Hepinize merhaba arkadaşlar bu yazımda sizlere yaklaşık 1 ayı aşkın süredir kullandığım arcolinuxD hakkındaki deneyim ve görüşlerimi aktarmaya çalışacağım. İyi okumalar.
Arcolinux nedir?
Arcolinux erikdubois liderliğindeki bir ekip tarafından geliştirilen B, D, XS ve XL olmak üzere 4 farklı ana sürüme sahip Arch Linux tabanlı rolling-release bir distrodur. Temel hedefleri arasında kullanıcıları Arch'ı kolaylaştırmak ve Arch'ı öğretmektir. Bu amaç kapsamında erikdubois tarafından yönetilen bir YouTube kanalı da mevcuttur.
Rolling-release ne derseniz Windows veya Mac gibi belirli dönemlerde sistem güncellemesi almak yerine sistem paketlerinin sürekli güncellendiği ve bu sayede güncelliğini korumasıdır.
Daha net anlamanız için Debian gibi dağıtımlar kernel sürümlerini yeni sürümlere geçtikçe değiştirirler ve bu sayede stabiliteyi amaçlarlar lakin güncellikten uzak kalırlar. Arch ve Gentoo ise en güncel paketleri test edip direkt repolarına eklerler. Yani herhangi bir sürüm güncellemesi falan beklemezler. Sürekli güncellendikleri için de offline kurulum ISO'ları genelde aylık olarak güncellenir.
Arcolinux projesi her ne kadar Arch'ı öğretmeyi ve kolaylaştırmayı amaçlasa da bu onu kısıtlı bir dağıtım haline getirmiyor. Bunu da temelde 4 sürümlü sistemlerine borçlular diyebiliriz.
B sürümü newbie de denilen son kullanıcıya odaklanır. Basit bir kurulum sürecine sahiptir.
D sürümü Linux hakkında belli bir miktarda bilgi sahibi olan kullanıcılara odaklanır. Detaylı bir kurulum sürecine sahiptir.
XL Xfce masaüstü ortamıyla gelir. D kadar olmasa da detaylı bir kurulum ekranı vardır. Offline kurulum destekler.
XS daha minimal kurulumlara odaklanan bir sürümdür.
Bugün inceleyeğimiz sürüm ise D sürümü.
KURULUM
Arcolinux D sürümü ekran kartınıza uygun olarak seçebileceğiniz boot seçenekleri ve iki kurulum seçeneğiyle geliyor. Birisi Xfce masaüstüyle gelen base installation diğeriyse internet bağlantısı gerektiren Advanced installation.
Advanced install özelinde konuşacak olursak ekran görüntülerinden de görebileceğiniz gibi Calamares installer kullanılmış ve fazlasıyla detaylandırılmış. CPU ve GPU'nuz için gerekli paketler ve sürücülürden tutun birçok şey sizin seçiminize bırakılmış.
Bazı eksiklikleri bulunsa da iyi bir tasniflendirme yapılmış. Ayrıca her kategori için çeşitlilik sağlanmış olması çok güzel. Ama sinirimi bozan bazı noktalar oldu diyebilirim. Öncelikle kurulum aşamaları seçimlerinizi hatırlamıyor. Bu yüzden de bazen kafa karışıklığı yaşamanız muhtemel. Örnek isterseniz plasma ile gelen Dolphin'i desktop aşamasında seçseniz bile file managers kısmında seçili olarak gözükmüyor. Ayrıca her ne kadar ciddi çeşitlilik sağlanmış olsa da aynı programın 3 ayrı sürümünün bulunması başta biraz rahatsız etse de mantığını anlayınca gerçekten takdir ettim. En basitinden yay özelinde gidersek indirebileceğiniz 3 farklı sürümü karşımıza çıkıyor. Bunlar yay, yay-bin, yay-git. Yani standart sürümünü kullanmak istemezseniz alternatif olarak bin ve git sürümleri de önünüze sunulmuş. Her yazılım için bu sağlanmamış ama böyle bir şey olması hoş olmuş.
Kurulum ekranında hoşuma giden başka bir noktaysa Steam için oluşturulmuş scriptler oldu. Hangi ekran kartını kullanıyorsanız ona uygun oluşturulmuş Steam Script'ini seçebiliyorsunuz ve o ekran kartının Steam ve Steam oyunları ile daha performanslı kullanımı için gerekli tüm yazılımları kurulum esnasında edinebiliyorsunuz.
Başka hoşuma giden bir noktaysa neredeyse güncel her de ve WM'i kurabiliyor olmanız oldu. Üstüne üstlük gördüğüm kadarıyla her de ve WM için özelleştirmeleri de mevcut. Bunlar Garuda kadar aşırı değil ama güzel ve yeterliler. Snapper veya timeshift paketlerini seçmeniz durumunda yedekleme destekli bir btrfs kurulumu gerçekleştirebiliyorsunuz. Onun haricinde ext4 ve xfs gibi yaygın format biçimlerinin yanı sıra F2fs, jfs ve reiser format biçimleriyle de kurulum yapabiliyorsunuz.
Kurulum noktasında yapabileceğim son eleştirim masaüstü ortamları ve pencere yöneticileri ile ilgili olacak. Gördüğüm kadarıyla desktop kategorisindeki tüm masaüstü ortamları ve pencere yöneticileri wayland desteklese bile X11 ile geliyor. İsterdim ki Fedora'da olduğu gibi hem wayland hem X11 protokolleri yüklü gelsin.
Eğer Linux sürücüleri ve paketleri hakkında yeterli bilgiye sahip değilseniz Advanced installation sizi biraz zorlayabilir. Yeterli bilgiye sahip olsanız da eğer kurulum aşamalarında gerekli bazı paketlerii seçmezseniz ses ve görüntü noktasında sorunlar yaşayabilirsiniz.(nereden biliyorsunuz diye sormayın.
)
KULLANIM
Ben KDE Plasma ile kurulumumu gerçekleştirdim. KDE metalarını seçmedim ve birkaç KDE paketini daha yüklemedim. Bu sayede minimal diyebileceğimiz bir kurulum elde ettim. Plasma varsayılan olarak Arc teması ile geliyor. İçerisinde bir sürü icon ve ve cursor desteği de mevcut. Garuda gibi KDE'yi şekilden şekile sokmadığı için de özelleştirmek ve alışık olduğunuz plasma görüntüsüne kavuşturmak oldukça kolay.
Welcome aracı da fena olmamış. Dilerseniz archlinux tweaktool ve yazılım yükleme araçlarınız yüklüyse bunun üzerinden başlatabiliyorsunuz ve Mirror'ları güncelleyebiliyorsunuz. Keşke yüklenmemiş bir aracı çalıştırmak istediğimizde yüklemek ister misin diye sorsaydı ama bu haliyle de iş görür.
Archlinux Tweaktool'a gelecek olursak bayıldım diyebilirim. Tek tık ile dilediğiniz masaüstü ortamını dilediğiniz displaymanager'ı seçebiliyor olmak çok hoşuma gitti. Üstelik neofetch ve pacman ile ilgili düzenlemeleri yanı sıra birçok düzenlemeyi de GUI ile yapmak isterseniz buna imkan tanıyor araç. Tek üzüldüğüm nokta desktops kısmında sway ve Hyprland'in olmaması oldu. Umarım en kısa zamanda sway ve Hyprland'de buraya eklenir. Diğer özelliklerini de görmek için sürprizbozandaki görsellere bakabilirsiniz.
Bunlara ek olarak gene arcolinux ekibi tarafından geliştirilen nemesis scriptleri ile kurulumu karmaşık olan veya kurulum sonrası ayarlama gerektiren uygulamaları tek tık ile kurabiliyor ve gerekli ayarlamaları yapmak zorunda kalmıyorsunuz.
Performans noktasına gelirsek systemd-boot yerine GRUB tercih edildiğinden(btrfs yedeklemelerini sadece GRUB destekliyor ve GRUB daha kullanıcı dostu diyebiliriz. Systemd-boot'lu Archlinux'a kıyasla biraz daha geç açılıyor. Systemd-boot ortalama 17-19 saniye de sistemin açılmasını sağlarken GRUB ile bu süre 20-22 saniye arasında seyrediyor. Oyun performansı ve sentetik performans noktasında herhangi bir test yapmadım. Zaten Linux dağıtımları arasında genelde uçurum farklar oluşmaz.
