Pek Üzerinde Durulmayan Dönem: Anadolu Selçuklu Devleti'nin Gerilemesi Ve Dağılması 1238-1307

Narqo

Hectopat
Katılım
18 Ağustos 2021
Mesajlar
373
Makaleler
2
1238 yılında Yükselme Dönemi'nin ve Anadolu Selçuklu'nun en büyük sultanı kayseride zehirlenerek öldürüldü. ardından binbir türlü entrika ile veliaht şehzade İzzeddin Kılıçarslan yerine yönetme ve kabiliyet yönünden zayıf Gıyaseddin Keyhüsrev tahta getirildi. Gıyaseddin zevke ve sefaya düşkün,devlet işlerinden anlamayan iradesiz bir kişilikti.

Bu durum onun tahta geçmesinde büyük rol oynayan Sadettin Köpek Sultan Vekili ( Sadrazam) olmasına ve devlette tek adam konumuna gelmesine sebep oldu. Ahlak ve vicdandan yoksun köpek önce kendisine taht meselesinde karşı duran tecrübeli devlet adamlarını katletti. Ardından Veliaht Şehzade İzzeddin Kılıçarslan'ı annesiyle beraber boğdurttu. En sonunda tahta göz diken Köpek sultan tarafından boğdurtuldu. Bu arada doğudan Moğollardan kaçan Türkmenler akın akın zengin Selçuklu topraklaırna geliyor,halkın malını yağmalayarak asayişi bozuyorlardı. Bu durum Türkmenlerle devlet arasındaki çatışmayı arttırdı. En sonunda Türkmenler Baba İshak adlı bir dervişin etrafına toplanarak büyük bir isyan çıkarttılar. İsyan öylesine büyüdüki Selçuklu ordusunun Erzurumdaki birlikler hariç tamamı dağıldı. Selçuklunun eski gücünde olmadığını gören Moğollar Erzurum'u işgal ettiler. ertesi yıl Genç Sultan moğollar üzerine çıktıysada daha öncü kuvvetlerin yenilmesiyle hazineyi alarak Bizans sınırına kaçtı. Neyse ki Sultan Vekili Mühezebeddin Ali Moğollarla anlaşmaya vararak devletin yıkılmasını engelledi. Sultan II.Keyhüsrevin ölümünden sonra oğlu II.Keykavus tahta geçti. Onun döneminde yaşının küçüklüğünden dolayı büyük bir otorite boşluğu oluştu. Devlet adamları makam mevkii kapmak için sürekli Moğollara kıymetli hediyeler,imtiyazlar verdiler. Ardından devlet üç kardeş ( II.Keyhüsrev II.Keykubad,IV.Kılıç Aslan) arasında bölündü.

Bu durum sürekli bir iç savaşa sebep oldu. II.Keykubat'ın zehirlenerek ölmesinden sonra İzzeddin Moğollara isyan etti ancak başarısız oldu ve Bizansa kaçtı. 1256 yılında tahta IV.Kılıç Aslan geçti bu dönemde devlet Sultan Vekili Pervane Süleyman sayesinde istikrara kavuştu. Bizans'ın elinden Sinop geri alındı. Ancak Sinop meselesi yüzünden Vezir ile Sultan arasında sürtüşme yaşandı ve Pervane IV.Kılıç Aslanı Moğolların desteğiyle boğdurttu yerine oğlu III.Keyhüsrevi geçirdi. III.Keyhüsrev'in saltanatı iki döneme ayrılır. 1266-1277 arası savaş öncesi olan dönem 1278-1284 arası ikili saltanat dönem. III.Keyhüsrevin saltanatının ilk dönemlerinde Pervane görevine devam etti. Anadolu Selçukluları bölgede önemli bir güç olarak kaldılar. Bu dönemde batıda üstünlük Bizansa kaptırıldı. Batıdaki ve Doğudaki Selçuklu hakimiyeti zayıfladı. Müslüman Bölgeler Tekfur akınlarına maruz kaldı. 1276 Yılında Pervane Moğollardan destek alamayacağını farkederek bölgedeki diğer güç olan Memlük Sultanı Baybarsı Anadoluya davet etti. Sultan 1276 yılında Kayseriye büyük bir direnişle karşılaşmadan girdi ve Burada Anadolu Sultanı ilan edildi Pervane ise korkaklık yaparak Sultanıda alarak Tokat'a çekildi. Umduğu desteği göremeyen Baybars Mısır'a geri döndü ve orada vefat etti. Karamanoğlu Mehmet ise Konyaya girerek Selçuklu soyundan gelen şehzade Cimriyi sultan ilan etti. Bu durum üzerine Moğollardan yardım istemek zorunda kaldı. Anadoluya gelen Moğol Hükümdarı Karamanoğullarını Konyadan çıkarttı. Anadolu'da büyük bir katliama girişen Moğollar Pervanenin bu işte rolü olduğunu anlayarak onu öldürdüler. Yerine Fahretttin Ali sultan vekili oldu. Bu dönemden sonra Devlet dağılma aşamasına girdi. III.Keyhüsrevin son zamanlarında Batıdaki bazı Türkmen Beyleri bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1282 Yılında devlet Şehzade Mesut ile Keyhüsrev arasında batı ve doğu olarak ikiye bölündü. bu durumu kabul etmeyen Keyhüsrev Moğollar tarafından öldürüldü. II.Mesut döneminde devlet tamamen Moğol etkisine girdi Anadoluda Selçuklu otoritesi kalmadı Batıdaki Türkmenler bağımsızlık ilan ettiler. Karamanoğulları sık sık Konyayı istila ettiler hatta bu olaylar yüzünden İkinci Mesut son saltanat döneminde (1303-1307) Başkentini Kayseriye taşımak zorunda kaldı. Üçüncü Alaattin Keykubatın kısa süreli saltanatı (1298-1301)döneminde Anadolu tamamen harap oldu. İkinci Mesutun son saltanat dönemi İlki gibi başarısızlıkla geçti Moğollar zulümlerini dahada arttırdılar İkinci Mesut bilinmeyen bir sebep yüzünden 1307 yılında vefat etti. Doğrudan Selçuklu soyundan gelen Şehzadeler Moğollar tarafından katledilmelerine kadar Konya'da hüküm sürdüler. Ancak Anne tarafından gelen Selçuklu Soyundan Gelenler Anadolu'da I.Bayezid dönemine kadaretkili oldular sonradan esrarengiz bir şekilde ortadan tamamen kalktılar.

Not: Bu yazı bahsi geçen dönemleri sadece özet alır detaylı bilgi vermez. Daha fazla bilgi öğrenmek,tartışmak isterseniz buradayım :)
İstifade ettiğim kaynaklar: İslam Ansiklopedisi,Uludağ Üniversitesi Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev'in Moğol seferi,Wikipedia,Harp Tarihi
 

Technopat Haberler

Geri
Yukarı