Herkesin uzmanı olduğunu iddia ettiği bir konu. Özellikle bizim ülkemizde.
Hitler'i Hitler yapan da yaşadığı çevre, karşılaştığı insanlar, gördüğü zorluklar ve şartların o kişiyi yaratması değil mi? O dönemde gerçek Hitler bebeği öldürseydik 2. bir Hitler olacak bebek doğacaktı, çünkü o coğrafyanın kaderi buydu ve bunu tadacaktı. Kimse bebekken Hitler olarak doğmaz, Hitler'i Hitler yapacak şartlar olduğunda da çoğu kişinin Hitler olacağı gerçeği değişmez bence.Hepimizin uzerinde hem fikir olacagi "Bebek oldurmek yanlistir" gibi bir ahlaki sav bile, "O bebek buyuyunce Hitler olacaksaydi eger?
Bazı ahlaki değerler kültürden kültüre veya toplumdan topluma değişmez. 10 kişinin 9'unun kapalı gezdiği bir toplumda mini elbise ile dolaşmak ahlaki değerlere uymazken, 10 kişinin 9'unun takım elbise ile dolaştığı bir toplumda kandura giymek ahlaki değerlere uymayabilir. Bu kültür meselesidir.
Ancak her kültürde kabul edilen ortak değerler vardır. Bir oyunu kazanmak için hile yaparsanız bu bütün kültürler için ahlaksızlık örneğidir.
İlahi ve beşeri kökenli dinlerde de ortak ahlaki değerler vardır. Hırsızlık yapmak gibi, yalan söylemek gibi, zarar vermek gibi, öldürmek gibi... İnsan doğası gereği toplumun istemediği şeyleri yapmaya meyillidir, dinler de bunu disipline etmeye çalışır.
Hitler'i Hitler yapan da yaşadığı çevre, karşılaştığı insanlar, gördüğü zorluklar ve şartların o kişiyi yaratması değil mi? O dönemde gerçek Hitler bebeği öldürseydik 2. bir Hitler olacak bebek doğacaktı, çünkü o coğrafyanın kaderi buydu ve bunu tadacaktı. Kimse bebekken Hitler olarak doğmaz, Hitler'i Hitler yapacak şartlar olduğunda da çoğu kişinin Hitler olacağı gerçeği değişmez bence.
Bana kalırsa Hitler olacak bebeği öldürmekte ahlaki değerlere sığmaz. Hitler'i Hitler yapan döngünün sorgulanmadan soruna kesin çözüm bulmanın da ahlaka sığmadığı kanısındayım.
Bu örnekte genelde ahlak amaca göre değerlendiriliyor. Ancak yapılan eylem amaç ne olursa olsun bir. Hak etmeden kazandığın parayı fakirlere de dağıtsan, benzin döküp yaksan da, sağda solda yesen de bu yapılan eylemin ''hırsızlık'' olduğunu değiştirmiyor. Amaca bakarsak ahlaki değerlerimize (merhamet de devreye giriyor) uydurabilsek de aslında yapılan eyleme baktığımızda kendimizi kandırmış olduğumuzu görebiliyoruz.Ornegin hile meselesinde de, zenginlerle kumar oynayip kazanmak icin hile yapan; ancak zenginden hile yaparak kazandigi kumar parasini da fakirlere ve ihtiyac sahiplerine dagitan birisinin yaptigi hile seklinde ele alirsan bir anda "Cok da kotu degil lan aslinda" diye dusunmeye basliyorsun.
Hitler ornegini aslinda biraz herkesce kabul gorecek bir ahlaki olgunun dahi sorgulanabilecegini anlatmak için verdim. Yoksa evet, bu tarz insanlari ureten toplum duzelmedikce hitler gider mitler gelir, sonuc degismez. Benzer şey Türkiye'deki siyasi partilar için de soylenebilir. Ahlaki meseleler soz konusu olunca matematikteki gibi ispat kavrami ortadan kalkiyor. Kimine gore diz ustu etek "cok kisa" iken kimine gore "normal" oluyor. Cok relatif bir kavram bu.
Barselona sahilindeki bir kadini bir anda Adana'ya teleport et, "cok ahlaksiz kadin" gozuyle bakilacak. Halbuki ayni kadin. Ahlak oyle bir şey ki, ayni obje, etraf degisince ahlaksizlasiyor, oysa ozunde ayni şey.