Btrfs ve Snapper'ı ilk defa arcolinuxD ile deneyimledim ve iyi ki btrfs geçmişim dedim. Çünkü sistemi bozacak bir eyleme kalkışırsam ve sistemi çökertsem bile GRUB ekranında eylem öncesi herhangi bir Snapshot'a dönerek masaüstü ortamımı veya sistemimi yeniden yükleme derdinden kurtulmuş oldum.
Yakın zamanda yüklemek istediğim bir program Python'un eski bir sürümünü istiyordu. Ben de Python sürümünü düşürmek için bağımlılık noktasında sorunla oluştu ve birçok program çalışmamaya başladı. Python'ı tekrar yüklemem de durumu değiştirmedi. Ben de hemen Python'ı silmeden önceki bir Snapshot'a döndüm ve yoluma devam ettim.
SON
Kurulum ve kullanım aşamasındaki kullanıcıya sunduğu çeşitlilik ve dilerseniz elinizden tutup dilerseniz kendi başınıza bırakması sayesinde arcolinux projesi Newbie'den veteranına kadar her tarz kullanıcının kullanabileceği bir dağıtım olmuş. Proje hakkındaki hedeflerini de fazlasıyla yerine getirdiklerini söyleyebilirim.
Bana sorarsanız eğer Arch kullanmak istiyorsanız ama her şeyi elle yapmaktan da ben gibi üşeniyorsanız arcolinux sizin için güzel bir tercih olacaktır. Bunun haricinde de EndeavourOS ve RebornOS gibi dağıtımlara bakabilirsiniz.
Bu arada archlinuxtweaktool gibi araçları kullanmanız için illa arcolinux kullanmak zorunda değilsiniz. AUR ve git repoları üzerinden arcolinux araçlarını kendi Arch dağıtımınıza da indirebilirsiniz.
Şu an için aradığım dağıtımı buldum diyebilirim. Eğer immutable distrolar daha ilgi çekici bir noktaya gelirse onlara da bir göz atmak istiyorum.
Sizin de varsa arcolinux ve archlinux hakkındaki deneyim ve görüşlerinizi okumak isterim.
Arcolinux nedir?
Arcolinux erikdubois liderliğindeki bir ekip tarafından geliştirilen B, D, XS ve XL olmak üzere 4 farklı ana sürüme sahip Arch Linux tabanlı rolling-release bir distrodur. Temel hedefleri arasında kullanıcıları Arch'ı kolaylaştırmak ve Arch'ı öğretmektir. Bu amaç kapsamında erikdubois tarafından yönetilen bir YouTube kanalı da mevcuttur.
Rolling-release ne derseniz Windows veya Mac gibi belirli dönemlerde sistem güncellemesi almak yerine sistem paketlerinin sürekli güncellendiği ve bu sayede güncelliğini korumasıdır.
Daha net anlamanız için Debian gibi dağıtımlar kernel sürümlerini yeni sürümlere geçtikçe değiştirirler ve bu sayede stabiliteyi amaçlarlar lakin güncellikten uzak kalırlar. Arch ve Gentoo ise en güncel paketleri test edip direkt repolarına eklerler. Yani herhangi bir sürüm güncellemesi falan beklemezler. Sürekli güncellendikleri için de offline kurulum ISO'ları genelde aylık olarak güncellenir.
Arcolinux projesi her ne kadar Arch'ı öğretmeyi ve kolaylaştırmayı amaçlasa da bu onu kısıtlı bir dağıtım haline getirmiyor. Bunu da temelde 4 sürümlü sistemlerine borçlular diyebiliriz.
B sürümü newbie de denilen son kullanıcıya odaklanır. Basit bir kurulum sürecine sahiptir.
D sürümü Linux hakkında belli bir miktarda bilgi sahibi olan kullanıcılara odaklanır. Detaylı bir kurulum sürecine sahiptir.
XL Xfce masaüstü ortamıyla gelir. D kadar olmasa da detaylı bir kurulum ekranı vardır. Offline kurulum destekler.
XS daha minimal kurulumlara odaklanan bir sürümdür.
