Intel 13. Nesil Core i9 13900K İncelemesi

Intel, henüz yeni piyasaya çıkan AMD Ryzen 7000 serisine bir yanıt olarak ‘Raptor Lake’ işlemcilerini piyasaya sürüyor. Hibrit mimari tasarımını devam ettiren şirket, 13. Nesil Core ailesiyle birlikte çekirdek sayılarını yükseltirken hem tek çekirdek hem de çoklu çekirdek performansında belirli oranlarda artışlar vaat ediyor.

Mavi ekibe göre tek çekirdek performans %15, çok çekirdek performansı ise %41’e varan oranlarda artıyor. Intel ayrıca çok iş parçacıklı performansta AMD Ryzen 9 5950X’i ve oyun performansında Ryzen 7 5800X3D’yi geride bıraktığını iddia ediyor.

Her dönemde olduğu gibi, yeni nesil çiplerle birlikte yeni yonga setine sahip anakartlar da geliyor. 700 serisi yonga setleri ve Raptor Lake işlemciler, önceki nesil “Alder Lake” ile aynı LGA1700 soket tasarımında üretildi. Bu nedenle iki nesil hem CPU hem anakart bazında birbiriyle uyumluluk sağlıyor.

Raptor Lake Platformuna Genel Bakış

• Frekans hızı artışları: Tüm Raptor Lake işlemcilerde modele bağlı olarak yüksek frekans artışları.
• Daha yüksek çekirdek sayıları: Intel Core i5, i7, i9 genelinde daha fazla verimlilik çekirdeği sunuldu. Böylelikle çok çok iş parçacıklı performansta bir sıçrama yaşanacak.
• Raptor Cove performans çekirdekleri (P-Core): Oyun ve 3D tasarım gibi tek iş parçacıklı, hafif iş parçacıklı veya seri iş yüklerini yürütmek için tasarlanan, Intel tarafından şimdiye kadar üretilmiş en yüksek performanslı CPU çekirdeği. Bir önceki nesilde Golden Cove performans çekirdekleri kullanılıyordu. Yeni nesilde ise daha gelişmiş Raptor Cove çekirdekleri CPU’ya güç sağlayacak.
• Gracemont verimlilik çekirdekleri (E-Core): Arka plan görevleri, küçültülmüş tarayıcı sekmeleri, BT hizmetleri ve bulut senkronizasyonu gibi çok iş parçacıklı görevleri yerine getirmek üzere tasarlanan Gracemont çekirdekleri. Mimari olarak köklü değişiklikler yok, ancak geçmiş nesilde kullanılan çekirdeklere kıyasla önbellek tarafında çeşitli geliştirmeler yapıldı.
• Hibrit performans mimarisi: İki ayrı çekirdek mikro mimarisi tek bir silikonda görev yapıyor. Performansı optimize etmek ve verimlilik sağlamak üzere çekirdekler iş yüküne göre devreye giriyor.
• Intel Thread Director: İşletim sistemi zamanlayıcısının iş yüklerini akıllı bir şekilde çekirdeklere dağıtmasına yardımcı olarak iş yüklerini optimize eden mekanizma. Thread Director, hem Alder Lake hem Raptor Lake yongalarında yer alan fiziksel bir birim. Bu yeni birim, Windows gibi standart bir işletim sisteminde hibrit mimarisinin iyi çalışmasını için sisteme bilgi veriyor. Böylelikle işletim sisteminin anlık senaryoya göre doğru kararlar vermesi sağlanıyor ve hangi çekirdeğin kullanılacağı doğru bir şekilde belirleniyor. Intel, yeni nesilde Thread Director tarafında da bazı optimizasyonlar yaptı.
• 16 PCIe 5.0 şeridi: Harici grafiklere, depolamaya ve çevresel aygıtlara hızlı erişim için 32 GT/s’ye kadar hızlar sunan 16 PCI Express 5.0 şeridi.
• 4 PCIe 4.0 şeridi: Depolama ve çevre birimleri için 16 GT/s’ye hız sunan 4 adede kadar PCI hattı.
• DDR5-5600 desteği: Yüksek hızlar, yüksek bant genişliği ve gelişmiş iş akışı üretkenliği için yüksek frekans hızları. 12. Nesil Alder Lake platformunda yerel destek 4800 MHz idi.
• DDR4-3200 desteği: Eski nesil bellekler kullanmak isteyenler için DDR4 desteği sürüyor.
• L2 ve L3 önbellek: Artan Intel Smart Cache (L3) ve L2 önbellek boyutları, kullanıcıların daha büyük veri kümeleriyle daha hızlı çalışmasına olanak tanıyacak. L2 önbellek miktarı iki katına çıkarken L3 tarafında da gelişmeler kaydedildi.
• Intel Deep Learning Boost: Derin öğrenme iş yüklerinin performansını artırmak için yapay zeka çıktısını artıran yeni teknoloji.
• Gaussian & Neural Accelerator 3.0 (GNA 3.0): Sinirsel gürültü engelleme gibi yapay zeka destekli konuşma ve ses uygulamalarını işlerken aynı zamanda genel sistem performansı için CPU kaynaklarının boşa çıkmasını sağlayan teknoloji.
• Intel Adaptive Boost Technology: Intel ABT, akım, güç ve termal boşluk mevcut olduğunda çekirdeklerin daha yüksek turbo frekans hızlarına çıkmasını izin veriyor.
• Intel Thermal Velocity Boost: Intel TVB, işlemci 70°C veya daha düşük bir sıcaklıktaysa, ayrıca ekstra turbo güç alanı mevcutsa işlemcilerin saat hızlarını otomatik şekilde 100 MHz oranında artıran bir teknoloji. TVB yalnızca belirli modellerde mevcut.
• Overclock yetenekleri ve yeni özellikler: Intel Z790 ve Z690 aakartlarla birlikte performans çekirdekleri, verimlilik çekirdekleri, grafikler ve bellek tarafında gelişmiş overclock özellikleri.
• Intel Extreme Memory Profile 3.0 (XMP 3.0): Arttırılmış esneklik, ek profiller ve genişletilmiş voltaj kontrolleri ile bellek hız aşırtma deneyimi.
• Intel Dynamic Memory Boost: Platform performansını kullanıma göre optimize eden, isteğe bağlı akıllı bellek hız aşırtma performansı.
• Tek çekirdek performansı: %15 daha iyi tek çekirdek performansı.
• Çoklu çekirdek performansı: Çok çekirdekli iş yüklerinde %41’e varan performans kazancı.
• Oyun performansı: Oyunlarda %25’e varan performans artışları.

