Madde madde görüşlerimi ve bilgilerimi yazayım:
1) AMD ilk RX 400 serisini piyasaya sürdüğü zaman (2016 başında idi yanlışım yoksa) yine ciddi sürücü problemleri yaşamışlardı. O zaman NVIDIA'nın GTX 1000 serisi ile baş etmeye çalışıyorlardı ve kağıt üzerinde üretim nanometresi, bellek teknolojisi gibi konularda onlardan üstünlerdi. Buna rağmen istediklerini bulmaları 1 senelerini aldı. Bu 1 senelik süreçte yeni nesil sürücüler düzelip kartlardaki ufak tefek hataları da giderdikten sonra RX 500 serisini getirdiler ki aslında RX 500 serisi, teknoloji olarak RX 400 serisinin aynıları idi. Sadece güç ünitesi daha büyük hale getirildiği için kart daha yüksek voltajı ve daha yüksek hızları kaldırır hale gelmişti. Bu da AMD'yi 2019 yılına kadar güzel idare etti. Ray Tracing ve DLSS özelliklerini istemeyen herkes için RTX 2000 serisi pahalıydı ve alternatif AMD RX 500 serisi idi. Hatta arada sırf şov olsun diye 12nm teknolojisi ile RX 590 girişimi bile yaptılar.
(Vega'lar'ın hikayesini konu dışı bırakıyorum çünkü aslen oyun için bile çıkmamışlardı ama AMD laf ebeliği yaparak oyun piyasasında da Vega sattı maalesef. Hikayenin burasında AMD'nin savunulacak bir yeri yok açıkçası)
2019'da yeni RX 5000 serisi gelince işler tümden değişti çünkü cep telefonlarında bile yeni sayılacak bir üretim boyutu ile; 7nm ile kart ürettiler. Üretim alanını küçültmek başlı başına bir zorluk. Ancak arkasında gelen daha büyük bir zorluk var: O da iyice küçültülmüş bu yeni teknolojiden 250-270W gibi yüksek güçler geçirmek. İşte bu yüzden değişken voltaj ve değişken saat hızı teknolojisinde de bir takım yenilikler yaptılar. 5000 serisi bir kart sahibi olanlar fark etmişlerdir; 2000 MHz gibi bir değer seçersiniz, kart en fazla 1960-1970MHz'de çalışır ve bu değer saniyede 2-3 kere değişir.
Peki bu ne demek? Şu demek: Bir yeni kart serisi geldi, onunla beraber yeni bir üretim nanometre değeri geldi, yanında yeni bir güç birimi tasarımı geldi, yanında yeni bir Voltaj/Güç dengeleme yazılımı geldi. Buna bir de GDDR 6 belleği ekleyin. Tek bir seride dünyaya 4 yeniliği birden getirmeye çalıştı AMD. Bu kadar çok yeni teknolojiyi birdenbire piyasaya boca ederseniz (hem de tek bir üründe) her bir alt teknoloji oturana kadar türlü sorunlar yaşar ve yaşatırsınız.
Tam olarak böyle oldu zaten. Küçük güçlerde regülasyon nispeten kolay bir iştir. Bir cihazın Voltaj'ını 3 ile 4V arasında, saniyede 20 kere kolayca değiştirirsiniz. Ancak 250W güç talep eden bir cihazın voltajını 0, 750V ile 1.2v arasında saniyede 20 kere değiştirmek istediğinizde sadece kartın değil, o karta güç sağlayan (güç kaynağı) ve o gücü ileten (anakart) elemanları da düşünmeniz gerekir. Yoksa o elemanlar kendilerini korumak için sizin gücünüzü keserler.
2) Bu kadar yenilik yazılımda olduğu kadar donanım ve üretim aşamasında da aşırı bir titizlik ve hassasiyet gerektiriyor. Peki büyük partner firmaları, satışlarının sadece %20-25'ini kapsayan AMD'ye NVIDIA kalitesinde ve titizliğinde üretim bandı, ar-ge ve ür-ge maliyeti ayırıyorlar mı sizce?
Maalesef AMD yeni bir kart ürettiği zaman fan tasarımları ve hatta alüminyum bloğun ağırlığı, tavsiye edilen vida sayısına kadar birçok bilgi, AMD'ye özel partner olan Sapphire'den geliyor. Özellikle ASUS gibi NVIDIA yancıları kötü kalite AMD kart üretmeleri ile defalarca gündeme geliyorlar bu sebepten dolayı.
