Son kullanma tarihi geçmiş, bayatlamış bir tarayıcı kullanıyorsanız, Mercedes kullanmak yerine tosbağaya binmek gibi... Web sitelerini düzgün görüntüleyemiyorsanız eh, bi' zahmet tarayıcınızı güncelleyiniz. Modern Web standartlarını karşılayan bir tarayıcı alternatifine göz atın.
GNU/Linux dağıtımları genellikle lisans gereği açık kaynak olmak zorundadır. Peki, neden kapalı kaynak olmaları engelleniyor? Özel mülkiyet yazılımları genelde daha başarılı oluyor. Açık kaynak olduğunda, herkes yazılımı ücretsiz kullanabiliyor. Kapalı kaynak olduğunda ise, dağıtımı geliştirenler kodları gizli tutarak ücret talep edebilir ve böylece yazılım daha iyi yerlere gelebilir.
Her ne kadar insanlık için açık kaynak denilse dahi bana samimi gelmiyor. Açık kaynak olması bazı nedenleri var örneği geliştirici daha fazla geliştirmez halka açar.
Her ne kadar insanlık için açık kaynak denilse dahi bana samimi gelmiyor. Açık kaynak olması bazı nedenleri var örneği geliştirici daha fazla geliştirmez halka açar.
Tabii ki insanlik icin adamlar istese yazar program kodlarini saklayip satar, satmiyor kamu kullanimina ozgur bir sekilde sunuyor. Vakti mi yok derdi mi var. Yaziyor GitHub'a babam vefat etti maintainer araniyor diye baska bir gonullu cikarsa yine maddi kaygi gutmeden devam ediyor gelistirmeye. Ayni zamanda lisansi sayesinde cakallar emegine konup senin adini oraya yazmadan satamiyor urettigin seyi. Daha ne olsun.
Tabii ki insanlik icin adamlar istese yazar program kodlarini saklayip satar, satmiyor kamu kullanimina ozgur bir sekilde sunuyor. Vakti mi yok derdi mi var. Yaziyor GitHub'a babam vefat etti maintainer araniyor diye baska bir gonullu cikarsa yine maddi kaygi gutmeden devam ediyor gelistirmeye. Ayni zamanda lisansi sayesinde cakallar emegine konup senin adini oraya yazmadan satamiyor urettigin seyi. Daha ne olsun.
Açık kaynak olup ücretli olmasının hiçbir anlamı yok, açık kaynak olması herkese açık bir kütüphaneye benzer herkes bir kitaptan bir şey kopyalayıp kendi kitabını yazar. Peki yazar o kitaptan ne kazanır hiçbir şey.
Cok yanlis bir bakis acisi. Yazilimda open-source yaptigin sistemin adaptasyonunu ve farkli ihtiyaclar icin customizasyonu uzerinden para kazanirsin.
Cogu buyuk sirket basarili yazilimlarini open-source yapar bu minvalde reputasyon ve para kazanmak icin. Ornegin Airbnb 2014'e airflow'u Apache ile lisansladi, su anda hem Microsoft'tan hem de Amazon'dan para kazaniyor ki bunlar "rakip" firmalar.
React, Angular, Bazel vs gibi bir suru sirket icinde basariya ulasip kaynagi dunyaya acilan proje var ki bunlari open-source yapan kar odakli firmalar.
GNU/Linux dağıtımları genellikle lisans gereği açık kaynak olmak zorundadır. Peki, neden kapalı kaynak olmaları engelleniyor? Özel mülkiyet yazılımları genelde daha başarılı oluyor. Açık kaynak olduğunda, herkes yazılımı ücretsiz kullanabiliyor. Kapalı kaynak olduğunda ise, dağıtımı geliştirenler kodları gizli tutarak ücret talep edebilir ve böylece yazılım daha iyi yerlere gelebilir.