13. Nesil Raptor Lake İşlemci Özellikleri

Alder Lake’de olduğu gibi, Raptor Lake ailesi hem gecikmeye duyarlı çalışma için büyük performans çekirdekleri (P-Core) hem de arka plan uygulamaları için küçük verimlilik çekirdekleri (E-Core) sunuyor. Verimlilik çekirdekleri aynı şekilde Gracemont mimarisine bağlı kalıyor. Ancak performans çekirdekleri Golden Cove tasarımından Raptor Cove’a geçiş yapıyor.

Mavi ekip hem P-Core hem de E-Core için tepe frekansları yükseltmiş olsa da, temel saatlerde 200 MHz’lik bir düşüş görüyoruz. Bu yüksek performanslı iş yüklerinde pek sorun yaratacak bir durum değil. Muhtemelen TDP derecelerini belirli bir seviyeye çekmek için yapıldı. Örneği13900K, öncekiyle aynı 125W Temel Turbo Gücüne (Base Turbo Power-BTP) sahip. Ancak Maksimum Turbo Gücü (Maximum Turbo Power-MTP) 12W artışla 253W’a çıktı.

Intel, temel olarak üç işlemci modeliyle rekabete girişiyor: Core i9-13900K, Core i7-13700K ve Core i5-13600K. Entegre GPU’ları devre dışı bırakılan ve modele bağlı olarak 10-20 dolar daha ucuz olan “KF” varyantlarıyla birlikte model sayısı altıya çıkıyor. Gelin şimdi yeni nesil yongaların özelliklerine yakından bakalım.

Core i9 13900K İncelemesi

i9 13900K modelini Ryzen 9 7950X modeli ile karşılaştırdık. Bu bağlamda her iki işlemciyi de birebir aynı bileşenler ile test ettik.

Ryzen 7000 Test Sistemi AMD

• CPU: Ryzen 9 7950X
• RAM: G.SKILL TRIDENT Z 6000 MHz
• GPU: RTX 3090 Ti FE
• Anakart: ASUS ROG Crosshair X670E Hero
• PSU: ROG THOR PLATINUM V2
• SSD: SAMSUNG 960 PRO
• CPU COOLER: ASUS RYUJIN 2 360MM

Intel 13. Nesil Test Sistemi Intel

• CPU: Core i9 13900K
• RAM: G.SKILL TRIDENT Z 6000MHz
• GPU: RTX 3090 Ti FE
• Anakart: ASUS ROG Maxmimus Z790 HERO
• PSU: ROG THOR PLATINUM V2
• SSD: SAMSUNG 960 PRO
• CPU COOLER: ASUS RYUJIN2 360MM