3) Güç kaynağı konusu. RX 5700XT ile tavisye edilen güç kaynağı birçok aıb partner markanın sitesinde göre 700-750W civarı. Ancak -ben de dahil- çoğumuz 600-650W civarında güç kaynağı kullanıyoruz çünkü; hem hesaplarımıza göre bu kartın bu kadar tüketmesine imkan yok hem de 650W barajını aşınca güç kaynakları çok pahalı oluyorlar. Halbuki Ms'ler kadar kısa sürelerde bu kartlar çok ciddi güçler talep edebiliyorlar. İşte o anlarda yüksek güçlü güç kaynakları bir avantaja dönüşüyorlar.
4) NVIDIA dünyası. En güzel örnek MSI Afterburner. Yapımcısı olan yazılımcı unwinder tam bir azarlama makinesi. Tanıdığınız en uyuz insanı düşünün, 2'yle çarpın. Öyle uyuz. Kendisi yıllardır bağımsız bir yazılımcı olduğunu, zamanında MSI desteği ile Afterburner'ı yazdığını iddia etse de aslında Afterburner'ın da Unwinder'ın da NVIDIA bünyesinde çalıştığına dair bir sürü kanıt bulmak mümkün. Bu abimiz yıllardır AMD için OC yazılımı yapmanın ne kadar zor olduğundan, sürücülerindeki türlü seçimlerin hep kötü, NVIDIA'nın seçimlerinin ise hep iyi olduğundan dem vurur, arada birkaç kişiyi forumlarda azarlar geçer. Sebebi kantılansın kanıtlanmasın, Afterburner yazılımı AMD kartlara karşı hep nazlanmıştır. Belki de bundan olsa gerek, AMD; 3. parti yazılımlara pek iş bırakmadan kendi OC yazılımını, kendi arayüzünü ve kendi oyun içi katmanını yaratıp devreye almıştır.
Tabi bunlar hep AMD kullanıcıları için şikayet sebebi. Çünkü NVIDIA kağıt üzerinde bunları sunmuyor ve kullanıcılar ancak 3. parti yazılımlarla (NVIDIA ınspector gibi) bir takım ayarları mümkün kılabiliyorlar. Bir sorunları olduklarında da gidip o yazılımların sitelerine ya da yardım forumlarına başvuruyorlar. AMD tarafında ise bir sorun olduğunda insanlar her yere bu sorunu söylüyorlar çünkü sorun 3. parti bir yazılımdan değil, bizzat AMD sürücüsünden kaynaklı olmuş oluyor.
5) NVIDIA demişken. Ben taze kapatmış bir bilgisayarcıyım. Son sattığım bilgisayarların hepsi AMD ekran kartlı idi. Fiyatlardan hepinizin haberi vardır diye düşünüyorum. Biraz yaşı büyük olanlarımızın çoğunun geçmiş ekran kartları eminim NVIDIA idi. Çünkü 2015 öncesine kadar AMD'nin doğru düzgün rekabet edecek bir ürünü bile yoktu. Haliyle hepimiz NVIDIA'nın arayüzüne alıştık, sorunlarını benimsedik (10 yıldır çözmedikleri sorunları var), beklentilerimizi ve standartlarımızı bir şekilde belirledi NVIDIA. AMD ise bir takım değişiklikler getiriyor ve hala rekabetçi fiyatlarla bizimki gibi ülkelerde tercih sebebi olmaya devam ediyor. (Kimi kandırıyorum? Bizimki gibi ülke yok. Bir PC'nin bu kadar pahalı satıldığı yer yüzündeki tek yer burası..)
Birdenbire satışları artan AMD yüzünden insanların bütün ayarları da şaşmış durumda. Fiyattan dolayı AMD alanlar, ayarlar menüsünden güç kaynağı seçimine kadar yepyeni bir düzenin içine girmiş oluyorlar. Buna, arada sırada çıkan kronik üretim sorunlarını ve türlü kalite sıkıntılarını da ekleyince AMD kullanıcılarının soruları da sorunları da çok oluyor ve başlıklar birikmiş oluyor. Sonra bu başlıkları içerik olarak değil, istatistik olarak değerlendiren bizler de gelip "oooovvv, ne çok AMD sorunu başlığı var, NVIDIA'da hiç böyle şeyler yok" diyoruz. Çünkü NVIDIA'nın en ucuz yeni nesil kartı RTX 2060 4150TL gibi bir fiyattan görücüye çıkıyor ve onu alan kişi zaten yanına en iyi kasayı ve en iyi güç kaynağını, ve tabii bir de en iyi anakartı eklemiş oluyor. RTX 2060 seviyesine ancak bütçe ayırabilmiş arkadaşlar da testlere bakıp "AMD daha fiyat/performans" diye düşünüp RX 5700XT'ye yöneliyorlar, ama bütçe sıkıntısından dolayı yanına daha uygun fiyatları anakart, güç kaynağı ve kasaları alarak.