Linux dağıtımları açık kaynak çünkü Linux çekirdeği ve çoğu dağıtım yazılımı özgür yazılım felsefesine dayanır. Bu yazılımın kaynak kodunun herkes tarafından erişilebilir düzenlenebilir ve dağıtılabilir olmasını sağlar. Kapalı kaynak yazılımlarında ise kaynak kodu gizli tutulur ve genellikle sadece lisanslı kullanıcılar erişebilir. Açık kaynak özgürlük iş birliği ve şeffaflık gibi değerleri destekler, bu yüzden Linux'un çoğu dağıtımı açık kaynak olarak geliştirilir.
Bu da yanlış diyebileceğimiz bir genelleme, farklı lisanslar farklı izinler veriyorlar.
BSD
Örneğin, BSD lisansı, kodun, kapalı kaynak kodlu projelerde kullanılmasına izin verir. Daha doğrusu, hiçbir şeyi kısıtlamaz. Sadece "ne ayaparsan yap, beni sorumlu tutamazsın" der:
Kod:
İŞBU YAZILIM TELİF HAKKI SAHİPLERİ VE KATKIDA BULUNANLAR TARAFINDAN “OLDUĞU GİBİ” SAĞLANMIŞTIR VE TİCARETE ELVERİŞLİLİK VE ÖZEL BİR AMACA UYGUNLUK İÇİN KAPALI BİR TAAHHÜT DE DAHİL OLMAK ÜZERE VE BUNUNLA KISITLI OLMAKSIZIN HER TÜRLÜ AÇIK YA DA KAPALI TAAHHÜT REDDEDİLMİŞTİR. HİÇBİR KOŞULDA TELİF HAKKI SAHİPLERİ VE KATKIDA BULUNANLAR; HER NE SEBEPLE OLUŞMUŞSA VE SÖZLEŞMEDE, KUSURSUZ SORUMLULUKTA, VEYA TAZMİNAT YÜKÜMLÜLÜĞÜNDE OLMAK ÜZERE HANGİ YÜKÜMLÜLÜK KURAMINDA YER ALIRSA ALSIN, İŞBU YAZILIMIN KULLANIMIYLA ORTAYA ÇIKAN DOĞRUDAN, DOLAYLI, TESADÜFİ, ÖZEL, CEZAİ VEYA BİR SEBEP SONUCUNDA OLUŞAN (YEDEK PARÇA VEYA HİZMETLERİN TEMİNİ; KULLANIM, VERİ VEYA RANDIMAN KAYBI; YA DA İŞ KESİNTİSİ DE DAHİL OLMAK ÜZERE VE BUNUNLA KISITLI KALMAKSIZIN) HERHANGİ BİR ZARAR İÇİN, BU GİBİ HASARLARIN OLASILIĞI HAKKINDA UYARILMIŞ OLSALAR BİLE, SİZE KARŞI SORUMLU DEĞİLLERDİR.
Yine benzer şekilde, süper özgürlükçü, MIT lisansı:
Kod:
YAZILIM “HİÇBİR DEĞİŞİKLİK YAPILMADAN” ESASINA BAĞLI OLARAK, TİCARETE ELVERİŞLİLİK, ÖZEL BİR AMACA UYGUNLUK VE İHLAL OLMAMASI DA DAHİL VE BUNUNLA KISITLI OLMAKSIZIN AÇIKÇA VEYA ÜSTÜ KAPALI OLARAK HİÇBİR TEMİNAT OLMAKSIZIN SUNULMUŞTUR. HİÇBİR KOŞULDA YAZARLAR VEYA TELİF HAKKI SAHİPLERİ HERHANGİ BİR İDDİAYA, HASARA VEYA DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERE KARŞI, YAZILIMLA VEYA KULLANIMLA VEYA YAZILIMIN BAŞKA BAĞLANTILARIYLA İLGİLİ, BUNLARDAN KAYNAKLANAN VE BUNLARIN SONUCU BİR SÖZLEŞME DAVASI, HAKSIZ FİİL VEYA DİĞER EYLEMLERDEN SORUMLU DEĞİLDİR.
GPL
Soruyu bir de GPL ve Linux özelinden değerlendirelim, çünkü, Linus Toralds, Linux kernel için bu lisansı kullanmıştır.