ASUS ROG Maximus Z790 HERO

ASUS nihayet yıllardır yaptığımız geri bildirimleri dikkate aldı ve anakart modellerinde Roma Rakamları kullanmaya bir son verdi. Anakartlar artık yonga setini temel alarak isimlendiriliyor zira aksi durum Google arama sonuçlarında bile probleme yol açıyordu. Yine eskiden Formula ve Extreme arasında bir seçim yapmanız gerekiyordu ancak şimdi aynı Crosshair serisindeki gibi Intel’de de Hero modeli mevcut. Hero, ROG serisine yeni eklenen bir ürün ve Republic of Gamers anakartlarda bulmayı beklediğiniz tüm özellikleri daha mantıklı bir fiyata sunmayı başarıyor.

Maximus Hero’nun üç ön panel USB başlığı mevcut: İki USB 2.0 olanın yanında iki 3.2 Gen 2 Tip-A ve bir Tip-C). Yine güçlendirilmiş PCI Express yuvaları ve devasa bir VRM soğutması da dikkat çekiyor. Sistemi açık kullanmak isteyenler için ise yerleşik başlatma ve reset tuşları da mevcut. Özel bir su pompası başlığı ve akış izleme de unutulmamış. Basit bir şey gibi görünebilir, ancak DDR5 yuvalarının yanına yeni eklenen PCI Express ayırma düğmesi, sistemleri sökerken işimizi çok kolaylaştırıyor.

Tabii ki performans yoksa kalan her şey tartışılır ancak önceki tüm Maximus modelleri gibi en yeni Z790 Hero, Core i9-13900K işlemcimizi kolayca overclock edip daha da yüksek performans almamızı mümkün kılıyor. Soğutma sisteminiz konusunda kendinizden eminseniz BIOS’ta “Tüm Sınırları Kaldır” etiketli bir Multi Core Enhancement modu mevcut. Bu özellik hız aşırtmaya giriş yapmak isteyenler için biçilmiş kaftan.

ASUS’un anakart konusunda en çok takdir edebileceğimiz yönü artık yenilik konusunda ipi göğüslemiş olması. Firma geri bildirimleri değerlendirip bunu ürünlerine entegre ediyor. Evet, keşke bunu yazılım konusunda da yapabilse ama daha önce de belirttiğim gibi uzak doğulu firmaların yazılım konusunda daha çok yol katetmesi gerek. Öte yandan söz konusu donanım ROG Maximus Z790 Hero beklentilerimizi fazlasıyle karşıladı ve ödülü hak etti.

13900K Oyun Performansı

Intel artık melez mimariye geçtiği için testlerde Windows 11 22H2 sürümünü kullandık. Tabloda sadece 13900K’nın oyun performansını görmekle kalmayacak aynı zamanda sıcaklık ve güç tüketim değerlerini de 7950X ile karşılaştırabileceksiniz.

	Grafik Ayarı	Ryzen 9 7950X	Core i9 13900K	7950X Sıcaklık	13900K Sıcaklık	7950X Ort. Watt	13900K Ort. Watt
Red Dead Redemption 2	1440p Ultra	Min. 42.5 Ort. 120 Maks 217	Min. 27 Ort. 122 Max. 214
Cyberpunk 2077	1440p Ray Tracing Ultra	Min. 64.5 Ort. 85.5 Maks 115	Min. 50 Ort.84 Max. 145
Forza Horizon 5	1440p Ekstrem	Min. 105 Ort. 112 Maks 139	Min. 107 Ort. 115 Max. 141			115W	110W
World Of Tanks	1440p Ultra	Min. 213 Ort. 324 Max.725 %1 129	Min. 189 Ort. 308 Max.693 %1 136	70	65	120W	120W
Mount & Blade Bannerlord	1440p Very High	Min. 7 Ort. 218 Maks. 336 %1 127	Min. 10 Ort. 215 Max. 336 %1 147	77	64	160W	145W
Call Of Duty Modern Warfare	1440p Very High	Min. 137 Ort. 162 Max. 194 %1 111	Min. 133 Ort. 166 Max. 216 %1 119	72	70	135W	140W
God Of War	1440p Ultra	Min. 119 Ort. 153 Maks. 182 %1 105	Min. 88 Ort. 134 Max. 195 %1 88	80	65	130W	110W
PLAYERUNKNOWN’S BATTLEGROUNDS	1440p Ultra	Min. 142 Ort. 233 Maks. 295	Min. 165 Ort. 203 Maks. 263	62	60	110W	85W
Far Cry 6	1440p Ultra	Min. 107 Ort. 130 Maks. 146	Min. 126 Ort. 138 Max. 152			115W	115W

7950X vs. 12900K vs. 13900K Sentetik, Render ve Video İşleme Performansı

Intel 13. Nesil ile birlikte performans sayısını tekrar artırdı fakat bu çekirdeklerin çoğunluğu verimlilik çekirdeği. Bu bağlamda her uygulamada benzer bir performans artışı görmek mümkün değil. Uygulamaların hepsinin bu melez mimariye göre optimize edilmediğini söylemek mümkün. Bu biraz zaman gerektirebilir.

