Herkesin uzmanı olduğunu iddia ettiği bir konu. Özellikle bizim ülkemizde. 
Ahlak nedir?
- Konuyu başlatan minevra
- Başlangıç Tarihi
- Mesaj 81
- Görüntüleme 5.202
- Durum
- Katılım
- 22 Mart 2018
- Mesajlar
- 9.604
- Makaleler
- 1
- Çözümler
- 81
Bir seyin "dogru" ya da "yanlis" olup olmadigina karar veren sosyolojik mekanizmadir ahlak.
Kisa etek giymek dogru mudur?
Cocuk dovmek dogru mudur?
Baska birinin esiyle tokalasmak dogru mudur?
Gibi binlerce ahlaki problem yaratilabilir. Cunku cevabi net degildir. Ahlaki problemlerin %99,99 'unun "duruma gore" takisi alabildigini iddia edebilirim. Hepimizin uzerinde hem fikir olacagi "Bebek oldurmek yanlistir" gibi bir ahlaki sav bile, "O bebek buyuyunce Hitler olacaksaydi eger?" on bilgisiyle ile "duruma gore" seklini alir : )
Ahlak, toplumun normlarina gore sekil alir. Bunun sebebi de gezegenlerin ayni yonde gunesin etrafinda donmesine ya da gok cisimlerinin kure sekline benzemesine benzer. Farkli davranan zaman icinde yok olur, yontulur.
Din ya da eski ogretiler ahlak konusunda otorite degildir. Bir insan, dini bilgiler ogrenerek ve hayati bu sekilde yorumlayarak kendi ahlaki yargilarini gelistirebilir. Ama akil ve mantik yoksa bu surec bosa isler.
Kisa etek giymek dogru mudur?
Cocuk dovmek dogru mudur?
Baska birinin esiyle tokalasmak dogru mudur?
Gibi binlerce ahlaki problem yaratilabilir. Cunku cevabi net degildir. Ahlaki problemlerin %99,99 'unun "duruma gore" takisi alabildigini iddia edebilirim. Hepimizin uzerinde hem fikir olacagi "Bebek oldurmek yanlistir" gibi bir ahlaki sav bile, "O bebek buyuyunce Hitler olacaksaydi eger?" on bilgisiyle ile "duruma gore" seklini alir : )
Ahlak, toplumun normlarina gore sekil alir. Bunun sebebi de gezegenlerin ayni yonde gunesin etrafinda donmesine ya da gok cisimlerinin kure sekline benzemesine benzer. Farkli davranan zaman icinde yok olur, yontulur.
Din ya da eski ogretiler ahlak konusunda otorite degildir. Bir insan, dini bilgiler ogrenerek ve hayati bu sekilde yorumlayarak kendi ahlaki yargilarini gelistirebilir. Ama akil ve mantik yoksa bu surec bosa isler.
Bazı ahlaki değerler kültürden kültüre veya toplumdan topluma değişmez. 10 kişinin 9'unun kapalı gezdiği bir toplumda mini elbise ile dolaşmak ahlaki değerlere uymazken, 10 kişinin 9'unun takım elbise ile dolaştığı bir toplumda kandura giymek ahlaki değerlere uymayabilir. Bu kültür meselesidir.
Ancak her kültürde kabul edilen ortak değerler vardır. Bir oyunu kazanmak için hile yaparsanız bu bütün kültürler için ahlaksızlık örneğidir.
İlahi ve beşeri kökenli dinlerde de ortak ahlaki değerler vardır. Hırsızlık yapmak gibi, yalan söylemek gibi, zarar vermek gibi, öldürmek gibi... İnsan doğası gereği toplumun istemediği şeyleri yapmaya meyillidir, dinler de bunu disipline etmeye çalışır.
Bana kalırsa Hitler olacak bebeği öldürmekte ahlaki değerlere sığmaz. Hitler'i Hitler yapan döngünün sorgulanmadan soruna kesin çözüm bulmanın da ahlaka sığmadığı kanısındayım.
