Türkiye'de Bilgisayar ve Donanım Üretimi

Öncelikle bu konu uzun bir tartışma konusudur, bir çok şey söylenebilir, ben ise şunları söylüyorum, Türk'ler aşağılık kompleksine sahip, ben yapamam biz yapamayız, biz geri kafalıyız, benim halkım bidon kafalı, bu tip insanlar ve aydınlar dolu bu ülkede, değerlerine saldırınca çok ileri oluyoruz ya birde, oysaki kaybetmekle kalıyoruz, bu ülkede hep adımlar atıldı, uçak yapıldı, uçak fabrikasını masa fabrikasına çevirdiler, araba yaptık, benzini bitti diye arabayı hurdalığa gönderdiler, öncelikle yapılanı baltalamayı bırakalım. Şirketlerin önünü açmalıyız, işadamlarının tatil beldelerinde kızlarla para yemeyi bırakıp, vizyon sahibi ve üreten gerçek işadamları olmaları gerekiyor, okulların ideolojik kafayı terketmeleri gerekiyor, siyasetçilerin yatmayı ve para yemeyi bırakmaları gerekiyor, kendilerine aydın diyen âllamelerimizin karanlıktan çıkmaları gerekiyor, öğrencilerin tembellikten kaçınmaları gerekiyor, en son değerlere saldırmayı bırakmamız gerekiyor, yani sözün özü kendimiz olalımda sonra üretim gelir, neyse çok uzattım, vesselam.

Bugün ABD gibi ülkeler bile bunu yapmıyorken gelip Türkiye yapsın demek tamamen vizyonsuzluktur.

Tamam, üretelim ama bugün Çin, Malezya, Tayvan gibi ülkeler dışında kaç tane ülke yarı-iletken üretiyor bunu düşünmek lazım. Arkadaşlar samanı ithal ediyoruz, her şeyin bir sırası var. Sanılanın aksine yarı-iletken üretmeniz, sizi zengin etmiyor. Tam tersi, para bile etmiyor. Önemli olan satışı.

Mesela Intel bugün işlemcilerini Almanya'da mı üretiyor? Hayır. Bunun gibi düşünün. Yapamayacağımız ile alakası yok. Bazı şeylerin maliyeti ve kar-zarar dengesi vardır. En akılcı kararları vermek gerekiyor. Tıpkı araba üretemediğimiz yalanı gibi. Üretilir, zor değildir ama sıfırdan üretimin maliyeti çok çok yüksek.

Mert dedi:

Bugün ABD gibi ülkeler bile bunu yapmıyorken gelip Türkiye yapsın demek tamamen vizyonsuzluktur.

Tamam, üretelim ama bugün Çin, Malezya, Tayvan gibi ülkeler dışında kaç tane ülke yarı-iletken üretiyor bunu düşünmek lazım. Arkadaşlar samanı ithal ediyoruz, her şeyin bir sırası var. Sanılanın aksine yarı-iletken üretmeniz, sizi zengin etmiyor. Tam tersi, para bile etmiyor. Önemli olan satışı.

Mesela Intel bugün işlemcilerini Almanya'da mı üretiyor? Hayır. Bunun gibi düşünün. Yapamayacağımız ile alakası yok. Bazı şeylerin maliyeti ve kar-zarar dengesi vardır. En akılcı kararları vermek gerekiyor. Tıpkı araba üretemediğimiz yalanı gibi. Üretilir, zor değildir ama sıfırdan üretimin maliyeti çok çok yüksek.

Genişletmek için tıkla...

