- Katılım
- 19 Eylül 2015
- Mesajlar
- 49.761
- Makaleler
- 13
- Çözümler
- 51
Daha fazla
- Cinsiyet
- Erkek
Etrafimizda bulunan kimyasallar ve radyoaktif ışınlar sürekli olarak ve rastgele biçimde genetik yapimizi değiştirir. Bu değişimler anlik olur, bu anlik yaşanan değişimlere mutasyon denir.
Mutasyon, diger evrim mekanizmalari gibi doğrudan evrimin kendisi değildir, çeşitliliğe katkı sağlarlar. Mutasyonlar genetik çeşitlilik açısından epey değerlidirler. En önemli mekanizma olmasa bile önemleri var.
Evrimsel süreçte genlerin değişimi faydali olsa da genlerin rastgele değişimi tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu sebeple evrimsel süreçte genlerimizdeki hatalari düzelten ve mutasyonları düzelten bazi mekanizmalar gelişmiştir.
Mesela prokaryotik yapılı canlılarda bu mekanizma çok daha hatali ve basit işlerken, ökaryotik yani gelişkin hücreli canlılarda daha kapsamli ve etkili çalışır. Ancak ökaryotik canlılarda bile hata payi oldukça yüksektir ve genlerdeki hatalari düzelten mekanizmalar sıklıkla hata yapar.
Örneğin insan hücresinde günde ortalama olarak 10 bin adet mutasyon meydana gelir. Bu mutasyonların büyük çoğunluğu genetik hatalari gideren mekanizmalar sayesinde düzeltiliyor. Düzeltilemeyen mutasyonlar ise eğer hücrenin üreme döngüsünü bozarsa ve savunma mekanizmalari bu mutasyonu yok edemezse kanser dediğimiz hastalik ortaya çıkar.
Mutasyonlar zararlı mi yararli mi?
Bu durum canlidan canliya göre değişir aslında. Mesela vücudunuzun savunma sisteminden ötürü bir bakteriye karşı tam koruma altindasiniz. Bu bakteride meydana gelen mutasyon bakterinin savunma sistemini yarıp sizi ölüme götürebilir. Bu örneğe baktığımızda mutasyon sizin için zararli olabilir, ancak bakteri için zararlı diyemeyiz. Çünkü bu mutasyon sayesinde bakteri yayılıp üremiş. Işte bu sebeple canliladan canliya göre bu durum değişiyor.
Son olarak mutasyonlarin büyük bir bölümü ne yararlidir, ne de zararlidir. Mutasyonların büyük çoğunluğu nötrdir yani etkisizdir.
Bilim adamlarin araştırmasına göre mutasyonların %70-90'ı etkisizdir. Mutasyonlarin %10-30'u zararli mutasyonlardir, geriye kalan %1-10'lık kısım ise yararli mutasyonlardır. Bu yüzdeler kafayi karıştırabilir kisaca şöyle diyeyim mutasyonların %70'i nötr, %20'si zararli, %10'u ise yararlidir.
Nötr durumda olan mutasyon çevrenin etkisiyle yararlı ve zararli olarak da ortaya çıkabilir.
Nötr mutasyonlar her ne kadar etkisiz olarak adlandirilsa da evrimsel sürece etki ederler. Bunlara etkisiz denmesinin sebebi canlının üzerinde herhangi bir değişim yapmamasidir. Ancak nesiller içerisinde mutasyonlar yavrulara aktarıldığında ve bu yavrularda başka etkisiz mutasyonlar meydana geldiğinde bu etkisiz mutasyonlar bir araya gelebilir, bunlarin bir araya gelmesiyle oluşan yavrular atalarinda olmayan özelliklere kavuşabilir.
Mutasyon, diger evrim mekanizmalari gibi doğrudan evrimin kendisi değildir, çeşitliliğe katkı sağlarlar. Mutasyonlar genetik çeşitlilik açısından epey değerlidirler. En önemli mekanizma olmasa bile önemleri var.
Evrimsel süreçte genlerin değişimi faydali olsa da genlerin rastgele değişimi tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu sebeple evrimsel süreçte genlerimizdeki hatalari düzelten ve mutasyonları düzelten bazi mekanizmalar gelişmiştir.
Mesela prokaryotik yapılı canlılarda bu mekanizma çok daha hatali ve basit işlerken, ökaryotik yani gelişkin hücreli canlılarda daha kapsamli ve etkili çalışır. Ancak ökaryotik canlılarda bile hata payi oldukça yüksektir ve genlerdeki hatalari düzelten mekanizmalar sıklıkla hata yapar.
Örneğin insan hücresinde günde ortalama olarak 10 bin adet mutasyon meydana gelir. Bu mutasyonların büyük çoğunluğu genetik hatalari gideren mekanizmalar sayesinde düzeltiliyor. Düzeltilemeyen mutasyonlar ise eğer hücrenin üreme döngüsünü bozarsa ve savunma mekanizmalari bu mutasyonu yok edemezse kanser dediğimiz hastalik ortaya çıkar.
Mutasyonlar zararlı mi yararli mi?
Bu durum canlidan canliya göre değişir aslında. Mesela vücudunuzun savunma sisteminden ötürü bir bakteriye karşı tam koruma altindasiniz. Bu bakteride meydana gelen mutasyon bakterinin savunma sistemini yarıp sizi ölüme götürebilir. Bu örneğe baktığımızda mutasyon sizin için zararli olabilir, ancak bakteri için zararlı diyemeyiz. Çünkü bu mutasyon sayesinde bakteri yayılıp üremiş. Işte bu sebeple canliladan canliya göre bu durum değişiyor.
Son olarak mutasyonlarin büyük bir bölümü ne yararlidir, ne de zararlidir. Mutasyonların büyük çoğunluğu nötrdir yani etkisizdir.
Bilim adamlarin araştırmasına göre mutasyonların %70-90'ı etkisizdir. Mutasyonlarin %10-30'u zararli mutasyonlardir, geriye kalan %1-10'lık kısım ise yararli mutasyonlardır. Bu yüzdeler kafayi karıştırabilir kisaca şöyle diyeyim mutasyonların %70'i nötr, %20'si zararli, %10'u ise yararlidir.
Nötr durumda olan mutasyon çevrenin etkisiyle yararlı ve zararli olarak da ortaya çıkabilir.
Nötr mutasyonlar her ne kadar etkisiz olarak adlandirilsa da evrimsel sürece etki ederler. Bunlara etkisiz denmesinin sebebi canlının üzerinde herhangi bir değişim yapmamasidir. Ancak nesiller içerisinde mutasyonlar yavrulara aktarıldığında ve bu yavrularda başka etkisiz mutasyonlar meydana geldiğinde bu etkisiz mutasyonlar bir araya gelebilir, bunlarin bir araya gelmesiyle oluşan yavrular atalarinda olmayan özelliklere kavuşabilir.
Son düzenleyen: Moderatör:
