Rehber Bir Boot Manager: rEFInd Kurulum ve Özelleştirme Rehberi

Stereo.Luigi99 dedi:

Hayatımda şu ana kadar en çok uğraştığım rehber. Önceki rEFInd rehberlerinin halefi sayılır.

NOT: rEFInd sadece UEFI cihazları destekler. Eğer cihazınız BIOS ise UEFI'ye geçmeniz gerekir.
NOT: rEFInd'ı yükledikten sonra GRUB, systemd-boot, Syslinux vb. bootloader'ları silmeyin! Yoksa Linux dağıtımınız boot etmeyebilir.

Herkese selamlar. Eğer benim gibi birden fazla işletim sistemi kullanıyorsanız (Windows+Linux dualboot gibi)
muhtemelen GRUB ekranından sıkılmış, yeni bir alternatif arıyorsunuzdur. Bu rehberde sizi rEFInd ile tanıştıracağım.
O zaman ne bekliyoruz, haydi başlayalım!

rEFINd Nedir?
İşletim sistemlerini yükleyen bootloader'lar vardır. Bunları bir listede gösteren
arayüzlere boot manager denir. Bilgisayar açılırken art arda bir tuşa basıp USB'den boot etmek için
bir arayüz açarsınız ya, boot manager'lar da aynı işi yaparlar.
-
rEFInd da bir boot manager'dır ve işletim sistemlerini boot etmenizi sağlar.
2010 yılında terk edilmiş rEFIt projesinin halefi gibidir. 2012'den beri geliştirilmektedir.
Sadece UEFI destekler. Secure Boot'u kapatmanız gerekebilir.

rEFInd'ı Kurmak
İlk önce rEFInd'ı kuracağız. Aslında kurmak zor değil. Elinizdeki sistemin UEFI ve Secure Boot'u kapalı olması gerek.
Kurma işlemini 3 sisteme ayıracağız. Her bölümü Sürprizbozan olarak alacağım ki rehber çok uzun olmasın.

Sürprizbozan: Windows için Kurulum (Orta)

Windows için kurulum işi biraz uzun, o yüzden zaman kaybetmeden şu videoyu koyuyorum.
Sizde klasörün adının "refind-bin-0.14.0" olması lazım. Arkadaş eski bir sürüm kullanıyor.
Eğer Windows açılmazsa diye ne olur ne olmaz USB'nize Windows ISO'su yazdırın.

Bu içeriği görüntülemek için üçüncü taraf çerezlerini yerleştirmek için izninize ihtiyacımız olacak.
Daha detaylı bilgi için, çerezler sayfamıza bakınız.

Üçüncü taraf çerezlerini kabul et

Sürprizbozan: Intel Mac'ler için Kurulum (Orta)

NOT: SIP açıksa onu kapatın:
csrutil status ile kontrol edin. "Enabled" açık, "disabled" kapalı demek.

1. Kapatmak için Mac'i açma tuşuna basın ve Command (⌘) + R'yi basılı tutarak kurtarma moduna girin.
   Eğer diskiniz FileVault ile korunuyorsa şifreyi girin.
   -
2. Kurtarma modundayken yukarıdan Terminal'i açın ve csrutil disable yazın. Bilgisayarı yeniden başlatın.

Normal moddayken csrutil status yazınca System Integrity Protection: Disabled. yazıyorsa kuruluma başlayabilirsiniz.
Kurulum için bir USB bellek gerekecek. Şuraya tıklayıp rEFInd'ın en son sürümünü indirin.

Klasöre çıkarttıktan sonra klasörü USB belleğe kopyalayın. Mac'inizi kapatın.
Mac'inizi kapattıktan sonra USB belleği takın ve açma tuşuna bastığınız anda Command (⌘) + R'yi basılı tutarak kurtarma moduna girin.
Eğer diskiniz FileVault ile korunuyorsa şifreyi girin. Kurtarma modunda üstten Terminal'i açın. USB'niz hâlâ takılı olsun.

Sonra şunları yazın:

Kod:Panoya kopyala

cd /
cd Volumes/
ls

Komutları yazdıktan sonra orada USB'nizin adını görmelisiniz.
Mesela benim USB'min görünen adı "SanDisk" ise cd SanDisk olarak yazacağım.
Bir de benim yükleyeceğim rEFInd sürümü 0.14.0 ise aşağıdaki gibi yazmalıyım.
0.12.0 için "refind-bin-0.12.0" olarak yazarım mesela.

Kod:Panoya kopyala

cd USB-ADI/
cd refind-bin-0.14.0/
./refind-install

Aşağıda uyarı verirse Y yazın. Sormazsa kendisi kurar.
Yeniden başlattığınız zaman rEFInd'ın çıkması gerek. macOS için "Boot macOS From Preboot" seçeneğini seçin.

Sürprizbozan: Linux için Kurulum (Kolay)

NOT: Eğer yüklerken uyarı çıkarsa "Evet" veya "Yes"e basın.

Ubuntu ve Linux Mint:

Bash:Panoya kopyala

sudo apt-add-repository ppa:rodsmith/refind
sudo apt-get update
sudo apt-get install refind
refind-install

NOT: PPA ile yükleme yöntemini 32-bit bir Mac'te veya ASUS T100TA'da kullanmayın.
Geliştiricinin dediğine göre PPA ile yükleme yöntemi, sahip olduğu bu cihazlarda sıkıntılıymış.

Debian:

Bash:Panoya kopyala

wget https://sourceforge.net/projects/refind/files/0.14.0/refind_0.14.0-1_amd64.deb/download -O refind_0.14.0-1_amd64.deb
dpkg -i refind_0.14.0-1_amd64.deb
sudo apt install -f
sudo -s
refind-install

Fedora:

Bash:Panoya kopyala

wget https://sourceforge.net/projects/refind/files/0.14.0/refind-0.14.0-1.x86_64.rpm/download -O refind-0.14.0-1.x86_64.rpm
sudo dnf install refind-0.14.0-1.x86_64.rpm
sudo refind-install

Arch Linux:

Bash:Panoya kopyala

sudo pacman -S refind-efi
sudo -s
refind-install

OpenSUSE:

Bash:Panoya kopyala

wget https://sourceforge.net/projects/refind/files/0.14.0/refind-0.14.0-1.x86_64.rpm/download -O refind-0.14.0-1.x86_64.rpm
sudo zypper install refind-0.14.0-1.x86_64.rpm
sudo refind-install

Eğer bilgisayar rEFInd'tan boot etmiyorsa rEFInd'ı BIOS'tan en üst sıraya alın.
Bir de Secure Boot açık kalmışsa böyle bir hata ile karşılaşmanız olası.

Eki Görüntüle 1955443

rEFInd'tan Küçük Özellikler
rEFInd'ı kurduk fakat alttaki gibi görünüyor, 2012'den kalma bir arayüz.
Aynı zamanda sadece 3 işletim sistemi kurmama rağmen 6 tane seçenek var.

Sürprizbozan: Karışık ve Eski Görünümlü rEFInd

Eki Görüntüle 1955333

İlk önce Delete tuşuna basarak gereksiz seçenekleri gizliyoruz.
Mesela ben grubx64.efi, bootx64.efi ve Windows'un bootx64.efi'sini gizledim.
Artık 3 seçenek var: Windows, OpenCore (macOS) ve Linux Mint.

Sürprizbozan: Yanlışlıkla gerekli bir seçeneği gizledim!

Eki Görüntüle 1955331 Şu ikonu kullanarak yanlışlıkla gizlediğiniz seçenekleri geri getirebilirsiniz.

GRUB'ı gizlememizin sebebi: Linux Mint'i GRUB'ı geçerek boot edebileceğimiz gerçeğidir.
Evet, GRUB'ı geçip Linux Mint'i boot edebiliyoruz.

Aynı zamanda bu menüden bilgisayarı kapatıp yeniden başlatabiliyor, BIOS'a girebiliyoruz.
Ekran görüntülerini nerden aldığımı sormayın, F10 yapınca ekran görüntüsü alıyor. EFI bölümünün en başına kaydediliyor görüntü.

rEFInd'ı Düzenlemek (Temalar vb.)
Bu taş çağından kalmış arayüzden nefret ediyorsanız ve özellikleri incelemek istiyorsanız okumaya devam edin.
Bilgisayarınızı açtıktan sonra EFI bölümünüzden rEFInd'a gelin. (Linux dağıtımlarında /boot/efi/EFI/rEFInd)
Windows'ta mountvol S: /s yapıp Explorer++ ile açabilirsiniz. (S: yerine istediğiniz boşta olan bir harfi koyun. Z: gibi.)
Intel Mac'ler için ise şuraya bakın.
-
İşimiz rEFInd bölümündeki refind.conf'ta. Burada özellikleri doğruluyoruz.
Kullanabileceğiniz bazı seçenekleri açıklayacağım:

Sürprizbozan: Ayarlar ve Açıklamaları

Kod:Panoya kopyala

timeout 20 (20 saniye AFK kaldıktan sonra varsayılan sistemi boot eder.)
shutdown_after_timeout (Timeout geçtikten sonra PC'yi kapatır. Tam çalışmayabilir.)

