Ryzen İşlemcilerde Isınma ve Voltaj “Sorunu” Hakkında Bilgilendirme

Selamlar,

Technopat başta olmak üzere yerli/yabancı birçok forumda Ryzen işlemcilerin boştayken veya yük altında fazla ısındığına dair birçok konu mevcut. Ben dahil birçok Ryzen kullanıcısı bu konuyla ilgili ne yapacağını bilmiyor ve herkes kendince çözümler üretip insanlara onu tavsiye ediyor. Ben de son 1 haftadır bu konuya kafa yoruyorum. Birçok yöntemi araştırdım, çoğunluk CPB ve PBO'yu kapatmayı tavsiye etmekte. Ancak şöyle bir sıkıntı var, CPB'yi vs. kapatınca işlemci Boost frekanslara ulaşmıyor ve stok frekansta sabitleniyor. Böyle kullanacaksak neden bu paraları verdik diye soruyor insan. Yine de eminim bu konuyu okuyan herkesin kafasında "CPB kapatsam mı?", "PBO kapatsam mı?", "Undervolt mu yapsam?", "Hızı düşüğe mi sabitlesem?" Gibi sorular var. Bu sorulara dair bulgularımı ve düşüncelerimi paylaşmak; endişeli Ryzen kullanıcılarını bir nebze de olsun aydınlatmak/rahatlatmak istiyorum.

Öncelikle yabancı bir forumda rastladığım AMD yetkilisinin açıklamasından önemli bulduğum noktaları sizlerle paylaşmak istiyorum. Kendisi AMD'den Robert isimli bir abimiz ve konuyla ilgili özetle şu açıklamalarda bulunuyor:

"Birçok değer takip programı işlemci çekirdeklerini sürekli uyandırıyor, dolayısıyla voltaj ve frekansı yüksek görünüyor sürekli. Bunun yanı sıra çoğu değer takip uygulaması işlemcinin uykuya geçmeden önceki değerlerini bize gösteriyor ve bu sebeple işlemcinin sürekli yüksek voltajda ve frekansta çalıştığını sanıyorsunuz. Bu değerleri en doğru AMD Ryzen Master'dan takip edebilirsiniz, başka hiçbir uygulama uyku durumundaki çekirdeklerin değerini okumuyor. Voltaj değerleri vs. için 3. parti uygulamalarda anlık en doğru değerleri CPU-Z gösteriyor, gerekirse oradan kontrol edebilirsiniz.

İşlemcinizin yük altında 1.2V-1.5V arası voltaj değerlerine çıkması kesinlikle normaldir. Hatta boştayken bile bu değerleri görmeniz kabul edilebilir, Windows'un arkaplan işlemlerimde işlemcinin voltajında dalgalanmalara sebep olabilir. Ryzen işlemci 1.4V-1.5V arası voltajı Boost esnasında kullanmaktadır. Bu işlemcinin periyordik olarak yaptığı bir şey ve beklendiği gibi çalıştığını göstermektedir. Ryzen dinamik bir sistemdir ve saniyede bin kadar voltaj ve frekans değişimi yapabilmektedir. Bu nedenle ilgili dalgalanmalar gözükmektedir.

Ryzen işlemcinizin 0.2V-1.5V aralığında voltaj değerleri kullanımı kesinlikle normaldir. Bu fabrika çıkışlı belirlenmiş değer aralığıdır. Ayrıca Boost devreye girip çıktıkça sıcaklıktaki 10 derecelik dalgalanmalar tamamıyla normaldir. Bu davranışları sürekli göreceksiniz ve bu işlemciler bu şekilde çalışması için yapılmıştır, o yüzden gördüğünüzde şaşırmanızı gerektiren bir durum yok.

Lütfen undervolt yapmayın ya da güç seçeneklerinden maksimum işlemci durumunu 99%'a çekmeyin. Bu işlemcinizi olumsuz etkileyecektir."