Sorun bizim kendimizi hep "ABD bile" kelimesi ile kıyaslamamız ile başlıyor bak ben söyleyeyim; Sahn-ı Seman medreseleri, Ali Kuşçu Eserleri (bkz:Ali Kuşçu), Sabuncuoğlu Şerafettin (Ameliyat çalışmaları), Molla Lufti, Sinan Paşa, Müslihüddin bin Sinan, Matrakçu Nasuh, Matrakçı Nasuh, Takiyüddün Mehmed gibi insanların bilimdeki gelişmeleri varken "Americo Vespuci" daha Amerika kıtasını keşfetmemişti. Amerika'nın yapamaması bizim için bahane değildir. En büyük zararlardan biridir donanım üretmemek, yazılım üretmemek. Kamera, mikrofon, özel bilgilerimiz, seslerimiz hepsi onların elinde. İstediği gibi çat diye koyarlar önümüze bilgilerimizi. Tıptan, topa kadar her şey donanım bunun zararı maliyetten büyük olur. Biz başkalarının üretmesini beklersek daha çok zaman alır ben söyleyeyim. Böyle yazmakla da olmuyor biliyorum, her şey başkalarının elinden gelecek diye bir şey yok. Normal bir insandan tut, en yüksek makamlı insana kadar el atması lazım buna. Uçak, Araba, Tank, Füze hepsi birden altyapısız üretildiği için maliyetli olur tabi. Bu arada ülkemiz yarı iletkeni (taa) 1983' ten beri YİTAL tarafından adımlarını atmış ama göz önünde değil bunlar.

Oxeld dedi:

Sorun bizim kendimizi hep "ABD bile" kelimesi ile kıyaslamamız ile başlıyor bak ben söyleyeyim; Sahn-ı Seman medreseleri, Ali Kuşçu Eserleri (bkz:Ali Kuşçu), Sabuncuoğlu Şerafettin (Ameliyat çalışmaları), Molla Lufti, Sinan Paşa, Müslihüddin bin Sinan, Matrakçu Nasuh, Matrakçı Nasuh, Takiyüddün Mehmed gibi insanların bilimdeki gelişmeleri varken "Americo Vespuci" daha Amerika kıtasını keşfetmemişti. Amerika'nın yapamaması bizim için bahane değildir. En büyük zararlardan biridir donanım üretmemek, yazılım üretmemek. Kamera, mikrofon, özel bilgilerimiz, seslerimiz hepsi onların elinde. İstediği gibi çat diye koyarlar önümüze bilgilerimizi. Tıptan, topa kadar her şey donanım bunun zararı maliyetten büyük olur. Biz başkalarının üretmesini beklersek daha çok zaman alır ben söyleyeyim. Böyle yazmakla da olmuyor biliyorum, her şey başkalarının elinden gelecek diye bir şey yok. Normal bir insandan tut, en yüksek makamlı insana kadar el atması lazım buna. Uçak, Araba, Tank, Füze hepsi birden altyapısız üretildiği için maliyetli olur tabi. Bu arada ülkemiz yarı iletkeni (taa) 1983' ten beri YİTAL tarafından adımlarını atmış ama göz önünde değil bunlar.

Genişletmek için tıkla...

Dediğin şeyleri yapan ülke süper güç oluyor zaten.

Ben ABD yapamıyor demedim, yapmıyor dedim. Yapması ayrı dert, satması da ayrı bir dert. Bugün o yapamıyoruz dediğin chipler o kadar ucuz ki kargo maliyeti ürünlerden daha yüksek. Çin'de koliler ile satılıyor senin burada 1 TL'ye aldığın bir ürün.

Önemli olan, kar marjıdır. Sen 1 kilo domates satıp, 1 kilo iPhone alırsan, olmaz. Ben de bunu demeye çalışıyorum. Piyasayı iyi okumak, buna göre ürün geliştirmek gerekir. Örneğin Almanya araba satarken bütün parçaları kendi mi üretiyor? Hayır. Muhtemelen bütün elektronik ürünler Çin'den geliyor. Asıl parayı Almanya kazanıyor ama. İşte olay da tam olarak bu. Eğer senin dediğin gibi bir şey üretmek çok önemli olsaydı Çin bugün dünyanın mutlak süper gücü idi. Bunun da farkındalar ki pazar payı kapabilmek için Xiaomi, Huawei nasıl atak yapıyor, fiyat kırıyor buradan anlayabilirsin.