Bugün inceleyeğimiz sürüm ise D sürümü.
KURULUM
Arcolinux D sürümü ekran kartınıza uygun olarak seçebileceğiniz boot seçenekleri ve iki kurulum seçeneğiyle geliyor. Birisi Xfce masaüstüyle gelen base installation diğeriyse internet bağlantısı gerektiren Advanced installation.
Advanced install özelinde konuşacak olursak ekran görüntülerinden de görebileceğiniz gibi Calamares installer kullanılmış ve fazlasıyla detaylandırılmış. CPU ve GPU'nuz için gerekli paketler ve sürücülürden tutun birçok şey sizin seçiminize bırakılmış.
Bazı eksiklikleri bulunsa da iyi bir tasniflendirme yapılmış. Ayrıca her kategori için çeşitlilik sağlanmış olması çok güzel. Ama sinirimi bozan bazı noktalar oldu diyebilirim. Öncelikle kurulum aşamaları seçimlerinizi hatırlamıyor. Bu yüzden de bazen kafa karışıklığı yaşamanız muhtemel. Örnek isterseniz plasma ile gelen Dolphin'i desktop aşamasında seçseniz bile file managers kısmında seçili olarak gözükmüyor. Ayrıca her ne kadar ciddi çeşitlilik sağlanmış olsa da aynı programın 3 ayrı sürümünün bulunması başta biraz rahatsız etse de mantığını anlayınca gerçekten takdir ettim. En basitinden yay özelinde gidersek indirebileceğiniz 3 farklı sürümü karşımıza çıkıyor. Bunlar yay, yay-bin, yay-git. Yani standart sürümünü kullanmak istemezseniz alternatif olarak bin ve git sürümleri de önünüze sunulmuş. Her yazılım için bu sağlanmamış ama böyle bir şey olması hoş olmuş.
Kurulum ekranında hoşuma giden başka bir noktaysa Steam için oluşturulmuş scriptler oldu. Hangi ekran kartını kullanıyorsanız ona uygun oluşturulmuş Steam Script'ini seçebiliyorsunuz ve o ekran kartının Steam ve Steam oyunları ile daha performanslı kullanımı için gerekli tüm yazılımları kurulum esnasında edinebiliyorsunuz.
Başka hoşuma giden bir noktaysa neredeyse güncel her de ve WM'i kurabiliyor olmanız oldu. Üstüne üstlük gördüğüm kadarıyla her de ve WM için özelleştirmeleri de mevcut. Bunlar Garuda kadar aşırı değil ama güzel ve yeterliler. Snapper veya timeshift paketlerini seçmeniz durumunda yedekleme destekli bir btrfs kurulumu gerçekleştirebiliyorsunuz. Onun haricinde ext4 ve xfs gibi yaygın format biçimlerinin yanı sıra F2fs, jfs ve reiser format biçimleriyle de kurulum yapabiliyorsunuz.
Kurulum noktasında yapabileceğim son eleştirim masaüstü ortamları ve pencere yöneticileri ile ilgili olacak. Gördüğüm kadarıyla desktop kategorisindeki tüm masaüstü ortamları ve pencere yöneticileri wayland desteklese bile X11 ile geliyor. İsterdim ki Fedora'da olduğu gibi hem wayland hem X11 protokolleri yüklü gelsin.
Eğer Linux sürücüleri ve paketleri hakkında yeterli bilgiye sahip değilseniz Advanced installation sizi biraz zorlayabilir. Yeterli bilgiye sahip olsanız da eğer kurulum aşamalarında gerekli bazı paketlerii seçmezseniz ses ve görüntü noktasında sorunlar yaşayabilirsiniz.(nereden biliyorsunuz diye sormayın.
)KULLANIM
Ben KDE Plasma ile kurulumumu gerçekleştirdim. KDE metalarını seçmedim ve birkaç KDE paketini daha yüklemedim. Bu sayede minimal diyebileceğimiz bir kurulum elde ettim. Plasma varsayılan olarak Arc teması ile geliyor. İçerisinde bir sürü icon ve ve cursor desteği de mevcut. Garuda gibi KDE'yi şekilden şekile sokmadığı için de özelleştirmek ve alışık olduğunuz plasma görüntüsüne kavuşturmak oldukça kolay.