	Ryzen 9 7950X	Core i9 12900K	Core i9 13900K
Cinebench R23 Tek Çekirdek	2069	1967	2243
Cinebench R23 Çoklu Çekirdek	38594	27402	36743
CPU-Z Tek Çekirdek	812	834	891
CPU-Z Çoklu Çekirdek	15987	11719	16790
3D Mark Timespy CPU	15553	12270	19887
Geekbench5 Tek Çekirdek	2270	1982	2216
Geekbench5 Çoklu Çekirdek	23701	18314	25177
V-Ray 5	29790 vsample	17972 vsample	26374 vsample
Blender Fishycat	00:11	00:14	00:11
Blender BMW CPU	01:03	01:32	01:04
HandBrake Tears of Steel 4K (1080p)	03:03	03:26	02:47
Preimere Pro Tears of Steel 4K (1080p)	00:40	01:15	01:02

3900K Güç Tüketimi

Intel halen daha 10nm üretim sürecini kullanıyor. Buna 600 MHz frekans artışı da eklenince işlemcinin güç tüketimi yer yer 300W’a ulaşıyor. 13900K tablodan da anlaşılacağı üzere uç noktada 7950X’ten daha fazla güç tüketiyor.

Güç Tüketimi	7950X	Core i9 13900K
3DMark	Ort. 82W Maks. 168W	Ort. 97W Maks. 229W
BMWCPU	Ort. 126W Maks. 227W	Ort. 145W Maks. 288W
CPU-Z	Ort. 70W (Tek Çek.) – 157W (Çoklu Çek.) Maks. 216W
FishyCat	Maks. 192W	Maks. 280W
Geekbench	Maks. 196W	Maks. 274W
Cinebench	Ort. 180W Maks. 226W
HandBrake	Ort. 125W Maks. 175W	Ort. 227W Maks. 260W

Intel Core i9-13900K/KF Özellikleri

Intel Core i9 13900K, 8 performans/16 verimlilik çekirdeğiyle beraber toplam 24 CPU çekirdeği ve 32 iş parçacığı taşıyacak. L3 Smart Önbellek miktarı 36 MB’a çıkarken frekans hızlarında kayda değer bir artış var. Amiral gemisi yonga, 5.8 GHz frekans hızıyla birlikte Core i9-12900K’ya kıyasla 600 MHz daha hızlı. Ayrıca yeni nesil ile birlikte verimlilik çekirdeklerinin sayısı 8 adet arttı.

KF modeli entegre grafiklerden yoksun, ancak 13900K’da Intel UHD Graphics 770 yer alıyor. Temel TDP 125W ile aynı kalırken, PL2 seviyesi 253W’a çıkmış görünüyor. Core i9-13900K, 589 dolarlık fiyatıyla AMD Ryzen 9 7950X’ten 110 dolar daha ucuz ancak 7900X’ten 40 dolar daha pahalı. Core i9-13900KF ise iGPU’ya sahip olan 13900K’dan 25 dolar daha düşük fiyata sahip.

Intel Core i7-13700K/KF Özellikleri

Sırada 16 çekirdeğe ve 24 iş parçacığına sahip olan Core i7-13700K var. Alder Lake ailesinden Core i7-12700K’da 4 Gracemont çekirdeği bulunuyordu. Intel, ek dört verimlilik çekirdeğiyle birlikte rakamı sekize çıkarttı.

30 MB L3 önbellek taşıyan işlemci, selefine göre 300 MHz’lik farkla maksimum 5.4 GHz frekans hızlarına erişebiliyor. Verimlilik çekirdekleri ise 4.2 GHz’e varan hızlarda çalışıyor. Entegre grafik birimi 13900K’daki gibi UHD Graphics 770 ile aynı. Intel, bu çip için MTP’yi önceki nesle göre 63W’lık bir artışla 253W’a yükseltti. Yani TDP değerleri hem PL1 hem PL2 açısından 13900K ile aynı seviyeye geldi.

Core i7-13700K, 399 dolarlık fiyatla listelenen Ryzen 7 7700X’ten 10 dolar daha pahalı. Ancak entegre grafiklerden yoksun olan i7-13700KF modeli 384 dolarlık fiyatıyla daha ucuza geliyor.

