Churchill'in Kılıcı: Lee-Enfield No. 4 Mark 1

Bu yazımızda Lee-Enfield serisinin son ana hat tüfeği olan No. 4 Mark 1'den bahsedeceğiz. Çayınızı kahvenizi alın gelin, yarı finaldeyiz artık.

ÖN BİLGİ VE TARİHÇE

NO. 4 MARK 1 TEST MODELLERİ

SMLE Mark 6’ların 1931’de No.4 Mark 1 ismini aldığını ve bu yeni isimli tüfeklerden test amaçlı 2.500 kadar üretildiğini bir önceki yazımda söylemiştim. Aslına bakacak olursak 1931 sonrası testler için üretilen üç tip model var:

• A tipi. Bunlar bildiğimiz Mark 6’dan farksız.​
• B tipi. Aşağıda özelliklerini sayacağım ve 2.500 adedi üretilen tüfek. Nihai No. 4 Mark 1’e dönüşecek olan tüfek işte bu.​
• C tipi. Sadece 56 adedi üretilmiş olan ve Mark 6’dan çok küçük farkları olan bir tüfek. Ayrıca No. 4 test modellerinden en geç üretileni.​

“B” TİPİ VE YENİ SÜNGÜYE GEÇİŞ

İleride standart No. 4 Mark 1’e dönüşecek olan bu test modelinde ne var ne yok bir bakalım, süngü haricinde pek bir radikal değişiklik de yok aslında:

• Gamalı ahşap kundak, silahtan kaldırılır. ✓​
• Metalik gövdenin sol kısmı, gövde halkası hizasına kadar yükseltilir. Bu özellik tüm No. 4’lerde var aslında. ✓​
• Arpacık koruma panellerinin önü damalı hale getirilir. [Daha sonradan kaldırılacak.] ✓​
• Mark 6’lardan da hatırlanacağı üzere namlu dışarı çıkacak şekilde yeniden dizayn edilmişti, aynı durumu burada da görmekteyiz. Bunun amacı bomba atar kullanımını kolaylaştırmaktı. Bu çıkıntılı namlu, SMLE Mark 5 namlusundan daha ağır olduğundan isabeti de daha iyi. ✓​
• Süngünün bir tarafı silahın namlusuna takılı olacağından, namlu hassasiyetini etkilememesi için kılıç süngüden daha hafif ve sivri uçlu bir süngüye geçilir. ✓​

SMLE Mark 3 ailesinin minyatür kılıç şeklindeki süngüsünün amacı askerin bu süngüyü ayrı bir silah olarak da kullanabileceğinin düşünülmesiydi. Birinci Dünya Savaşı’ndaki askerlerden gelen geri bildirim neticesinde bunun gereksiz olduğu kanaatine varılarak yeni süngünün sivri uçlu olması istenmiş. Bu durumda Mark 6’lara takılmış süngülerin de sivri uçlu olduğunu anlayabiliriz. Eski süngünün görselleri için de önceki yazılarıma dönünüz, her şeyi de benden beklemeyin be kardeşim.

“C” TİPİ

Pratik olsun diye birkaç maddede sayalım ne var ne yok:

• Bu tüfekte dipçik kapağı pirinçten değil alüminyumdan üretilmiş, böylece ağırlığın azaltılması hedeflenmiş. ✓​
• “Aperture” gezin altındaki yaylı sistem, küçük bir topukla değiştirilmiş. Bu yaylı sistemin-topuğun amacı gezin dik ve sabit durmasını sağlamak. Bu özellik nihai No. 4 Mark 1’lere de aktarılmış. ✓​

C tipi, B tipinden bu özellikleriyle ayrılıyor.

NİHAİ NO. 4 [SONUNDA]

İngilizlerin bir şeyleri sürekli yenileyip değiştirme merakı hiç bitmemiş. Bir yıldız sistemi, bir de bu... ömrümden 2’şer yıl eksiltmiş olabilirler. Hizmete alınan nihai modelde, B tipinden farklı olarak neler var bir bakalım:

• B ve C tipindeki kurma kolunun içinde oyuk varken nihai modelde bu kapatılır. Bunun amacı ekstra torna işini en aza indirip üretimi kolaylaştırmaktır. ✓​
• Şarjör “cut-off” aparatı kaldırılır. Sonsuza dek... ✓​
• “Cocking piece” kısmının ucu, tutmayı kolaylaştırmak adına kalınlaştırılır. ✓​
• Alüminyum değil pirinç dipçik kapağı tercih edilir. ✓​
• Damgalar dipçiğin önündeki metal gövdeden alınıp üst gövde kısmına geçirilir. ✓​

HİZMETE ALIM VE ÜRETİM

Yaklaşık 8 yıl süren bir deneme sürecinden sonra Kasım 1939’da, test modelinden azıcık [yukarıda saydık, pek de az değildi] farklı olan nihai No. 1 Mark 4 hizmete alınır. Haziran 1941 gibi savaşa hazır ilk silahlar üretilmiş olunur. Üretim Enfield’deki kraliyet tesislerinde yapılmaz çünkü bu tesisler Bren makineli tüfeklerini üretmekle meşgul olacaktır. [Meraklısına: BREN = BRNO + ENFIELD]

MÜHİMMAT PROFİLİ: .303 BRITISH “CORDITE” MARK 7

1910’da piyasaya çıkan ve İngilizlerin standart piyade fişeği olan Spitzer Mark 7, doğal olarak kendisine bu silahta da yer bulur. [Mark 5 yazısından kopyala yapıştır yaptım, nasılsa onu yazan da benim. ]

[Bu yazıyı da Mark 6’dan kopyaladım çünkü ekleyeceğim yeni bir şey yok.]



MEKANİZMA, DİPÇİK VE NAMLU PROFİLİ

Buraya koyacak bir şey kalmadı.

SAVAŞ PROFİLİ

Lee-Enfield No. 1 Mark 4, İngilizlerin İkinci Dünya Savaşı’ndaki ana piyade tüfeği olacak. Tüfeğin savaş dönemi boyunca geçirdiği bazı değişiklikler de var ama daha fazla karışıklık oluşturmasın diye eklemedim. Aşağı ilgili videonun bağlantısını koyarım, girip izlersiniz:

• No. 4'e Savaş Zamanı Yapılan Değişiklikler - Forgotten Weapons​
• No. 4 Gezlerinin Savaş Boyunca Evrimi - Forgotten Weapons​

Ek olarak B tipi test modellerinin de yaklaşık 1.400 adedi keskin nişancı tüfeklerine çevrilerek İkinci Dünya Savaşı’nın ön cephelerinde savaşmış. Bu keskin nişancı tüfeği ise No. 4 Mark 1(T), bunu da size ödev veriyorum.





Böylece Lee-Enfield serisinin son ana hat tüfeğini de incelemiş olduk. Sırada, blogun final girdisi olacak olan De Lisle Karabinası var. Görüşmek üzere, hoşça kalın.

Tüm Metinlerin Yazımı, Görsel Derlemesi ve Düzenlemesi: Bilham