıyor ve hemen altta ki komutu giriyoruz.





Aşağıda ki ekran görüntüsünde ki gibi bir disk listesi göreceksinizdir. dev / disk2 çevresinde ki kırmızı kutuyu not edin. Bir Windows Fat32 bölümüne sahip olduğumuzu USB belleğimizin 8 GB’lık büyüklüğünün olduğunu, boyutunun 500 GB olan ana sabit diskten daha küçük olduğunu görebilirsiniz. Sadece Usb belleğinizin hangi disk olduğunu doğru belirlediğinizden emin olun ve not edin. Bizim kullanmakta olduğumuz dev / disk2.

Şimdi bu adıma geçmemiz için aşağıdaki komutu kullanarak Usb belleğimizin bağlantısını kesmemiz gerekiyor.


Şimdi ise tek yapmamız gereken ISO görüntüsünün dönüştürdüğümüz halini Usb belleğimize yazmak. Yazım için aşağıda ki komut ile başlayın.


Burada dikkatli olunması gereken şeyler

1-) Kesinlikle, dönüşü olmayan bir komut olabilir şimdi ki girilecek olan komutlar, kesinlikle doğru diskin ismini not aldığınızdan emin olmalısınız. Sonuç olarak kalıcı veri kayıpları yaşayabilirsiniz.

2-) Komutlarda kullanılan isimler dönüştürülmüş imaj dosyasının ismidir. Sizde isim durumu farklılık gösterebilir, o yüzden örnek olarak yazılmış olan komutlarının ismini kendi imajınız için değiştirin.

3-) Bs = 1m blok boyutu, 1 megabayt anlamına gelir. Bu seçeneği kullanmak zorunda değiliz fakat USB belleğimizin aktarım hızını oldukça etkileyecektir.

Mac OS’un yanına bir de Linux kurmak için bir kaç adımı daha tamamlamış olduk. Usb belleğimizi yazımdan sonra tekrar taktığımızda sistem okuyamıyor gibi bir sorunla karşılaşırsanız çıkar seçeneğini seçin, aksi halde diskutil eject / dev / disk2 yazın.

Sabit Diski Bölümlere Ayırma.

Bu bölüm, sabit diskinizi istediğiniz gibi bölüntülümeye yarar. Eski Linux sürümlerinde ki gibi bir bölüm yöneticisine veya sabit diskimizin boyutunu değiştirmek için ekstradan bir yazılıma ihtiyacımız yok. Bu günler geride kaldı fakat, Journaled yani şifreli HFS+ bölüntüleri nedeniyle Mac OS verilerinizin yok etmek istemediğiniz sürece.

Neyse ki bu kolayca atlatabileceğimiz bir problem. Disk İzlencelerini açarak sabit diskimizi bölüntülemeye başlayabiliriz. Eğer ki isterseniz bölüntülemeden önce sabit diskinizi hatalar için bir tarayın ve ilk yardımdan geçirin, herhangi bir problem var onarın.

Bölüntülemek için hazır olduğunuzda, sol taraftaki dahili sürücülerin bir listesini göreceksiniz. Os X’in daha eski bir sürümünü kullanıyorsanız bu menü farklı görünüyor olabilir fakat yine de bölüntülümek için kullanılabilir.


Mac OS X bölümünün bulunduğu sabit diskte, aşağıda listelenen herhangi bir bölüntüyü değil direkt olarak üsteki ana sürücüyü seçin. ‘Bölüm’ menüsüne tıklayın ve aşağıda ki gibi bir pasta dilimi halinde bir görüntü göreceksiniz. Eski sürümlerde bu görüntü farklı olabilir fakat işlevsellik açısından aynıdır, endişelenmeyin. Bölümlerinizi yeniden boyutlandırmak için kaydırarak yeni bölüntünün boyutunu seçebilirsiniz. Veya aşağıda direkt olarak sayısal girebilirsiniz. Linux sisteminiz için yeterli bir alan ayırdıktan sonra diski bölün.




Değişiklikleri uygulayın ve bölünme işleminin bitmesini bekleyin. SSD’niz varsa bu süre nispeten daha kısa olacaktır.

Sıra geldi,

Mac Sistemimize Linux Kurmak !

Ve en eğlenceli kısım ! Şimdi, özlemini çektiğiniz işletim sisteminizi Mac sisteme kurmakta sıra ! Kolları sıvıyoruz.

Mac’inizi tamamen kapatın. Ethernet’nizi Thunderbolt adaptörüne ve daha önce yaptığımız gibi Usb sürücümüzü takıyoruz. Eğer ki bir Thunderbolt adaptörüne sahip değilseniz bu süreç sizin için oldukça zor olacaktır. Kablosuz sürücülerinizi indirmeniz ve kurulum yapmanız elle olacaktır. Bir adaptör edinmeniz bu süreci oldukça kolaylaştıracaktır.