hideui banner (Yukarıdaki rEFInd logosunu gizler.)
icons_dir (İkonlarınızın olduğu yeri belirtin. İkonlar için PNG ve ICNS formatı önerilir.)
banner (rEFInd logosu yerine kullanacağınız görseli belirtin. Banner için BMP formatı önerilir.)

textonly (rEFInd'ı sadece yazı moduyla açar. Önermem.)
enable_touch (Dokunmatik ekran desteği kazandırır. Sistemi dokunarak kontrol edebilirsiniz.)
enable_mouse (Fare desteği kazandırır. Klavyeniz sıkıntılıysa kullanabilirsiniz.)
mouse_size (Farenin piksel olarak büyüklüğünü ayarlamanızı sağlar.)
mouse_speed (Farenin hızını ayarlamanızı sağlar.)

use_graphics_for (rEFInd, sisteminizi açarken kendi yazdığı yazısını göstermesin.)
(Buraya linux, windows yazabilirsiniz. Hackintosh ile çalışmıyor.)

showtools (rEFInd seçeneklerinde UEFI Shell, Memtest vb. araçların olmasını sağlar.)
(Buraya isterseniz shell, windows_recovery ekleyebilirsiniz.)

include (Buraya temanın config dosyasını ekliyoruz. Rehberde göstereceğim.)

Şimdi de rEFInd'ımıza tema ekleyeceğiz. Tema eklemek için ilk önce temamızı indiriyoruz.
Burada bol bol tema bulabilirsiniz. Sevdiğinizi bulamadıysanız alttaki "Load more..." tuşu ile daha fazlasını inceleyin.
Ben refind-theme-regular isimli temayı kullanacağım. Temayı seçtikten sonra Code > Download ZIP diyerek indirin.

ZIP'i çıkardıktan sonra EFI'nizdeki rEFInd klasörüne gelin ve themes isimli bir klasör oluşturun.
İçine temanızın klasörünü kopyalayın, klasörün içindeki ögeleri değil. Sonrasında refind.conf dosyasını açın ve en sonuna gelin.
En sona alttaki gibi bir şey yazacağız.

Kod:Panoya kopyala

include themes/tema-klasor-adi/theme.conf

Benim tema klasörümün ismi "refind-theme-regular", o yüzden o ada göre aşağıdakini yazacağım.

Kod:Panoya kopyala

include themes/refind-theme-regular/theme.conf

Config dosyamızı kaydedip bilgisayarımızı yeniden başlattığımızda temalı rEFInd'ı göreceksiniz!
Daha hoş görünmesi için tema klasörünüzün içindeki theme.conf dosyasını ve icons klasöründeki ikonları değiştirebilirsiniz.
Mesela benim son rEFInd görünümüm böyle artık. (Temayı karanlık yaptım ve Linux Mint ile OpenCore ikonlarını değiştirdim.)

Sürprizbozan: Adam Edilmiş, Temalı rEFInd

Eki Görüntüle 1955751

Kapanış ve Bonus: Yanlışlıkla Rehber Yayınlamak
Rehberin sonuna artıdan yaşanan, trajikomik bir olay eklemek istedim.
Ben bu rehberi hazırlarken yanlışlıkla rehberi yayınladım. Yarısı falan bitmişti daha.
Moderatörlere silmelerini rica ettim fakat silmediler. Beni öylece koskoca kategorinin ortada bıraktılar.

Hatta eksik olan rehberim raporlanmaya kapatıldı. Bilet falan açtım, bir şekilde silindi rehber.
Bu olay içimde kalmasın diye anlatmak istedim. Boşu boşuna 75 kişiye rezil oldum yani.

Rehberimi okuduğunuz için teşekkürler, konu hakkında sorunuz varsa yazmayı unutmayın.
Öyleyse sağlıcakla kalın, hoşça kalın!

Genişletmek için tıkla...

Silinen üye dedi:

Hocam elinize sağlık çok güzel temayı nasıl karanlık yaptınız?

Genişletmek için tıkla...

banner themes/refind-theme-regular/icons/128-48/bg.png <- SATIRIN BAŞINA HASHTAG KOY
#banner themes/refind-theme-regular/icons/128-48/bg_dark.png <- SATIRIN BAŞINAKİ HASHTAG'İ SİL

#SELECTION IMAGE

selection_big themes/refind-theme-regular/icons/128-48/selection-big.png <- SATIRIN BAŞINA HASHTAG KOY
#selection_big themes/refind-theme-regular/icons/128-48/selection_dark-big.png <- SATIRIN BAŞINAKİ HASHTAG'İ SİL

selection_small themes/refind-theme-regular/icons/128-48/selection-small.png <- SATIRIN BAŞINA HASHTAG KOY
#selection_small themes/refind-theme-regular/icons/128-48/selection_dark-small.png <- SATIRIN BAŞINAKİ HASHTAG'İ SİL