Olay ne kadar kar ediyorum, bunda tamamen. Yoksa üretimmiş, teknolojiymiş, bunlar seni sadece ileriye götürmek için bir etmen. Doğru kullanmadığında da elektronik çöplüğü olursun Çin gibi.

Ha, hiç yapmamak da doğru değil. Kesinlikle bir yerden başlanılmalı ve desteklenmeli, buna katılıyorum. Ama sanki hayatımızın buna bağlı olduğunu söylemek biraz abes kaçacaktır.

Oxeld dedi:

Bildiğim kadarıyla Türkiye'de hiçbir yerli donanım parçası yok. İşlemci, Anakart, RAM, Ekran Kartı, Harddisk, SSD parçalarından bir tane bile üretmemişiz. Bu durumun sebebi nedir? Üretmemiz mümkün değil mi? Gelecek hayallerim arasında yerli parça üretimi var ama garipsediğim durum şu ki neden hiçbir girişimci böyle bir işe girişmemiş veya el uzatmamış?

Ekonomiye büyük katkı sağlayıp, ülkedeki bilgisayar kıtlığına da son verilmiş olur, asgari ücretle çalışan (bu sözü demekten bıktım) orta seviyeli bir bilgisayar alamaz, Başka bir şeylerde alamaz da o konu dışının dışına kaçıyor.

Ne düşünüyorsunuz?

Genişletmek için tıkla...

Açıklayayım. Yatırım maliyetleri ve AR-Ge faaliyetleri'nin masrafları çok yüksek. Kısa vadede büyük zararları göze alıp uzun vadede kar odaklı hareket etmek gerekiyor. Yetişmiş mühendisler gerekiyor. Bunlar devasa maliyetler. Bunun yerine montaj sanayisi hem kısa hem uzun vadede karlıdır hemde risk çok daha az. Doğru bileşenle ve fiyatla malını satarsın. Parça üretip piyasada başarısız olması ve bu sebeple iflas riskide yok. Al montajla ve sat. Kar et, riske girme düşüncesi.

Toptancıdan malları alıp satan market vs mallarını kendi üretip kendi satan market. Mesela İkea ve Tekzen gibi.

Mert dedi:

Dediğin şeyleri yapan ülke süper güç oluyor zaten.

Ben ABD yapamıyor demedim, yapmıyor dedim. Yapması ayrı dert, satması da ayrı bir dert. Bugün o yapamıyoruz dediğin chipler o kadar ucuz ki kargo maliyeti ürünlerden daha yüksek. Çin'de koliler ile satılıyor senin burada 1 TL'ye aldığın bir ürün.

Önemli olan, kar marjıdır. Sen 1 kilo domates satıp, 1 kilo iPhone alırsan, olmaz. Ben de bunu demeye çalışıyorum. Piyasayı iyi okumak, buna göre ürün geliştirmek gerekir. Örneğin Almanya araba satarken bütün parçaları kendi mi üretiyor? Hayır. Muhtemelen bütün elektronik ürünler Çin'den geliyor. Asıl parayı Almanya kazanıyor ama. İşte olay da tam olarak bu. Eğer senin dediğin gibi bir şey üretmek çok önemli olsaydı Çin bugün dünyanın mutlak süper gücü idi. Bunun da farkındalar ki pazar payı kapabilmek için Xiaomi, Huawei nasıl atak yapıyor, fiyat kırıyor buradan anlayabilirsin.

Olay ne kadar kar ediyorum, bunda tamamen. Yoksa üretimmiş, teknolojiymiş, bunlar seni sadece ileriye götürmek için bir etmen. Doğru kullanmadığında da elektronik çöplüğü olursun Çin gibi.

Ha, hiç yapmamak da doğru değil. Kesinlikle bir yerden başlanılmalı ve desteklenmeli, buna katılıyorum. Ama sanki hayatımızın buna bağlı olduğunu söylemek biraz abes kaçacaktır.

Genişletmek için tıkla...

