Özel Sıvı Soğutma Rehberi #4 – Radyatörler

Özel sıvı soğutma rehberimizde bugünkü konumuz radyatörler.

Radyatörler sistemde dolaşan sıcak sıvıyı içindeki ince borulardan geçirerek ısıyı bu borulara lehimlenmiş olan bakır veya aluminyum kanatçıklara aktarır. Daha sonra fanlar bu kanatçıklara üfleyerek radyatörden atar. Bu sebeple sıvı soğutmayla sisteminiz ne kadar iyi olursa olsun, sisteminizi oda sıcaklığından daha serin tutamaz. Çünkü fanlar radyatörlere oda sıcaklığında hava üflerler.

Genellikle radyatörlerin 2 portu olur. Bir porttan giren sıvı radyatörde soğutulduktan sonra diğer porttan çıkarılır. Pompaların aksine bu portlar değiştirilebilir. Bazı modellerin portları yan yanayken, bazılarının yukarda ve aşağıda olabilir.

Hatta bazı kalın modellerde 2’den fazla port bile görmeniz mümkün.

Bunlar sisteminizi planlarken size olabildiğince fazla imkan yaratmak içindir.

Siz sormadan ben söyleyeyim, radyatörü soğuk havalarda evin dışına koyup buz gibi çalışan ekran kartı ve işlemci keyfine sahip olamazsınız. Belki olursunuz ama heyecanınız kursağınızda kalabilir. Sizi yoğunlaşma ile tanıştırayım.

Bir nesne bulunduğu ortamdan daha soğuk ise havadaki nem o nesne üzerinde yoğunlaşır ve su damlaları oluşturur. Dolayısıyla sistemizdeki buz gibi suyun dolaştığı her bloğun ve parçanın üzeri damlacıklarla dolacaktır ve bu damlalar kısa devreye sebep olacaktır. Ayrıca soğutma sıvıları antifiriz özelliği taşımadığı için soğuk sıvının donması halinde ısı değişimi sona erecek ve sistem aşırı ısınıp zarar görecektir.

Radyatörler farklı kalınlık ve uzunluklarda imal edilirler. Radyatör büyüklükleri, üzerlerine takılabilen fanların uzunluklarıyla ölçülür.

Örneğin 120’lik radyatör, 1 adet 120mm fan takılabilen radyatördür. 240’lık 2, 360’lık 3, 480’lik 4 adet 120mm fan takılabilen radyatöre denir. 140mm fan takılabilen radyatörler de 140, 280, 420, 560 boyutlarıyla karşımıza çıkarlar.

Genel kabul gören kural, sisteminizde soğuttunuz bileşen başına radyatörünüze 120mm’lik bir alan eklemenizdir. Örneğin 1 ekran kartı ve 1 CPU için kullanmanız gereken minimum radyatör 240mm olmalıdır.

Radyatör kalınlığındaki artışın soğutma performansına getirisi, radyatör uzunluğundaki artışta olduğu kadar yüksek değildir. O sebeple eğer yer kısıtlamanız yoksa, kısa ve kalın radyatör yerine olabildiğince uzun ve orta kalınlıkta radyatörler almaya özen göstermek gerekir.

Ayrıca kalın radyatörlerin içinden havanın geçmesi daha zor olduğu için bu radyatörlerle daha yüksek devirli ve dolayısıyla daha gürültülü fanlar kullanmak gerekir. Orta kalınlıkta radyatörler ise yavaş devirli sessiz fanlar ile iyi derecede soğutma performansı sunarlar.

Radyatör kanatçıklarının sıklığı performansı etkileyen ve fan seçiminde yol gösterici olan bir diğer unsurdur.

Bu sıklık FPI ya da “Fins per Inch” yani “İnç Başına Kanatçık” birimiyle ölçülür. Bu değer ne kadar yüksekse radyatörün kanatçıkları o kadar sık dokunmuş olur ve fanların havayı bunların arasından geçirmesi için o kadar yüksek hızda dönmesi gerekir.

Fanların radyatöre yerleşimi ve radyatörlerin kasanızdaki konumu da önemli konular arasındadır. Eğer tek radyatör kullanıyorsanız, optimum soğutma performansı radyatörün kasa önüne yerleştirilmesiyle, fanların da kasa dışındaki soğuk havayı radyatöre üfleyecek şekilde konumlandırılmasıyla elde edilir. Kasanın arka tarafına takacağınız egzoz fanlarıyla içerideki sıcak havayı dışarı atabilirsiniz.

Radyatörü kullanmaya başlamadan önce temizlemek çok önemlidir. Hiç kullanılmamış radyatörlerin içinde küçük lehim parçaları, toz ve kir bulunabilir. Bunun için ılık saf suyla radyatörü çalkalayıp temizlemek gerekir.

Bir başka dikkat etmeniz gereken şey de radyatörü kasanıza takmak ve fanları radyatörünüze takmak için kullanacağınız vidaların mutlaka radyatörün kutusundan çıkan vidalar olması gerektiğidir.

Bu vidaların uzunlukları üretici tarafından dikkatlice belirlenmiştir. Daha uzun vidalar kullanmanız durumunda bu vidaların fazla dönerek radyatörün kanatçıklarını deforme etmesi, hatta radyatörün içinden geçen su borularını kırması olasıdır. Ve bu olduktan sonra farkında olmadan kasanıza takıp sisteme su vermeniz durumunda, bu kırık borulardan sıvı sinsice damlayarak sisteminizin kısa devre yapması olasıdır.

Havayı kasanın içine çeken taraftaki fanların önüne toz filtresi koymanız radyatör temizlik ve bakım sıklığını azaltmak için çok önemlidir.

Eğer toz filtrelenmeden kasaya çekilirse radyatörleriniz çok kısa sürede tozla dolup performans kaybedecektir. Tozlu radyatörleri temizlemek için el kompresörleri idealdir.

Özel sıvı soğutma rehberimize, daha sonra soğutma sıvılarıyla kaldığımız yerden devam edeceğiz.

Her zaman Technopat Sosyal üzerinde konu açabilir, bize özel sıvı soğutma sistemleri ile ilgili soru sorabilirsiniz. Bu bölümümüze tıklayıp ulaşabilirsiniz: Overclock ve Soğutma

1. Özel Sıvı Soğutma Rehberine Giriş #1: Sıvı Soğutma Blokları – Technopat
2. Özel Sıvı Soğutma Rehberi #2 – Pompalar – Technopat
3. Özel Sıvı Soğutma Rehberi #3 – Soğutma Sıvıları – Technopat
4. Özel Sıvı Soğutma Rehberi #4 – Radyatörler – Technopat
5. Özel Sıvı Soğutma Sistemi Rehberi #5 Fanlar – Technopat
6. Özel Sıvı Soğutma Sistemi Rehberi #6 Ekran Kartı Sıvı Soğutma Bloğu Montaj Rehberi – – Technopat
7. Özel Sıvı Soğutma Sistemi Rehberi #7 – Sıvı Soğutma Bloğu Bakım ve Temizliği -Technopat
8. Özel Sıvı Soğutma Sistemi Rehberi #8 – Özel Sıvı Soğutmalı Sistem Toplama Rehberi – Technopat