Askeri uçaklar bu hareketleri kolayca yapıyor bildiğim kadarıyla. Yolcu uçaklarının ne eksiği var da ütopik geliyor bu iş? Kanatlarından dolayı mı oluyor bu?
Uçağın yapılma amacı uçağın yapısını ve dayanım sınırlarını da değiştiriyor. O akrobatik ve yüksek G kuvveti yaratacak hareketleri yapan uçaklar, yolcu uçaklarının yanında oldukça küçük kalıyorlar. Yolcu uçaklarının hem boyutları daha büyük, hem daha ağır hem de yüzey alanları nedeniyle hava direncine maruz kalma oranları çok daha fazla. Bütün bunlar uçağın yapı bütünlüğünü taklalar atabilen askeri uçaklar kadar iyi şekilde koruyamamasına neden oluyor.
Mesela basit bir örnek. Çok fazla kullanılan Boeing 737-800 ile F-16'yı kıyaslayalım. 737-800'ün uzunluğu yaklaşık 40 metre, kanat açıklığı 34 metrenin üzerinde, kanat yüzeyi alanı yaklaşık 125 metrekare ve uçağın kuru ağırlığı ise 41 tonun üstünde. F-16 ise 15 metre uzunluğa, yaklaşık 10 metre kanat açıklığına, 28 metrekare kanat alanına ve 8.5 tonluk bir ağırlığa sahip.
Fizikte aynı zamanda kaldıraç konusunda öğrenmişsindir, destek noktasından ne kadar uzaklaşırsan destek noktasına uygulanan kuvvet o kadar artar. Bu durumda 737'nin yapacağı ani hareket bağlantı noktalarında gövde alanı ve ağırlıkla eşit düzeyde değil, uzaklık ve yük ile birlikte orantısal olarak çok daha fazla kuvvet oluşturacak. 737'nin yapacağı hareketlerde F-16 ile aynı gövde dayanımına sahip olması için çok (katlarca) daha dayanıklı bağlantılara ihtiyaç duyacak ki şimdiki metalurji bilimi ile o düzeyde bir dayanım elde etmek pek kolay değil.
Bunun yanında aerodinamik dezavantajlar da söz konusu ama bunu uzun uzun anlatmaya kalksam tüm sayfayı kaplarım.
Sözün özü iyi yapılmış bir yolcu uçağıyla kontrollü takla atabilsen bile askeri uçaklardaki gövde kadar yüksek G dayanımındaki yapıya sahip değilsin. Bu da gövde bütünlüğü açısından sınırı daha çabuk geçmene neden olur.