Intel Core i5-13600K/KF Özellikleri

K/KF serisinin en altında 14 çekirdeğe ve 20 iş parçacığı barından Core i5-13600K var. Bu işlemci de ağabeyi ile benzer şekilde dört adet fazladan verimlilik çekirdeği kazandı. Maksimum frekans hızı 12600K’ya kıyasla 200 MHz artarak 5.1 GHz’e yükseldi. Gracemont çekirdekleri ise 300 MHz’lik farkla 3.9 GHz’e kadar yükseliyor.

Hem Core i3-13600K hem de Core i3-13600KF, önceki nesle göre 30 dolar daha pahalı. Oyuncuların odağında olacak yeni çipler sırasıyla 319 ve 294 dolarlık liste fiyatıyla piyasaya çıkıyor. Ezeli rakip AMD’nin Ryzen 5 7600X modeli ise 299 dolarlık MSRP’ye sahipti.

	Intel Core i9-13900K & 13900KF	Intel Core i7-13700K & 13700KF	Intel Core i5-13600K & 13600KF
Maksimum Frekans	5.8 GHz’e kadar	5.4 GHz’e kadar	5.1 GHz’e kadar
Intel Turbo Boost Max 3.0 Teknoloji Frekansı	5.7 GHz’e kadar	5.4 GHz’e kadar	–
P-Core Turbo Frekansı	5.4 GHz’e kadar	5.3 GHz’e kadar	5.1 GHz’e kadar
E-Core Turbo Frekansı	4.3 GHz’e kadar	4.2 GHz’e kadar	3.9 GHz’e kadar
P-Core Taban Frekans	3.0 GHz	3.4 GHz	3.5 GHz
E-Core Taban Frekans	2.2 GHz	2.5 GHz	2.6 GHz
Çekirdekler (P-Core + E-Core)	24 (8P+16E)	16 (8P+8E)	14 (6P+8E)
Toplam İş Parçacığı	32	24	20
Intel Hyper-Threading Teknolojisi	✓	✓	✓
Intel Thread Director	✓	✓	✓
Intel Smart Cache (L3) Önbellek	36 MB	30 MB	24 MB
L2 Önbellek	32 MB	24 MB	20 MB
Yerel RAM Desteği	DDR5-5600 DDR4-3200	DDR5-5600 DDR4-3200	DDR5-5600 DDR4-3200
RAM Kanal Desteği	2	2	2
CPU PCIe 5.0 Şeritleri	16’ya kadar	16’ya kadar	16’ya kadar
CPU PCIe 4.0 Şeritleri	4	4	4
Xe Entegre Grafikler	UHD Graphics 770 (KF hariç)	UHD Graphics 770 (KF hariç)	UHD Graphics 770 (KF hariç)
P-Core / E-Core / iGPU / Bellek Overclock	✓	✓	✓
Intel Quick Sync Video	✓	✓	✓
Intel Deep Learning Boost (Intel DL Boost)	✓	✓	✓
Intel Advanced Vector Extensions 2 (Intel AVX2)	✓	✓	✓
Intel Gaussian and Neural Accelerator (GNA)	✓	✓	✓

Alder Lake ve Raptor Lake Uyumlu 700 Serisi Anakartlar

Intel, 13. Nesil Intel Core masaüstü işlemcilerin yanı sıra yeni 700 serisi yonga setlerini piyasaya sürüyor. PCIe Gen 3.0 ile birleştirilen sekiz ek PCIe Gen 4.0 hattıyla birlikte yonga setinde toplam 28 hat kullanıma sunuluyor. Bununla birlikte, artırılmış USB 3.2 Gen 2×2 (20 Gbps) bağlantı noktalarıyla anakartlarda daha fazla USB bağlantısı kullanılabilecek.

Yeni piyasaya çıkan Raptor Lake yongalar, mevcuttaki 600 serisi anakartlarla uyumlu çalışacak. Ayrıca yeni 700 serisi anakartlar da 12. Nesil Raptor Lake işlemcileri destekliyor. Tüm LGA1700 soğutucular uyumluluğunu koruyor, dolayısıyla 13. Nesil işlemciye geçiş yapacaksanız yeni bir soğutucu almanıza gerek yok. Mevcut 600 serisi anakartlar, Raptor Lake desteği için bir BIOS güncellemesi gerektirecek. Birçok anakart üreticisi de zaten erkenden BIOS dosyalarını sunmaya başlamıştı. Intel, muhtemelen 14. Nesil Meteor Lake ile birlikte soket değişikliği yapmaya hazırlanıyor.