Welcome aracı da fena olmamış. Dilerseniz archlinux tweaktool ve yazılım yükleme araçlarınız yüklüyse bunun üzerinden başlatabiliyorsunuz ve Mirror'ları güncelleyebiliyorsunuz. Keşke yüklenmemiş bir aracı çalıştırmak istediğimizde yüklemek ister misin diye sorsaydı ama bu haliyle de iş görür.
Archlinux Tweaktool'a gelecek olursak bayıldım diyebilirim. Tek tık ile dilediğiniz masaüstü ortamını dilediğiniz displaymanager'ı seçebiliyor olmak çok hoşuma gitti. Üstelik neofetch ve pacman ile ilgili düzenlemeleri yanı sıra birçok düzenlemeyi de GUI ile yapmak isterseniz buna imkan tanıyor araç. Tek üzüldüğüm nokta desktops kısmında sway ve Hyprland'in olmaması oldu. Umarım en kısa zamanda sway ve Hyprland'de buraya eklenir. Diğer özelliklerini de görmek için sürprizbozandaki görsellere bakabilirsiniz.
Bunlara ek olarak gene arcolinux ekibi tarafından geliştirilen nemesis scriptleri ile kurulumu karmaşık olan veya kurulum sonrası ayarlama gerektiren uygulamaları tek tık ile kurabiliyor ve gerekli ayarlamaları yapmak zorunda kalmıyorsunuz.
Performans noktasına gelirsek systemd-boot yerine GRUB tercih edildiğinden(btrfs yedeklemelerini sadece GRUB destekliyor ve GRUB daha kullanıcı dostu diyebiliriz. Systemd-boot'lu Archlinux'a kıyasla biraz daha geç açılıyor. Systemd-boot ortalama 17-19 saniye de sistemin açılmasını sağlarken GRUB ile bu süre 20-22 saniye arasında seyrediyor. Oyun performansı ve sentetik performans noktasında herhangi bir test yapmadım. Zaten Linux dağıtımları arasında genelde uçurum farklar oluşmaz.
Btrfs ve Snapper'ı ilk defa arcolinuxD ile deneyimledim ve iyi ki btrfs geçmişim dedim. Çünkü sistemi bozacak bir eyleme kalkışırsam ve sistemi çökertsem bile GRUB ekranında eylem öncesi herhangi bir Snapshot'a dönerek masaüstü ortamımı veya sistemimi yeniden yükleme derdinden kurtulmuş oldum.
Yakın zamanda yüklemek istediğim bir program Python'un eski bir sürümünü istiyordu. Ben de Python sürümünü düşürmek için bağımlılık noktasında sorunla oluştu ve birçok program çalışmamaya başladı. Python'ı tekrar yüklemem de durumu değiştirmedi. Ben de hemen Python'ı silmeden önceki bir Snapshot'a döndüm ve yoluma devam ettim.
SON
Kurulum ve kullanım aşamasındaki kullanıcıya sunduğu çeşitlilik ve dilerseniz elinizden tutup dilerseniz kendi başınıza bırakması sayesinde arcolinux projesi Newbie'den veteranına kadar her tarz kullanıcının kullanabileceği bir dağıtım olmuş. Proje hakkındaki hedeflerini de fazlasıyla yerine getirdiklerini söyleyebilirim.
Bana sorarsanız eğer Arch kullanmak istiyorsanız ama her şeyi elle yapmaktan da ben gibi üşeniyorsanız arcolinux sizin için güzel bir tercih olacaktır. Bunun haricinde de EndeavourOS ve RebornOS gibi dağıtımlara bakabilirsiniz.
Bu arada archlinuxtweaktool gibi araçları kullanmanız için illa arcolinux kullanmak zorunda değilsiniz. AUR ve git repoları üzerinden arcolinux araçlarını kendi Arch dağıtımınıza da indirebilirsiniz.
Şu an için aradığım dağıtımı buldum diyebilirim. Eğer immutable distrolar daha ilgi çekici bir noktaya gelirse onlara da bir göz atmak istiyorum.
Sizin de varsa arcolinux ve archlinux hakkındaki deneyim ve görüşlerinizi okumak isterim.
