Öğretmenlerin çözemediği Anlatım bozukluğu sorusu

Dil bilgisi sorusunun edebiyat başlığı altında konu açılarak sorulmaması gerekirdi. Forumda yeniyim de böyle konular için daha uygun bir başlık yok mu ? Eğer yoksa eklenmesi güzel olabilir.

Ytweny dedi:

Dil bilgisi sorusunun edebiyat başlığı altında konu açılarak sorulmaması gerekirdi. Forumda yeniyim de böyle konular için daha uygun bir başlık yok mu ? Eğer yoksa eklenmesi güzel olabilir.

Genişletmek için tıkla...

1 ayın olmuş pek de yeni sayılmazsın.

Anlatım bozukluğu çok basit. ''Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun, bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğildiği ve bizim için önemli bir yapım.''. Cümlenin yanlış olma sebebi sanki toplum eğilmiş gibi bir anlam çıkmasından ileri geliyor. Cümlede üç tane cümle grubu var ve üçüde birbirinden alakasız. Soru çok kötü hazırlanmış.

fgunduz090 dedi:

Bu cümledeki anlatım bozukluğunu hocamız öğretmenler odasında tüm edebiyat öğretmenlerinin toplanıp baktığı halde bulamadıklarını söyledi. Aranızda Edebiyat öğrencisi veya öğretmeni çıkabilir diye size de soruyorum aşağıdaki cümlede anlatım bozukluğunu bulun :

''Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun, bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğildiği ve bizim için önemli bir yapım.''

Genişletmek için tıkla...

Cümleyi kutular halinde düşünün. Birden fazla cümle var burada, ve bir tanesinin çatısında toplanmışlar. Bir cümle kutuya giriyor ve başka bir cümlenin elemanı (nesne, özne vs gibi) rolünü oynuyor. Cümle içinde cümle.

1. kutu: "bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğildiği" Kabaca; bir şey varmış, bir şeye "eğilmiş" şeklinde çevirirsek (fiil/yüklem önemlidir, cümleyi cümle yapar) tam cümle.

2. kutu: "bizim için önemli bir yapım(dır)". (yüklem yoksa "dir/dır" ile gizli yüklem olur ve bir cümle yaratılır) Tam cümle diyebiliriz.

3. kutu: "Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun" Burası eksik. "toplumun..."? Diğer 2 kutudan biri bunu bitiriyor olmalı ama bitirmiyor. Cümle olamaması bir yana, aynı zamanda eksik bir tamlama.

3. kutu; önce tamlamasını tamamlamalı, sonra diğer 2 kutudan birinde özne ya da nesne olarak görev almalı. Veyahut, onlarla birleşerek tamlamasını tamamlamalı, sonra hep beraber cümle olmalılar.

1. ve 2. kutular "ve" bağlacı ile bağlanıp birleştirilmeye çalışılmış. Demek ki ortak paydaları "yapım". O zaman 1. kutuda "eğilen" şey = "yapım". Öyleyse ilk müdahalemizi yapalım ve "eğildiği" kelimesi "eğilen" olsun.

Artık elimizde;

"bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğilen ve bizim için önemli bir yapım" var.

Ortada bir fiil/fiilimsi olunca, doğası gereği etraftaki her şeyi temsil etmeye kalkıyor. "Eğilen" fiilimsisi "bizim için önemli"yi de kapsamaya çalışıyor.

2. bir müdahale yapıp oraya bir "olan" ekleyelim;

Elde var:

"bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğilen ve bizim için önemli olan bir yapım"

En önemli yere geliyoruz.

3. kutu baya bir eksik demiştik. "....ın" tipi bir tamlama, sonrasında gelen kelimeye "....(s)ı" eki aldırır.

"Kapının kolu", "arabanın rengi", "ananın gözü", "dıdısının dıdısı" gibi..

Yani formül "A'nın B'si" şeklinde. 3. kutu; "A'nın" kısmını karşılıyor ama "B'si" kısmı yok.

1. ve 2. kutular da "B'si" şeklinde değil. Daha çok "B" şeklindeler. "B'si" şekline sokarsak 3. kutuyu da alıp dev bir isim tamlaması yaratabiliriz.

3. müdahalemizi yapalım ve "B" şeklinde olan "bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğilen ve bizim için önemli olan bir yapım" öbeğini "B'si" şekline sokup;

"bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğilen ve bizim için önemli olan bir yapımı" yapalım. (sonuna çok önemli, kocaman bir "ı" koyduk)

Şimdi tüm öbekler "bir şeyin bir şeyi", yani "A'nın B'si" formüllü bir dev isim tamlaması olarak yazılabilir;

"Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun, bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğilen ve bizim için önemli olan bir yapımı"

Elimizde dev bir isim tamlaması var. Bunu cümle haline sokmamız lazım. Yukarıda, en başta yazmıştım; ortada yüklem görevini üstlenecek bir fiil yoksa isimlerin sonuna "dir/dır" getirilir ve "isim cümlesi" elde edilir.

Cümle hali;

"Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun, bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğilen ve bizim için önemli olan bir yapımıdır"

fgunduz090 dedi:

''Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun, bu yükselişin en önemli etaplarından birine eğildiği ve bizim için önemli bir yapım.''

Genişletmek için tıkla...

@Can Çeralp'in açıklaması harika olmuş. Tek cümle halinde tamlama olasılığı akla çok zor gelir.

Bu da benim düzenlediğim hali.
Tarih sahnesinde yeniden yükselmeye başlamış bir toplumun, yükselişin en önemli etaplarından birine eğildiği bu yapım bizim için de önemlidir.