Ancak her kültürde kabul edilen ortak değerler vardır. Bir oyunu kazanmak için hile yaparsanız bu bütün kültürler için ahlaksızlık örneğidir.
İlahi ve beşeri kökenli dinlerde de ortak ahlaki değerler vardır. Hırsızlık yapmak gibi, yalan söylemek gibi, zarar vermek gibi, öldürmek gibi... İnsan doğası gereği toplumun istemediği şeyleri yapmaya meyillidir, dinler de bunu disipline etmeye çalışır.
Hitler'i Hitler yapan da yaşadığı çevre, karşılaştığı insanlar, gördüğü zorluklar ve şartların o kişiyi yaratması değil mi? O dönemde gerçek Hitler bebeği öldürseydik 2. bir Hitler olacak bebek doğacaktı, çünkü o coğrafyanın kaderi buydu ve bunu tadacaktı. Kimse bebekken Hitler olarak doğmaz, Hitler'i Hitler yapacak şartlar olduğunda da çoğu kişinin Hitler olacağı gerçeği değişmez bence.
Bana kalırsa Hitler olacak bebeği öldürmekte ahlaki değerlere sığmaz. Hitler'i Hitler yapan döngünün sorgulanmadan soruna kesin çözüm bulmanın da ahlaka sığmadığı kanısındayım.
- Katılım
- 22 Mart 2018
- Mesajlar
- 9.604
- Makaleler
- 1
- Çözümler
- 81
Hitler ornegini aslinda biraz herkesce kabul gorecek bir ahlaki olgunun dahi sorgulanabilecegini anlatmak icin verdim. Yoksa evet, bu tarz insanlari ureten toplum duzelmedikce Hitler gider Mitler gelir, sonuc degismez. Benzer sey Turkiye'deki siyasi partilar icin de soylenebilir. Ahlaki meseleler soz konusu olunca matematikteki gibi ispat kavrami ortadan kalkiyor. Kimine gore diz ustu etek "cok kisa" iken kimine gore "normal" oluyor. Cok relatif bir kavram bu.
Barselona sahilindeki bir kadini bir anda Adana'ya teleport et, "cok ahlaksiz kadin" gozuyle bakilacak. Halbuki ayni kadin. Ahlak oyle bir sey ki, ayni obje, etraf degisince ahlaksizlasiyor, oysa ozunde ayni sey.
Ornegin hile meselesinde de, zenginlerle kumar oynayip kazanmak icin hile yapan; ancak zenginden hile yaparak kazandigi kumar parasini da fakirlere ve ihtiyac sahiplerine dagitan birisinin yaptigi hile seklinde ele alirsan bir anda "Cok da kotu degil lan aslinda" diye dusunmeye basliyorsun. Biraz hikayeyi dallandir, biraz etrafi sekillendir; cok ahlaksiz gibi gorunen seyler bile "acaba" diye sordurtabiliyor kendine. Ahlak cok ilginc bir kavram.
Bu örnekte genelde ahlak amaca göre değerlendiriliyor. Ancak yapılan eylem amaç ne olursa olsun bir. Hak etmeden kazandığın parayı fakirlere de dağıtsan, benzin döküp yaksan da, sağda solda yesen de bu yapılan eylemin ''hırsızlık'' olduğunu değiştirmiyor. Amaca bakarsak ahlaki değerlerimize (merhamet de devreye giriyor) uydurabilsek de aslında yapılan eyleme baktığımızda kendimizi kandırmış olduğumuzu görebiliyoruz.
Aynısı korsan - orijinal oyun meselesinde de var. Mercedes çalmak ile korsan oyun oynamak arasında fark olduğunu kabul edip korsan oyun oynamanın şirkete maddi bir kayıp yaşatmayacağını savunarak yaptıkları hırsızlığı bir şekilde ahlaki değerlerine uydurabiliyorlar. Oysa bu düşünceye sahip binlerce insanın oyunu korsan oynamak yerine orijinal aldığını düşündüğümüzde ortaya çıkacak maddi kaynak ile şirket çalışanlarının şartları iyileştirilebilir ya da ileride yapılacak projeler için fon oluşabilir.