(Açıklamanın tamamını okumak için: The final word on idle voltages for 3rd Gen ryzen)

Bu açıklama açıkçası beni bayağı rahatlattı. Bunun yanı sıra şunları da eklemek istiyorum. Kendisi de konuda üstü kapalı bahsediyor aslında. Birçoğumuz Ryzen’dan önce Intel işlemcileri kullanmaktaydık. Dolayısıyla Intel işlemcilerin değerleri bizim için “normal değerler” olarak kaldı ve referans olarak hep bunlarla kıyasladık. Aslına baktığımızda Ryzen işlemcilerin teknolojisi bu kıyasladığımız Intel işlemcilerden oldukça farklı. Intel işlemcilerde boşta belki 30-40, yük altında 60-70 gibi sıcaklık değerleri görürken Ryzen’larda bu yaklaşık 10 derece daha yüksek. Haliyle yük altında 80 dereceleri görünce ben dahil herkes endişeleniyor. AMD tarafı bu ısı ve voltaj dalgalanmalarının tamamıyla doğal olduğunu, işlemcilerin zaten buna yönelik yapıldığını ve beklenildiği gibi çalıştığını savunuyor.

Diğer bir konu da yine Rob’un bahsettiği değer takip uygulamaları. Örnek verecek olursak, kullanmış olduğum R5 3600 işlemciyi HWMonitor uygulaması boştayken 55-60 derecelerinde göstermekte ama öte taraftan AMD Ryzen Master’a baktığımızda bu değerler 43-44 dolaylarında. Cinebench veya Prime95 testlerinde ağır yük altında HW’de sıcaklık 90 üstüne çıkarken AMD’de maksimum 85 gibi değerler gözlemliyorum. Oyun içerisinde MSI Afterburner’a baktığımda ise işlemci 70 derecenin üstüne çıkmıyor.

Son olarak bilmeyen bazı arkadaşlar da varsa diye frekans değerlerine de değinmek istiyorum. Bazı arkadaşlar fark etmiştir ki Benchmark testinde vs. işlemcinin tüm çekirdeklerini %100 yükte çalıştırdığımız durumlarda çekirdekler 3.9MHz üzerine çıkmamakta. Bazıları bunun böyle olmaması gerektiğini, 4.2MHz’ye çıkması gerektiğini vs. söylüyor. Aslına bakıldığında standart kullanımda işlemci gerektiği durumlarda bazı çekirdekleri 4.2 bandına çıkararak Boost yapmakta. Yani işlemcimiz aslında 4.2MHz’yi bize sunmakta. Bu konuyla ilgili yine AMD tarafını dinleyecek olursak, kendileri kesinlikle işlemcilerde CPB’nin kapatılıp çekirdeklerin belli bir frekansa sabitlenmemesi gerektiğini öneriyor. Sebebini de şu şekilde açıklıyorlar: İşlemci çekirdekleri günlük kullanımda gerektiği frekanslara halihazırda çıkmakta, siz frekansların doğru olmadığını düşünüp 4.1-4.2 gibi değerlere sabitlediğinizde bu sefer oyuniçi gibi işlemcinin tüm çekirdeklerinin kullanılmasına gerek olmayan durumlarda çekirdekler daha düşük performans sergilemekte. Eğer sürekli render almanız gereken bir bilgisayara sahipseniz bu değerleri sabitleyerek tüm çekirdeklerin aynı anda belli bir frekansta çalışmasını sağlayabilirsiniz, ancak bu durum dediğim gibi tüm çekirdeklerin çalışmasını gerektirmeyen günlük işlemlerde (oyun veya tarayıcıda gezinme gibi) performans kaybına yol açacaktır.

Özetle tüm bu yazılanlardan anlayacağınız üzere aslında işlemcilerimizde kronik ısınma, voltaj, frekans problemi gibi herhangi bir problem BULUNMAMAKTA. Yani gönül rahatlığıyla varsayılan ayarlarda işlemcilerinizi kullanmaya devam edebilirsiniz. Vaktinizi ayırıp okuduğunuz için teşekkür eder, eksik bıraktığımı veya yanlış olduğunu düşündüğünüz kısımlarla ilgili görüşlerinizi belirtirseniz sevinirim. İyi forumlar.