Merhabalar, bu yazımda sizlerin karşısında bir süredir kullandığım Philips'in 144 Hertz tazeleme hızına, 1ms MPRT gecikme süresine sahip olan ve VA panel kullanan 242E1GAJ model numaralı monitörünün inceleme yazısı ile birlikteyim. Bu yazının almayı düşünenlere, alacaklara, halihazırda almışlara ve kullananlara hitap eden geniş çaplı ve derinlemesine detaylı incelemenin yanı sıra kullanımı kolaylaştıran uygun kullanım ipuçlarının ve edindiğim deneyim notlarının da bulunduğu rehber niteliğinde ve upuzun ama kafada soru işareti bırakmayacak bir inceleme olacağını düşünüyorum. Şimdiden iyi okumalar...
İsimlendirme ve Pazarlama: Bu monitör ülkemizde 242E1GAJ/00 ve 242E1GAJ/01 adları altında iki farklı model ile satılmaktadır. Hemen yanlışa düşmemeniz için söylemeliyim ki bu sondaki '/00' ve '/01' farklı bir ürünü veya bir ürünün iki farklı varyantını temsil etmemektedir. Bu sayılar Philips'in ürünlerini sürdüğü pazarlardır. /00 Evrensel pazara sürülen ürün iken mesela /60 Rusya pazarına sürülen bir ürünü belirtmektedir. Türkiye'deki /00 ile /01 modelleri arasında ise zerre kadar bile fark yoktur. İkisi de tamamen aynı üründür.
Kutu İçeriği ve İçerik Detayı: Ürün ise kutusundan güç adaptörünün ve güç kablosunun yanında bir adet DisplayPort kablosu ve bir adet de HDMI kablosu ile birlikte geldi. Kutu içeriğinin devamında ise tabii monitör ile birlikte monitörün ayağı bulunuyor. Monitörün metalden yapılan standı monitöre tümleşik bir şekilde kutudan çıkarken (birkaç vida ile stant gövdeden ayrılabiliyor) kaliteli bir plastik türünden yapılan içi boş kare şeklindeki ayağı ise de-monte halde gelip ayağa sabit bir Philips kafa vida ile standa aşırı basit bir şekilde takılabiliyor. Monitörün güç beslemesi monitörden ayrı yani harici bir şekilde bir adaptör ile sağlanıyor. İki kablodan oluşan adaptörün uzunluğu ise çok da kısa olmamak ile birlikte kafi bir uzunlukta (yaklaşık olarak 1.5 metre uzunluğunda).
Arka Tasarım ve Giriş Çıkışlar: Monitörün arkası koyu krom renkte fırçalanmış metal hissine sahip bir plastikten yapılmakla birlikte üzerindeki giriş ve çıkışlar ise; bir adet DC adaptör girişi, bir adet HDMI 1.4 girişi, bir adet DisplayPort girişi ve son olarak da bir adet 3.5mm 'ses çıkışı'. Karıştırılmasın, 3.5mm jak ses girişi için değil; HDMI veya DisplayPort üzerinden alınan sesi dışarı vermek için kullanılıyor.
Hoparlörler ve Ses Biçimi Ayarı: Ayrıca ses demişken de monitörün üzerinde toplamda 6Watt'lık stereo ses çıkışı verebilen iki tane x2 3Watt'lık hoparlör sistemi de bulunuyor. Açıkçası daha önceden de hoparlörlü monitör kullanmış birisi olarak söylemeliyim ki, bu hoparlörler diğer bildiğiniz monitör üstü ses sistemlerinden çok daha farklı. Diğer monitörlerdeki tiz, çiğ ve kısık ses bu monitörde yok. Çok daha kaliteli, çok daha doyurucu ve tok ses veren ve sanılandan daha yüksek desibelli hoparlörlere sahip. Ayrıca 24 bit, 48,0 kHz'e kadar stüdyo ses kalitesini destekleyen bu hoparlörlerden yararlanacaksanız eğer, Windows'un ek ses ayarlarından monitörünüzün varsayılan ses biçimini '24bit 48000 Hertz (Stüdyo Kalitesi)' olarak seçmeyi unutmayın. Emin olun ki daha berrak ve kaliteli bir ses deneyimine sahip olacaksınız.
Ön Tasarım ve Tasarım Dili: Ön kısmına geldiğimizde ise birazdan uzun uzun değineceğimiz panelin yanı sıra güç LED'ini ve altında da ekran üstü menüsünü (OSD) kontrol eden tuşları görüyoruz. Monitörün sadece alt tarafında çerçeve olduğunu ve 3 taraftan çerçevesiz bir yapıda olduğunu görebiliyoruz. Sadece çerçeve bulunmayan taraflarda panelin 0.2cm gibi bir oranla kenarlara gelmeden bittiğini görüyoruz. Çerçevesiz tasarım dilini bozmadığını söyleyebilirim fakat tam bir sonsuz ekran etkisi yok. Tabii bulabileceğiniz çoğu çerçevesiz monitör bu tasarıma sahip. Yani bir eksi değil aksine artı olduğunu söyleyebilirim.
Tazeleme Hızları ve Tazeleme Özellikleri: Gelelim asıl konumuza, panel mevzusuna. Tazeleme hızları bakımından: Dikey tarama frekansında (Önemli olan) maksimum 144 Hertz değerini verebilirken; yatay tarama frekansında (Çoğu kişi böyle bir şeyin olduğunu bile bilmez) 160 Kilohertz (160.000 Hertz) değeri verebiliyor. Günün sonunda bizim bakmamız gereken dikey tazeleme hızı olan 144 Hertz olacaktır. Hazır tazeleme hızından söz açılmışken monitörün aynı zamanda 'AMD Adaptive Sync' olarak da anılan 'AMD FreeSync Premium' teknolojisini de desteklediğini söylemeliyim. Bunun doğrultusunda monitör dinamik olarak tazeleme hızını 48 Hertz ile 144 Hertz arasında gerçek zamanlı değiştirme özelliğine de sahip. Bu arada Windows Ayarları'nda Monitör sekmesine girdiğinizde en aşağısında Gelişmiş görüntü ayarı seçeneğini içerisinde Yenileme Hızı seçeneğini 144,000 Hertz seçeneğine almayı unutmayın. Büyük ihtimalle monitörü aldığınızda yaptığınız ilk şey o olmuştur fakat yine de hatırlamakta fayda var.
Panel Ön Bilgileri ve Ölçüler: Ayrıca panel maksimum 1920x1080 Full HD çözünürlüğünü 144Hz ile desteklemekle birlikte panel standart 16:9 ölçeğinde ve panel yüzeyi düz hesap 24"(inç), tam olarak küsuratıyla da 23.8"(inç) / 60,5cm boyutundadır. İnç başına düşen piksel miktarı ise 93 PPI'dır. Bunun ile birlikte monitörün 178 yatay, 178 derece dikey görüş açısı bulunmakta. TN panellerin aksine renklerde kayma gözlemlenmiyor. Şunu da araya katmamda fayda var monitörün pivot modu bulunmamakla birlikte sadece aşağı 5 derece ve yukarı 20 derece eğilebilmekte.
Panel Tipi ve Kontrast Oranları: Panel tipi olarak VA panel kullanan bu monitörün beklendiği üzere kontrast oranı da yüksek. Tipik kontrast oranında 3500:1 gibi gayet harikulade bir değere sahip olan bu monitörün 'Philips SmartContrast' değeri ise 'Mega Infinity DCR' olarak belirtiliyor. Tabii ki de dinamik kontrast değerinin kale alınacak bir gösterge olmadığını bildiğimden dolayı onu atlayıp statik kontrast değerine odaklanacağım. Şahsen eskiden IPS monitör kullanan birisi olarak 1000:1 kontrast onanında aldığım siyahları siyah sanıyordum. Ta ki bu monitörü alana kadar. 3500:1 kontrast oranının nimetlerini her yerde görebiliyorsunuz. Koyu tema kullanan birisi olarak monitörü ilk aldığımda Windows'un ayarlar menüsüne bir 30-40 saniye baka kaldım. Diğer 1000:1 kontrast değerine sahip IPS monitörümü yan ekranım yapmama rağmen koyu temalı pencereleri her zaman önümde açar oldum. Siyahlar konusunda muazzam bir monitör.
Parlaklık ve Renk Desteği Değerleri: Bu eşsiz siyah deneyiminin yanında 350 Kandela gibi gayet yüksek bir parlaklık değerine sahip. 350 Kandela ile bile siyahlarda hiç ışık sızmasının yaşanmaması gerçekten de hayret verici. Özellikle böyle bir monitörün hala enfes (tabiri caizse leziz) renkler verebilmesi taktire şayan. Monitör, sRGB renk paletinin %126'sını desteklerken, NTSC renk paletinin ise %96'sını desteklemektedir. Günümüzde halen daha sRGB paletinin bile tamamını destekleyemeyen monitörler varken bu değerler gayet yeterli ölçüde.