6) Gelelim 6. maddeye. AMD girişimci tavrını, diğer oyunculara göz dağı vermek için kullanamıyor. Mesela; ASUS'un 5700XT ekran kartlarında vidaları dahi sıkmadığı ortaya çıkmıştı. Soğutucular öyle boşta duruyorlardı. NVIDIA'nın kartlarında böyle bir skandal olsaydı NVIDIA, ASUS'tan kan alır üstüne de sözleşmelerini fes ederdi. AMD'nin %20 market payı ile böyle bir söz söyleme hakkı olmadı. Buna, ekran kartlarının güç birimlerinde de ucuz olan modüllerin kullanıldığını ekleyin. Daha az testten geçmiş malzemelerle bir ürün inşa ediyorsunuz, üstüne üstlük bu ürünü, piyasadaki rakibi ile rekabet edebilsin diye yüksek hızlarda ve yüksek Voltaj'larda çalıştırıyorsunuz. Haliyle %5-10 gibi bir oranın patlamasını göze almalısınız.
Bu da piyasada hızla hisselerini yükselten AMD için güven kırıcı bir hamle oldu (bu tip skandalların arkasında NVIDIA olduğu ile ilgili teoriler de var ama bu yazıyı daha fazla uzatmaya gerek yok. Zaten bir kanıt bulmak da neredeyse imkansız)
Buna rağmen bu yüzdeyi göze almışlardı ki dünyanın hemen her yerinde arızalı kartlar değiştirildi. Ülkemiz gibi birkaç tane, satış sonrası hizmetlerin sıkıntılı olduğu yerlerde bu değişimler çok zor oldu belki ama dünya genelinde AMD sorunu hem görmezden gelmedi hem de yazılımsal olarak giderilemeyen bütün sorunlu kartları değiştirdi.
Şu ana kadar benim de sorun yaşayan müşterilerim oldu. Sadece bir tanesinde kart değişimi gerekli oldu. 4-5 tanesi de yüksek Hz'li ekranları için HDMI kablodan DP'ye geçip sorunlarından kurtuldular. Kalanların hepsi de yeni gelen sürücülerle sorunlarından kurtuldular. Sadece güç kaynağına güvenmediğimiz birkaç tanesi kartlarının hızını 30-50MHz düşürerek kullanmak zorunda kaldılar. Ancak onlardan bile sonrasında bir şikayet almadım.
Bu kadar uzun yazıyı yazmamın sebebi "AMD pişmanlıktır" diyen kesip ATI'cı arkadaşlara. Sorunlar ne iddia edilenler kadar büyük ne de iddia edildiği kadar çoklar. Bir gün zaman ayırıp NVIDIA'nın sorunları ile ilgili bir havuz yapmaya kalksak en az AMD kadar sorunun ve şikayet edeninin olduğunu görebilirsiniz.
Maalesef akıllı yazılımlar sayesinde elektronik ürünlerde şans faktörünün daha da hayatımıza nüfuz edeceği bir döneme girmiş bulunuyoruz. Aşırı hassas ayarların otomatik olarak ve çok küçük zaman dilimlerinde yapıldığı bir dönem bu. Bir çok teknik/teknoloji daha yeni ve henüz olgunlaşmamış durumda (tıpkı bundan 5 sene önceki "SSD'ler çok kısa ömürlü argümanları gibi). Hep beraber bu olgunlaşmalara tanıklık edeceğiz. AMD'de teknolojide öncü ve son yıllarda büyük ilerleme kaydetmiş, piyasada da haklı yerine ulaşan bir firma. Büyüdükçe sorunlarının daha çok göze batması normal bir durum. Önemli olan firmanın bu sorunlar karşısındaki tutumu.
www.vatanbilgisayar.com
.