Bilgisayarınızı açın ve alt tuşuna basılı tutun. Macintosh HD’nizi ve Usb belleğinizi sarı bir şekilde göreceğiniz bir menü açılacaktır. Buna EFI veya bir başka isim verilebilir. Usb belleğimizi seçerek ilerliyoruz ve kurulunun ilk adımını atıyoruz.


Parçayı seçmek zorunda olduğunuz ve Ubuntu tarzı kurulumcuyu kullandığınız aşamada, bölümleme seçeneklerinden ‘’Something Else’’ seçeneğini seçin. Açılan bölümde Linux için ayırdığımız bölümü bulun. Bölümden 2.bölüm oluşturun. Büyük veya küçük bir bölüm yapabilirsiniz. ( Kabaca 8-16 GB boyutunda ) Büyük bölüm boş alanın geri kalan kısmı olmalıdır. Büyük bölüm türü ise ext4 formatında olmalıdır. ‘’/’’ bağlama noktası ile biçimlendirilmelidir. Küçük bölüm ise yine ext4 formatında olmalıdır.

Devam butonundan bir sonra ki adıma geçebilirsiniz. Yükleniyor görüntüsü çıkabilir, bu normaldir.

Yükleme tamamlandıktan sonra, bilgisayarı yeniden başlatın. Bu sefer alt tuşuna basmaya gerek yok. Herşey yolunda gidiyor ve rEFInd menüsünü görüyor olmalıyız. Linux kurulumuna geçmek için yön tuşlarını kullanabiliriz. Sistem hiç bir sorun olmadan başlıyor.

Kimi sistemlerde kablosuz bağlaştırıcı çalışabilir. Kimi sistemde ise çalışmıyor olabilir. Kablosuz bağlaştırıcıyı yüklememiz gerekiyor.

Terminal’den ;


Broadcom wl, bcwl43 ve fwcutter yazılımı yüklü olmalıdır. Kablosuz bağlaştırıcımızın çalışması için ve ağ kurulumu için yeniden başlatın.

GPU Sürücüsü.

Gpu sürücüsü genellikle çalışmaktadır. Ancak bir takım sorunlar olabilir. Bunların hepsi düzeltilebilir fakat zaman alacaktır. NVidia sürücülerini deneyin eğer ki halen olmuyorsa, bir kaç kaynağa göz atın.

Xorg ile şansınızı demek istiyorsanız ;


Ekran Parlaklığı.

Genellikle çalışmaktadır fakat eğer ki sönük kaldığını düşünüyorsanız, ekran ayarlarını bir kurcalayın.

Klavye Arka Aydınlatması.

Genellikle çalışmaktadır fakat, bir soruna karşılık ;

https://raw.githubusercontent.com/jessfraz/dotfiles/master/bin/keyboard-backlight

config girdisini eklemeniz gerekmektedir.

Mac dosyalarınıza Linux'dan erişmek !

Buraya kadar sistemi ilerlettik ve geriye pekte bir şey kalmadı aslında. Şimdi ki adımımız ise macOs X’de ki dosya ve verilerimize Linux üzerinden nasıl ulaşabileceğimiz olacak. CoreStroge isimli bir koruma kalkanı olan bu dosya macOS verilerimizin dışarıdan erişimini kısıtlıyor. Bu şifrelenmiş günlük dosyasının işlevselliğini sağlar. Unutmadan birde, FileVault’u kapatıyoruz.

Linux’tan macOS X bölüntüsüne tam okuma ve tam yazma erişimi sağlamak için onu standart olan HFS+’ya geri döndürmek gerekecek. Bunu yapmak için yeniden terminali açarak komutları giriyoruz.

İlk olarak ;

diskutil cs list komutunu giriyoruz. Aşağıda ki gibi bir görüntü ile karşılaşmalısınız. Linux’da LVM biliyorsanız hemen hemen aynı adımlardır.
Ana macOS X bölüntümüz ( Logical Volume ) Apple _HFS formatında olmalıdır.




‘Revertible’ olarak ayarlı olduğunu görüyorsanız, bir sonra ki adıma geçebiliriz ve aşağıda ki komut ile devam ediyoruz.


Son komutu ekledikten sonra bir yükleniyor ibaresi yani ‘’%’’ yüzde işaretleri ile karşılaşırsanız, bekleyin ve işlemin tamamlanmasını bekleyin. İşlem tamamlandıktan sonra, terminal’i kapatıyoruz ve sistemi yeniden başlatmıyoruz.

Son adıma geldik,
Öncelikle yüklememiz gereken bir yazılım daha olacaktır. Hfsprogs.

Ubuntu – Package Search Results -- hfsprogs

İndirdiğiniz Hfsprogrs dosyasını yeniden terminal üzerinde açın ve aşağıda ki komutlarla ilerleyin.


veya,


İlk komutta bir sorun ile karşılaşırsanız, ikinci komutu deneyerek çözüme ulaşabilirsiniz.

Tüm adımlardan sonra, sistemi yeniden başlatıyoruz.

Ve Linux tüm ihtişamı ile karşımızda !