Ornegin hile meselesinde de, zenginlerle kumar oynayip kazanmak için hile yapan; ancak zenginden hile yaparak kazandigi kumar parasini da fakirlere ve ihtiyac sahiplerine dagitan birisinin yaptigi hile seklinde ele alirsan bir anda "cok da kotu degil lan aslinda" diye dusunmeye basliyorsun. Biraz hikayeyi dallandir, biraz etrafi sekillendir; cok ahlaksiz gibi gorunen seyler bile "acaba" diye sordurtabiliyor kendine. Ahlak cok ilginc bir kavram.
Bu örnekte genelde ahlak amaca göre değerlendiriliyor. Ancak yapılan eylem amaç ne olursa olsun bir. Hak etmeden kazandığın parayı fakirlere de dağıtsan, benzin döküp yaksan da, sağda solda yesen de bu yapılan eylemin "hırsızlık" olduğunu değiştirmiyor. Amaca bakarsak ahlaki değerlerimize (merhamet de devreye giriyor) uydurabilsek de aslında yapılan eyleme baktığımızda kendimizi kandırmış olduğumuzu görebiliyoruz.
Aynısı korsan - orijinal oyun meselesinde de var. Mercedes çalmak ile korsan oyun oynamak arasında fark olduğunu kabul edip korsan oyun oynamanın şirkete maddi bir kayıp yaşatmayacağını savunarak yaptıkları hırsızlığı bir şekilde ahlaki değerlerine uydurabiliyorlar. Oysa bu düşünceye sahip binlerce insanın oyunu korsan oynamak yerine orijinal aldığını düşündüğümüzde ortaya çıkacak maddi kaynak ile şirket çalışanlarının şartları iyileştirilebilir ya da ileride yapılacak projeler için fon oluşabilir.
Böyle düşündüğümüzde de aslında olay sadece emek hırsızlığı değil, parçadan bütüne düşünüldüğünde Mercedes çalmaktan farkı olmadığı gözler önüne seriliyor.
Ahlak cidden değişik bir olgu. Evirip çevirerek çoğu insanın değerlerine uydurup, çoğu insanın da değerlerinden şaşabiliyorsunuz. Matematik gibi de asla kesin sonuçları olamayacağından dolayı kısır döngüye bağlayabiliyorsunuz.
Bu örnekte genelde ahlak amaca göre değerlendiriliyor. Ancak yapılan eylem amaç ne olursa olsun bir. Hak etmeden kazandığın parayı fakirlere de dağıtsan, benzin döküp yaksan da, sağda solda yesen de bu yapılan eylemin ''hırsızlık'' olduğunu değiştirmiyor. Amaca bakarsak ahlaki değerlerimize (merhamet de devreye giriyor) uydurabilsek de aslında yapılan eyleme baktığımızda kendimizi kandırmış olduğumuzu görebiliyoruz.
Aynısı korsan - orijinal oyun meselesinde de var. Mercedes çalmak ile korsan oyun oynamak arasında fark olduğunu kabul edip korsan oyun oynamanın şirkete maddi bir kayıp yaşatmayacağını savunarak yaptıkları hırsızlığı bir şekilde ahlaki değerlerine uydurabiliyorlar. Oysa bu düşünceye sahip binlerce insanın oyunu korsan oynamak yerine orijinal aldığını düşündüğümüzde ortaya çıkacak maddi kaynak ile şirket çalışanlarının şartları iyileştirilebilir ya da ileride yapılacak projeler için fon oluşabilir.
Böyle düşündüğümüzde de aslında olay sadece emek hırsızlığı değil, parçadan bütüne düşünüldüğünde Mercedes çalmaktan farkı olmadığı gözler önüne seriliyor.
Ahlak cidden değişik bir olgu. Evirip çevirerek çoğu insanın değerlerine uydurup, çoğu insanın da değerlerinden şaşabiliyorsunuz. Matematik gibi de asla kesin sonuçları olamayacağından dolayı kısır döngüye bağlayabiliyorsunuz ve her olay için binlerce parametre oluşturarak kişilerin değerlerine göre farklı sonuçlar elde edebiliyorsunuz.
Ahlak yoktur.
Nedeni yok, benim savunduğum düşünce bu.Hocam, direkt koydunuz masaya cevabınızı da. Bari nedenini söyleseydiniz.