Neden kapalı kaynak olmaları engelleniyor ? Çünkü bunu da lisans engelliyor.
5. Conveying Modified Source Versions.
c) You must license the entire work, as a whole, under this License to anyone who comes into possession of a copy. This License will therefore apply, along with any applicable section 7 additional terms, to the whole of the work, and all its parts, regardless of how they are packaged. This License gives no permission to license the work in any other way, but it does not invalidate such permission if you have separately received it.
5. Değiştirilmiş Kaynak Sürümlerini Taşımak.
c) Ürünün tamamını, kopyaya sahip olacak herkes için işbu lisansla lisanslamalısınız. Buna bağlı olarak işbu lisans, bölüm 7′deki yürürlükte bulunan ek koşullarla birlikte, ürünün tamamına ve tüm kısımlarına nasıl paketlendiklerine bakılmaksızın uygulanacaktır. Bu lisans, ürünün başka bir yoldan lisanslanmasına izin vermez; ancak ürünü bağımsız olarak elde ettiyseniz böyle bir izni hükümsüz kılmaz.
Buna dair bir kanıt yok, lisans ve başarı tamamen alakasız şeyler.
Bilgisayarınızda neler kurulu bilmiyorum ama, kurumsal firmalar daha geniş düşünürler ve kar odaklıdırlar, şirketlerin kuruluş amacı budur.
Şu şirket/yazılımlardan bazılarını duymuşsunuzdur:
Bu büyük firmalar, neden açık kaynak lisansları destekliyorlar ? Çünkü kar ediyorlar.
Linux kernel'a kod bağışı yapan firmalara buradan bakabilirsiniz (evet, Microsoft da orada.)
Python/Django
Linux çok baskın bir örnek.
Bir de Python'un Django örneğinden gidelim.
Django, Python'dakı #1 web framework.
O kadar ki, Microsoft da VSCode'a Django desteği getiriyor.
Gelir modelleri, firmaların onları desteklemesi.
Mesela orada, JetBrains firmasını göreceksiniz, Google'ın Android telefonlar için açık kaynaklı programlama dili olan Kotlin'i geliştirme görevini verdiği, yazılım geliştirme alanında lider firmalardan biri.
Neden buraya ödeme yapıyorlar ? Çünkü firmalar yazılmı yerine hizmet/tecrüre/sürdürebilirlik satın almayı tercih ederler.
Yani, Django ekibininin "hizmetini" devam ettirmesini sağlıyorlar.
Vendor lock-in: Bir hizmet sunan bir firmanın, başka bir firmayı bir teknolojiye bağımlı hale getirmesi ve o firmanın bundan kurtulamaması, çünkü bağımlı olunan teknolojiden kurtulma maliyetinin çok yüksek olması.
Firmalar bundan çok çekinirler.
Mesela çoğu banka Java kullanıyor. Neden ? Kapalı teknolojilerle esir düşmemek için.
Microsoft tarafında, .NET kapalı kod olarak yayınlanıyordu, bu da bazı firmaların Microsoft ürünlerinden uzak durmasına sebep oluyordu. Microsoft daha sonra .NET core'u çıkardı. Evet, Microsoft'un da pek çok açık kaynaklı projesi var. Lisans ? Süper özgürlükçü MIT
Bu konuda anlatılacak çok şey var, ama şimdilik bu bilgi yeterlidir.
Sonuç olarak, lisans konusunu sadece bilgisayarınızdaki Notepad olarak düşünmeyin, daha geniş düşünmeye çalışın.
Derin bir maddi ve kurumsal boyutu da var.
Senin anlattığın tam anlamıyla açık kaynak değil, geliştirici diyor ki benim kodlarım herkese açık ama bensiz kullanamasin diyor.
Bu özgür yazılma ters, özgür yazılım herkes için olmali.
Senin anlattığın tam anlamıyla açık kaynak değil, geliştirici diyor ki benim kodlarım herkese açık ama bensiz kullanamasin diyor.
Bu özgür yazılma ters, özgür yazılım herkes için olmali.