Raptor Lake, bağlantı konusunda önemli bir değişimle geliyor. Önceki nesil Alder Lake yongalar, harici bir ekran kartı için 16 PCIe 5.0 şeridi ve bir M.2 NVMe için CPU’dan gelen dört PCIe 4.0 şeridi için destek sunuyordu. Aynı şeritler Raptor Lake yongalarda da mevcut, ancak yeni bağlantı şeması genişletilmiş işlevsellik sağlıyor. İşlemciden gelen 16 PCIe 5.0 şeridi artık 8x/8x şeklinde bölünecek. Böylece anakart üreticileri daha geniş Gen5 SSD desteği sunabilecek. CPU’dan gelen PCIe 4.0 bağlantısı da aktif kalacak. Yani yalnızca CPU’dan gelen şeritlerle birlikte üç M.2 bağlantı noktası kullanılabilecek.

PCH Bağlantısı	700 Serisi (Raptor Lake)	600 Serisi (Alder Lake)
PCIe 5.0	16 (8x/8x)	16
PCIe 4.0	20	12
PCIe 3.0	8	16
USB 3.2 Gen 2×2 (20G)	5	4

Yazılım Geliştirmeleri

Hatırlarsanız Alder Lake ile literatüre giren Thread Director teknolojisinden bahsetmiştik. İş parçacıklarını iş yükünün türüne göre yönlendiren Thread Director, Windows 11 22H2 güncellemesinde önemli bir revizyondan geçiyor. Intel, iş yükü sınıflandırma motorunu makine öğrenimi algoritmalarıyla güncelledi ve ayrıca ön plan/arka plan görevlerinin işleme sürecini geliştirdi. Spesifik olarak, iş parçacıklarının sınırları makine öğrenimi teknikleri ile güncellenirken yeni sınırlar (0,1,2,3) belirlendi.

Overclock Özellikleri

Intel, şirketin Extreme Tuning Utility (XTU) yazılımı için bazı yenilikler tanıttı. XTU ile hem Gracemont hem Raptor Cove bazında her bir çekirdeğe ince overclock yapmak mümkün olacak. Bununla birlikte tek tıklamayla hız aşırtma imkanı tanıyan yeni özellikler sunuluyor. Yeni tek tık overclock özelliği, her iki çekirdek türünü de otomatik olarak ayarlayacak.

Arayüze entegre edilen Speed Optimizer aracı, bu işte yeni olanlar için hız aşırtma sürecini kolaylaştırmak için hazırlandı. Optimizer ile üç kaydırmalı seçenek sunulurken basit bir şekilde hız aşırtma yapabileceğiz.

Yeni platform, işlemci çekirdeklerinin yanı sıra bellek ve entegre GPU tarafında yeni overclock seçenekleri getiriyor. Raptor Lake işlemciler ve DDR5 RAM’lerle birlikte 6.600 MHz ve daha üstü frekanslara kolayca çıkmak için daha yüksek “boşluk payı” bırakıldı. Intel, sıvı nitrojen kullanılarak performans çekirdeklerinin 8 GHz’in ötesine çıkabileceğine inanıyor. DDR5 bellekler ise 10.000 MHz ve ötesine ulaşabilir.

Raptor Lake Mimarisi

Intel, daha hızlı üçüncü nesil SuperFin transistörleri kullanarak ve kanal hareketliliğini artırarak ‘Intel 7 (10nm)’ işlem teknolojisinde önemli gelişimeler kaydetti. Şirketin söylemlerine bakılırsa performans artışları önemli seviyede. Başka bir deyişle, 10nm ve 7nm arasında geçiş yapılmış gibi tam bir yükseltme seviyesinde geliştirmeler yapıldığı söyleniyor. Intel muhtemelen bu sayede frekans hızlarını yukarı çekmeyi başardı.

Verimlilik çekirdeklerindeki daha büyük 4 MB L2 önbellek, gerçek zamanlı telemetri verilerini ve makine öğrenimini kullanarak yürütülmekte olan iş yükünün türüne göre önbellek algoritmasını dinamik olarak ayarlayan yeni bir dinamik önbellek algoritması da kullanıyor. Intel, bunun Adobe Photoshop, After Effects ve Lightroom gibi bazı uygulama türlerinde performansı ~%2 oranında ve belirtilmemiş bir uygulamada %16’ya kadar artırmaya yardımcı olduğunu söylüyor.

Mavi takım, kanal başına bir DIMM (1DPC) kullanılmak şartıyla DDR5 bellek desteğini 5600 MT/sn’ye çıkardı; Alder Lake’de bu hız 4800 MT/sn seviyesindeydi. Daha da önemlisi Intel, 2DPC hızlarını 4400 MT/s’ye çıkararak önceki nesilde sunulan 3600 MT/s hıza göre bir gelişme kaydetti. Söylediğimiz gibi, DDR4 bellek desteği aynı şekilde devam ediyor.