Böyle düşündüğümüzde de aslında olay sadece emek hırsızlığı değil, parçadan bütüne düşünüldüğünde Mercedes çalmaktan farkı olmadığı gözler önüne seriliyor.
Ahlak cidden değişik bir olgu. Evirip çevirerek çoğu insanın değerlerine uydurup, çoğu insanın da değerlerinden şaşabiliyorsunuz. Matematik gibi de asla kesin sonuçları olamayacağından dolayı kısır döngüye bağlayabiliyorsunuz ve her olay için binlerce parametre oluşturarak kişilerin değerlerine göre farklı sonuçlar elde edebiliyorsunuz.
KS
KS
minevra
Decapat
- Katılım
- 14 Nisan 2020
- Mesajlar
- 80
Bence ahlak hem doğuştan gelen hem de çevrendekiler ile oluşan bir şey, kendimden örnek veriyim. Adanalıyım buradaki insanları görsen düşünce tarzlarını sen nasıl bu kişilik ile çıktın oradan dersin. Yani bence doğduğun zaman belli bir kalıplaşmış bir düşünce tarzı ile doğarsın. Ama yaşadığın yere göre o düşünce tarzları filizlenir fakat düşünce özgürlüğü olmayan bir yerde zor.
Mesela şey de var bir insan öldürmek kötü bir şey olarak görülür ama eğer öldürdüğün kişi kötü biri ise "oh iyi olmuş" derler o zaman ahlak duygularımıza göre şekillenir o zaman (bence) bir robotun gözünden suç suçtur ne gibi etkenleri olduğu önemsiz sonuç olarak öldürdü mü öldürdü. çok fazla o zaman demişim.
Son düzenleme:
- Katılım
- 22 Mart 2018
- Mesajlar
- 9.604
- Makaleler
- 1
- Çözümler
- 81
Muhabbeti gereksiz uzatiyor gibiysem kusura bakma, tutamiyorum kendimi : )
Iste bak farklinda olmadan konu "Toplumsal dogru" meselesine geldi.
Bir hareketin uzun vadede toplum icin daha faydali olacagini bilebilirsek onceden , ki bu pekala bir sey calmak ya da birini oldurmek olabilir, o halde o hareket icin kesin bir sekilde "sonucu iyi oldu" diyebiliriz, degil mi?
Ornegin benzer bir yaklasim Islam'da da yok mu? Fena bir sey oldugu zaman "Allah'tan kotusu gelmez" denilmez mi? Hani su anda kotu gibi duran bir sey olabilir ama gun olur devran doner ve bu olay bir sekilde iyi bir sonuca baglanir yaklasimi.
Belki de ben kafamda ahlak => iyi / kotu ayrimi seklinde tanim yaptigim icin bu cikmazdan kurtulamiyorum.
Bir hareket toplumun geneline yaymadan "iyi" ya da "kotu" seklinde yorumlanamayacagi icin kotu gibi gorunse de kesinlikle kotu denilemez diye dusunuyorum.
Ama context belirtilmezse calmak, bir canlinin hayatina son vermek ya da kotu soz soylemek vs hep kotu seyler. Bunlara hic bir itirazim yok. Ama iste oldurmek kotudur diyorsun ama evinde hirsiz yakalarsan da ona neler yapmazsin? Context'e gore degisiyor her sey.
- Katılım
- 13 Mayıs 2020
- Mesajlar
- 1.352
- Çözümler
- 3
Ahlak yoktur.
KS
KS
minevra
Decapat
- Katılım
- 14 Nisan 2020
- Mesajlar
- 80
Hocam, direkt koydunuz masaya cevabınızı da. Bari nedenini söyleseydiniz.
Son düzenleyen: Moderatör:
- Katılım
- 13 Mayıs 2020
- Mesajlar
- 1.352
- Çözümler
- 3
Nedeni yok, benim savunduğum düşünce bu.
Son düzenleyen: Moderatör:
- Durum