Tartışmayı tam okumadım ama burada bir düzeltme yapmam gerekiyor. Almanyanın büyük sektörleri ya da apple ya da samsung. Bunlar Çinden parça getirip kendi ürünlerine takmıyorlar. Üretim fonksiyonlarının maliyetleri çok düşük olduğu için (mesela emek mesela çelik.) üretim tesislerini çinde kuruyorlar ve üretim yine kendileri tarafından ucuz çin emek gücü ve malzemeleriyle tamamlanıp kargolanarak gönderiliyor.

Çünkü biz günü kurtarma ülkesiyiz. Antepli mennan usta yazıp aratırsanız bazı şeylerin imkansız olmadığını görebilirsiniz. Keşke monster parçaları burada birleştirip satmasada kendi üretip satsa?
Monster istemez mi? İster ama bunun için uzun yıllar beklenmeli ve bilin bakalım bizim ülkemiz ne kadar sabırlı?

Hasan Gürlek dedi:

Çünkü biz günü kurtarma ülkesiyiz. Antepli mennan usta yazıp aratırsanız bazı şeylerin imkansız olmadığını görebilirsiniz. Keşke monster parçaları burada birleştirip satmasada kendi üretip satsa?
Monster istemez mi? İster ama bunun için uzun yıllar beklenmeli ve bilin bakalım bizim ülkemiz ne kadar sabırlı?

Genişletmek için tıkla...

Bahsettiğiniz süreç beklemeden ibaret olsaydı keşke. İşin içine sürekli olarak artan maliyet zarar ve kara geçememe durumu girecek. Vestel bugün bu işlerin ilk adımını atıyor mesela, telefon üretiyorlar. İlk başta kasaları, tasarımı birkaç basit bileşen. Hedefleri ise işlemciye kadar kendileri üretmek. Bütün bunları yapmalarına rağmen Vestelin hala telefondan kar etmediğini bilen kaç kişi var merak ediyorum. Özel sektör şartlarında faaliyet gösteren kurumlar bunlar. Vestel kadar büyük bir firma bunca senedir Ar-Ge faaliyetlerine satış zararlarına rağmen hala geliştirmelere devam edebiliyor ancak nereye kadar ?

Bende diyorum ki vestel bunu tek başına yapmasın. Devlet böyle büyük firmalara katkı sağlasın ki uzun süreli vadade zarar kar'a dönüşşün. Hepimiz kazanalım paramız içeride kalsın. Dolar düşsün.

Hasan Gürlek dedi:

Bende diyorum ki vestel bunu tek başına yapmasın. Devlet böyle büyük firmalara katkı sağlasın ki uzun süreli vadade zarar kar'a dönüşşün. Hepimiz kazanalım paramız içeride kalsın. Dolar düşsün.

Genişletmek için tıkla...

Devlet buna kafasına göre doğrudan katkı yapamaz ulusal ve uluslararası rekabet kuralları var o kadar basit değil. Dolaylı olarak destekleme yapabiliyor ki yapıyor zaten, vestelden ürün alımı yapıyor savunma sanayii'de. Telefonlara taksit imkanı kaldırıldı yerliye talep artsın diye. Bunlar yapılabilecek dolaylı destekler. Ama tutup doğrudan mesela vestel telefonlardan ya da girdilerindeki bileşenlerden vergi almayıp vestelin daha ucuza üretim yapmasını sağlama şeklinde bir destekleme yapamaz bu uluslararası vergilemede suçtur. Diğer ülkelerden haklı tepki vergilemesi gelir

Devlet niye katkı yapsın ben de bu kafayı anlamıyorum. Devletin yapması gereken tek şey rekabeti korumak. Devletin yapması gereken tek şey haksızlıkları denetlemek. İnsanların yatırım yapması gerekiyor. Bakın bakalım dünyanın büyük markalarına. Kaç tanesi devlet desteğiyle kuruldu?

Şu insanımız hakikaten sırtını devlete dayamayı çok seviyor. Sonra kriiiğğzz diye ağlıyor. Biraz liberal düşünelim arkadaşlar, rica ediyorum. Siz o ortamı hazırlamazsanız hiç kimse size yatırım yapmayacaktır. Devlet girse bile, devlet bile o işten zararlı çıkacaktır.