Raptor Lake yongalarda yer alan entegre grafikler, Alder Lake ile aynı Xe-LP Gen 12.2 mimarisine dayanıyor. Intel bu konuya resmiyette değinmedi, ancak nesilden nesle 100 MHz gibi civarında küçük frekans artışları yapıldığını biliyoruz.

Yukarıda Raptor Lake kalıbının performans çekirdekleri mavi renkle vurgulanmış bir görüntüsünü görebilirsiniz. Intel mühendisleri, K/KF işlemcilerinde kullandığı yeni bir Raptor Lake silikonu yarattı. Bu silikona tüm Core i9 ve i7 modellerinde yer verilecek, ancak yalnızca bazı Core i5 modelleri yenilenen silikonu kullanacak. Intel, silikona iki ek dört çekirdekli E-Core kümesi ekledi. Bu da silikonun biraz genişlemesine ve uzamasına neden oldu.

Lansmanda tüm Core i5 işlemcilerde verimlilik çekirdekleri kullanılacağı onaylandı. 12. Nesil Alder Lake serisinde yalnızca “K serisi Core i5 CPU’larda E-Core yer alıyordu. Raptor Lake ile bu durum değişecek.

Daha yüksek bellek hızlarından yararlanmak için daha hızlı bir yapı gerekiyordu. Mavi ekip, ring bus frekansını 5 GHz’e yükseltti. Tek başına ring bus geliştirmelerinin %5 daha iyi FPS hızları sağlayacağı söyleniyor. Ek bir not olarak, Alder Lake’de bu ayar hız aşırtmayla yükseltildiğinde önemli performans artışları gözlemlenmişti.

Intel Core i9-13900KS Yolda

Raptor Lake serisi 5.8 GHz’e kadar uzanan frekanslar ve yükseltilmiş çekirdek sayıları ile birlikte geliyor. Intel ayrıca bu yıl 6 GHz frekans hızı sunan, sınırlı sayıda üretilen bir Raptor Lake modelinin geleceğini söylemişti. Bu, 6 GHz bariyerine dokunan ilk x86 masaüstü bilgisayar çipi olacak. Şirket tarafından detaylı bilgi verilmedi, ancak muhtemelen daha maliyetli bir “KS” modeli gelecek.

AMD Ryzen 7000 ve Intel 13. Nesil Raptor Lake

Intel, AMD’den pazar payını geri almaya çalışırken Alder Lake ile fiyatlandırma konusunda tüketiciler açısından olumlu bir yaklaşım benimsemişti. Bu yaklaşım Core i7 ve Core i9 için devam ediyor. Örneğin 13900K, Ryzen 9 7950X’ten 100 dolar daha ucuz. Elbette senaryoya göre değişim var, ancak genel olarak iki işlemcinin performans değerleri benzer.

Core i5 serisinde ise 30 dolarlık bir fiyat artışı görüyoruz ki bu oyuncular ve orta sınıf kullanıcılar için kötü bir haber. AMD’nin 299 dolarlık Ryzen 7600X’i güçlü bir rakip. Bu nedenle iki işlemci arasında kaldıysanız birden fazla kriteri göz önünde bulundurmalısınız. İşlemcilerin performansı, perakende satış fiyatı, anakart maliyetleri ve soket ömrü gibi birçok detay öne çıkıyor.

Nihayetinde Intel ve AMD arasındaki rekabet platform maliyetlerine indirgenecek gibi görünüyor. Özellikle AMD cephesinin AM5 soketiyle uzun ömürlü destek konusunda daha avantajlı olduğunu söyleyebiliriz. Bellek tarafında ise mavi ekip avantajlı. Intel hem DDR4 hem DDR5 desteği sunarken, AMD Raphael işlemcilerde yer alan kontrolcü yalnızca DDR5 bellek desteği sunuyor.

DDR5 destekli anakartlar, daha pahalı üretim teknikleri ve daha hızlı arayüzü desteklemek için gereken malzemeler nedeniyle DDR4 muadillerine göre daha pahalı. İyi haber şu ki DDR5 belleklerin fiyatı sürekli ucuzlamaya devam ediyor.

Başka bir noktaya değinecek olursak, AMD’nin AM5 anakartları PCIe desteği açısından daha fazla seçenek sunacak gibi görünüyor. Maliyetten tasarruf etmek isteyenler için yalnızca PCIe 4.0 desteği sunan birçok anakart piyasaya çıkacak. Bu da AMD tarafında iki aşamalı anakart fiyatlandırması sağlayacak.

