Para nasıl üretilir?

1. Hükümet, paraya ihtiyaç duyduğuna karar verir, merkez bankasına başvurur ve ondan 10.000.000.000 Lira ister.
2. Merkez bankası şöyle der: Tabii ki, sizden 10 milyar liralık devlet tahvili satın alırız.
3. Hükümet boş bir kağıt alır, resmi görünmesi için üstüne resimler ekler ve buna hazine tahvili adını verir. Sonra da bu tahvilin değerini 10 milyar lira olarak belirleyip merkez bankasına gönderir.
4. Merkez bankası, bir sürü kağıtları süslerler, onlara TCMB banknotları adını verir ve değerlerini de 10 milyar lira olarak belirler. Merkez bankası, bu banknotları hazine tahvili ile takas eder.
5. Takas tamamlandığında hükümet bu banknotları alır ve bir banka hesabına yatırır.
6. Bu işlemlerden sonra kağıt banknotlar, resmi olarak paraya dönüşür ve Türkiye'nin para kaynağına 10 milyar lira eklenir.
7. Sonuç olarak 10 milyar lira değerinde yeni para yaratılır.

Gerçekte bu işlemler elektronik ortamda gerçekleşiyor. Toplam para kaynağının %90-95 kadarı elektronik ortamdadır. (101011101001) Geri kalan %5-10'luk kısmı fiziksel banknotlar olarak dolaşımdadır. Devlet tahvilleri borçlanma aracıdır ve merkez bankası havadan yarattığı parayla bu tahvilleri satın aldığında, hükümet bu parayı ona geri ödeyeceğine dair söz vermiş olur. Başka bir değiş ile: Borçla yaratılan parayı. Takas gerçekleşti ve 10 milyar lira bir banka hesabında. Kısmi rezerv uygulaması ile 10 milyar liralık hesap bir anda bankanın rezervine dahil olur. Tıpkı bünyesindeki diğer hesaplar gibi.

Zorunlu karşılık oranı: Bir banka, bünyesindeki hesaplara karşılık kısmi rezerv bulundurmak zorundadır. Zorunlu karşılık oranı, toplam hesapların %10'udur. Yani 10 milyar liralık bir hesabın gereken rezerv miktarı 1 milyar liradır ve bu zorunlu karşılık olarak saklanır. Artan 9 miyar lira, rezerv fazlası olarak değerlendirilir ve yeni krediler vermek üzere kullanılır. Yani bu 9 milyar lira, hesaba yatırılan 10 milyar liraya dayanılarak havadan yaratıldı. Böylece, dolaşımdaki para miktarı şişirilir.
(Bakınız: 2008 krizi) İzleyin: The Big Short (9.000.000.000+10.000.000.000=19.000.000.000)

Bankalar, hesaplarda bulunan paralar ile kredi vermezler. Eğer verselerdi yeni para yaratılamazdı. Kredi verirken yaptıkları şey kredi sözleşmesidir. Sözleşme karşılığında, borcu alanın hesabına krediyi yani parayı aktarmaktır.

Mesela bankaya gidiyorsunuz ve o 9 milyar lirayı borç alıyorsunuz. Parayı alıp başka bir banka hesabına yatıracaksınız ve süreç tekrarlanacak. Yatırılan 9 milyar lira, diğer bankanın rezervine dahil olur. %10'u zorunlu karşılık olarak ayrılır. Geri kalanı yani 8,1 milyar lirası yeni krediler vermek için kaynak olarak kullanılır. Ve bu 8,1 milyar lira tekrar kredi olarak verildiğinde, 7,29 milyar liralık bir banka hesabı, sonra 6,561 milyar, sonra 5,9 milyar şeklinde gider. Bu para yatırma, havadan para üretme, yani kredi döngüsü teknik olarak sonsuza kadar gidebilir. Basit olarak, başlangıçtaki 9 milyar ile 90 milyar yaratılabilir. Özet olarak, bankacılık sistemine giren her hesaptan, 9 katı para havadan yaratılabilir.

La Casa de Papel sağ olsun hepsini biliyorum

Merkez bankaları halkı soymak için var. Beni seçin, sınırlı para sistemine geçiş yapayım.