Video sahibinden dönüş alırsam buraya ekleme yaparım. Ayrıca MacBook ve ekosistemi adına bilgi paylaşımı için Discord kanalı oluştursak sizin için makul mudur?
Ek olarak bilgisayarda dikkatimi çeken bir nokta oldu oda: Depolama alanına baktığımda 300-500 MB şeklinde olmak üzere depolama alanında sürekli artış ve azalış gözlemlemekteyim. Bunun kaynağı nedir? Zamanla SSD ömrünü tüketir mi? Arka planda çalışan herhangi bir şey yok
Discord kullanmayan bir mağara adamıyım
![Grinning face with smiling eyes :smile: 😄](https://cdn.jsdelivr.net/joypixels/assets/8.0/png/unicode/64/1f604.png)
ama sırf bu yüzden şimdi indirmeye başladım. Oda kurma fikri hoşuma gitti insanlar macOS hakkında öğrendiği faydalı bilgileri birbirleri ile paylaşıp fikir alışverişi yapabilirler. Buradan özelden birbirimize ulaşabiliyorsak ulaşalım yoksa sen bana Discord ismini at ekleyim.
SSD işi çok karışık şimdi ilk başta bu işin biraz teknik kısmından bahsedeyim SSD üzerindeki kullanımların büyük bölümü swap işlemlerinden dolayı kaynaklanır. Swap en basit tabiri ile işletim sisteminin bellek yönetiminin gerekli gördüğü zamanlarda bazı işlemleri SSD üzerine yazmasıdır yani daha basit şekilde bellek dolduğunda bellekler yerine SSD'yi kullanır. Ama burada sıkıntı şu belleklerin belli bir yazma ömrü yoktur ama SSD'lerin teknolojisine göre markasına göre belli bir yazma ömrü vardır buna da TBW diyorlar. Swap işlemini anladığınızı düşünüyorum ama sadece swap disk kullanımına neden olmaz bazı başka işlemler de disk kullanımına neden olur ama genel olarak Swap'ın payı daha büyüktür, önemli olan da swaptır. macOS üzerinde ne kadar verinin swapla bellek yerine disk üzerine yazıldığını etkinlik monitörü > bellek bölümünden kullanılan takas değeri ile görebilirsiniz.
Şimdi gelelim swap işlemi SSD'lerin ömrünü çok erken tamamlamasına neden olur mu sorusuna.
SSD dediğimiz birleşen temel olarak iki kısımdan oluşur, birinci kısım NAND yani depolama yongası ikinci kısım ise bu yongayı kontrol eden kontrölcü kısmıdır. Kontrölcü büyük bir depoyu yöneten bir insana benzetilebilir. Sanıların aksine SSD ömrünü sadece NAND kalitesi tipi etkilemez kontrölcü de çok önemlidir. Çünkü modern kontrölcülerde aşınma dengeleme gibi bir sürü NAND'ların en verimli şekilde kullanılmasını sağlayacak formüller kullanılır. Apple 2011 yılında kendi kontrölcülerini üretebilmek için bir firmayı satın aldı. Yani Mac'lerde son derece başarılı Apple'ın kendi ürettiği kontrölcüler kullanılıyor M1 ile beraber bu M1 yongasının içine taşınmıştır. O yüzden disk şifreleme kısmında çok başrılılar.
Şimdi NAND kısmına gelelim Apple kendi NAND'larını üretmiyor Toshiba'ya da onun alt markası olan Kioxia gibi üreticilerden alıyor. Bu noktada ise 3 tip NAND teknolojisi vardır SLC, MLC ve TLC şöyle anlatayım NAND'ların içinde bir sürü pil vardır (tam öyle değil ama öyle düşünelim) bu pilleri 5V şarj edersek 1 değeri olur 0V şarj edersek 0 değeri olur bu 1'ler ve 0'lar da bizim verilerimizi oluşturur ama bu şekil bir sürü pil koyarsak ancak büyük bir depolama alanı elde edebiliriz bunun yerine 3 bit olarak veri saklarsak yani mesela 0V 000 değerine denk gelir 5V ise 111 değerine denk gelir aradaki voltaj değerleride bu 8 farklı kombinasyona denk gelir ise daha az pil yani hücre kullanarak daha fazla veriyi depolayabiliriz ama bu her hücrede sadece 1 ya da 0 değerini tutmaya göre daha kısa ömürlü olur. Yani şöyle
Hücre başına sadece 1 veya 0 değerlerinden 1 tane tutan NAND'lar SLC
(Yükesek Maliyet Ama Dayanıklı) 1 ya da 0 değerleri.
Hücre başına sadece 1 veya 0 değerlerinden 2 tane tutan NAND'lar MLC
(Orta Maliyet Orta Dayanıklılık) 00 ya da 11 arasındaki değerler.
Hücre başına sadece 1 veya 0 değerlerinden 3 tane tutan NAND'lar TLC
(Düşük Maliyet Ama SLC Kadar Dayanıklı Değil) 000 ya da 111 arasındaki değerler.
Üreticiler TLC NAND'ların daha dayanıklı olması için gerçekten çok çalıştılar ve başarılı da oldular. Günümüzde SLC NAND kalmadı denecek kadar az MLC ise sadece sunucularda ya da iş makinelarında kullanılıyor TLC ise genel kullanım ve görece profosyenel kullanımda tercih ediliyor. Apple cihazlarında TLC nanad kullanıyor.
Peki bu ne anlama geliyor? (Konu Çok Derin Toparlayacağım Bölüm Burası)
TLC teknolojisi çok gelişti. Ortalama bir kullanıcının piyasadan alabileceği TLC SSD'lerin her hücresinin yaklaşık 3000 yazma ömrü vardır yani 256 GB olan bir SSD 750 TB yazmaya kadar dayanabilir. Burada ortalama bir kullanıcı diyorum çünkü Apple'ın aldığı TLC NAND'lar bizim piyasadan aldıklarımızdan çok daha kaliteli ve kendi kontrölcüleri de çok başarılı. Yani uzun lafın kısası şu Mac'lerin içerisindeki SSD'ler çok uzun süreler boyunca yoğun kullanımda bile bozulmayacaklar. Ortalama değerlere bakarsak bile ben 4 ayda 5TB veri yazdım 750TB ulaşmadan büyük ihtimal başka parçaları sıkıntı çıkaracaktır ve bu değer ortalama kullanıcıların ulaşabileceği teknoloji Apple'ın bundan çok daha iyisini kullandığını biliyoruz.
Yani bu sebeplerden dolayı Apple genel olarak swap yapmaktan çekinmiyor bu da SSD kullanımına etki ediyor. Peki SSD ömrünü kısaltıyor mu diyorsanız cevabı teorik olarak evet ama pratik olarak hayır olacaktır. Mesela iPhone cihazlarda da çıkarılamayan SSD'ler kullanılıyor ama bu zamana kadar çok az SSD'si bozulmuş iPhone ile karşılaşmışsınızdır.O yüzden gönül rahatlığıyla cihazınızı kullanın.