Yakında hem Intel hem AMD markalı ürünler piyasada olacak. Sürekli olarak yeni nesil CPU’ların ve anakartların incelemelerini yapıyoruz, yapmaya devam edeceğiz. Her şeyi masaya yatırdıktan ve perakende fiyatlarını karşılaştırdıktan sonra tarafınızı seçebilirsiniz. İşte iki 12. Nesil Alder Lake ve 13. Nesil Raptor Lake platformlarıyla  birlikte Ryzen 7000 özelliklerini içeren tablo:

	Fiyat	Çekirdek / İzlek (P+E)	P-Core Frekansı (GHz)	E-Core Frekansı (GHz)	Önbellek (L2/L3)	TDP / PBP / MTP	Bellek Desteği
Core i9-13900K / KF	589$ (K) – 564$ (KF)	24 / 32 (8+16)	3.0 / 5.8	2.2 / 4.3	68 MB (32+36)	125W / 253W	DDR4-3200 / DDR5-5600
Ryzen 9 7950X	699$	16 / 32	4.5 / 5.7	–	80 MB (16+64)	170W / 230W	DDR5-5200
Core i9-12900K / KF	589$ (K) – 564$ (KF)	16 / 24 (8+8)	3.2 / 5.2	2.4 / 3.9	44 MB (14+30)	125W / 241W	DDR4-3200 / DDR5-4800
Ryzen 9 7900X	549$	12 / 24	4.7 / 5.6	–	76 MB (12+64)	170W / 230W	DDR5-5200
Core i7-13700K / KF	409$ (K) – 384$ (KF)	16 / 24 (8+8)	3.4 / 5.4	2.5 / 4.2	54 MB (24+30)	125W / 253W	DDR4-3200 / DDR5-5600
Core i7-12700K / KF	409$ (K) – 384$ (KF)	12 / 20 (8+4)	3.6 / 5.0	2.7 / 3.8	37 MB (12+25)	125W / 190W	DDR4-3200 / DDR5-4800
Ryzen 7 7700X	399$	8 / 16	4.5 / 5.4	–	40 MB (8+32)	105W / 142W	DDR5-5200
Ryzen 5 7600X	299$	6 / 12	4.7 / 5.3	–	38 MB (6+32)	105W / 142W	DDR5-5200
Core i5-13600K / KF	319$ (K) – 294$ (KF)	14 / 20 (6+8)	3.5 / 5.1	2.6 / 3.9	44 MB (20+24)	125W / 181W	DDR4-3200 / DDR5-5600
Core i5-12600K / KF	289$ (K) – 264$ (KF)	10 / 16 (6+4)	3.7 / 4.9	2.8 / 3.6	29.5 MB (9.5+20)	125W / 150W	DDR4-3200 / DDR5-4800
Core i5-13400 / F	?	10 / 16 (6+4)	3.4 / ?	?	24 MB	65W / ?	DDR4-3200 / DDR5-5600
Core i5-12400 / F	199$ – 167$ (F)	6 / 12 (4+0)	4.4 / 2.5	–	25.5 MB (7.5+18)	65W / 117W	DDR4-3200 / DDR5-4800

Sonuç

Eğer uygun fiyata yüksek performans alıp sistemi yıllar sonra değiştirmek istiyorsanız 13. Nesil tercih edebilirsiniz. Öte yandan bütçeniz varsa ve uzun ömürlü bir sistem bakıyorsanız Ryzen 7000 daha mantıklı bir tercih olabilir.

Ryzen 7000 Artıları

• 2025 ve sonrası için desteklenecek uzun ömürlü soket
• Daha zengin PCIe 5.0 ve 4.0 desteği
• Yakında 3D V-cache işlemciler gelecek
• Bütün modellerin çarpan kilidi açık

Ryzen 7000 Eksileri

• Daha yüksek sıcaklıklar (ECO Mode ile çözülebiliyor)
• DDR5 maliyetleri yüksek
• Dahili GPU şu anda kapatılamıyor
• Platform kararlılığı için BIOS güncellemesi gerekiyor

Intel 13. Nesil Artıları

• Daha fazla çekirdek
• Daha serin çalışma
• DDR4 desteği
• Eski anakartlarla uyumlu
• Dahili GPU varsayılan olarak kapalı geliyor

Intel 13. Nesil Eksileri

• Windows 11 kullanmak şart gibi
• Soket seneye değişecek
• Overclock etmek için pahalı anakart gerekiyor
  • Base Clock Overclock için Clock Generator olan anakart gerek. Varsa işlemci 6 GHz’e overclock edilebiliyor
• Nispeten daha yüksek güç tüketimi
• Yük altında 100C dereceye ulaşan sıcaklıklar