VA - IPS Karşılaştırması: VA panelin götürülerinden biri olan bakış açısı değişince renk solması veya kontrast düşüşü ise 3500:1 gibi bir diğere sahip olan bu monitörde bakış açısı değişse bile yine bir IPS panelin kontrast düşüklüğü kadar düşmüyor. Eğer önceden benim gibi IPS bir monitör kullandıysanız, tek yaşayacağınız fark bakış açınızı değiştirdiğinizde renklerin daha beyaz gözükmesi olacaktır. Fakat merak etmeyin, asla bir TN panel kadar kötü gözükmüyor ve zamanla alışılıyor.
Doğru Gamma Ayarı ve Renk Düzeltmesi: Monitör yüksek Kandela değerine sahip olmakla birlikte fabrika ayarlarında da yüksek parlaklık ile geliyor. İnternette renklerin doyurucu olmadığını söyleyen birkaç kişiye rastladım. Bunun nedeni ise bu denli yüksek parlaklığın renklerde far etkisi yaratabiliyor olması. Deneyimle sabit söylemeliyim ki monitörün normal kullanımda OSD menüsündeki parlaklık, kontrast ve renk ayarları ile oynamak monitör deneyiminizi kötü yönde etkileyebilir. Onun yerine monitörün Gamma ayarını varsayılan 2.2'den 2.6'ya yükselterek, renklerdeki far etkisini sıfıra düşürebilir ve hem parlak ve kontrastlı bir ekrana sahip olurken hem de canlı ve dolgun renklere erişebilirsiniz. Eğer 2.6 Gamma değerindeki renkler sizin için fazla yoğun ve canlı olursa 2.4 seçeneğinin de gayet makul olduğunu söylemeliyim. Fakat benim birincil önerim 2.6 Gamma değerini kullanmanız olacaktır.
Mat Kaplama ve Windows Renk Ayarı: Monitörün üzerindeki mat kaplamın diğer monitörlere göre biraz daha parlak kaldığı doğru. Bu yüzden insanların büyük bir kısmında "Parlama olur" endişesi oluşuyor. Ancak 350 Kandela değerindeki parlaklığın bu sorunu rahatlıkla ortadan kaldırdığını da söyleyebilirim. Ayrıca daha ince kaplamanın bir getirisi de çok göze batar seviyede olmasa da diğer monitörlere nazaran ekranın daha doğru renk ve daha keskin görüntü sunabilmesine imkan sağlaması. Hazır renk demişken şunu da araya katmalıyım ki monitörünüzün renk derinliğinin "8 bpc" olarak, piksel biçiminin de "RGB 4:4:4 Pixel Format PC Standard (Full RGB)" olarak ayarlandığını kontrol etmeyi unutmayın.
MPRT ve GtG Tepkime Süreleri: Tepkime süresi değerlerine baktığımızda: Daha sezgisel olarak anlaşılan MPRT (film tepki süresi) kısmında 1 milisaniyelik (1ms'lik) aşırı derecede düşük bir gecikme süresi görüyoruz. Tipik olarak da anılan ve inanların daha aşina olduğu gecikme süresi değeri olan GtG (Griden griye) tepkime süresinde ise 4 milisaniyelik (4ms'lik) bir gecikme değeri ile karşılaşıyoruz. Bu seviyede bir monitör için gayet yeterli değerler olmakla birlikte aynı seviyedeki rakipleri de zaten bu modelle aynı ya da yaklaşık değerlere sahipler. Bu fiyat sınıfındaki bir başka monitör de muhtemelen 1ms MPRT ve 4-5ms GtG değerine sahip olacaktır. Bu bakımdan gayet akıcı tepkiler verebilen bir monitör olduğunu söyleyebilirim.
Gölgelenme (Ghosting) Oluşumu: Bu kadar harika özelliklere sahip bir monitörün hiç mi kötü bir yanı yok? Olmaz olur mu? Neredeyse her IPS ve VA panele sahip monitörün sahip olduğu Ghosting yani hayalet görüntü (Gölgelenme) sorunu bu monitörde de var. Herkesin bildiği üzere normalde Ghosting, monitörün OSD menüsü üzerindeki 'Overdrive' ayarını daha hızlı bir seçeneğe aldığımızda geçer. Bu monitörde SmartResponse olarak adlandırılıyor o yüzden bundan sonra Overdrive için SmartResponse olarak bahsedeceğim. Eğer bu SmartResponse (Overdrive) ayarını fazla yükseltirsek bu sefer de Ghosting'in ters tepkisi olan Inverse Ghosting (Corona) yani tersine hayalet görüntü (Ters gölgelenme / taçlanma) meydana gelir.
Gölgelenme ve Ters Gölgelenme Nedir?: Ghosting ve Corona nedir bilmeyenler için kısa bir özet geçiyim; monitörde iki renk arasındaki hızlı değişim, bir yönde diğer yöne göre daha hızlı gerçekleşirse ekrandaki hareket eden görüntünün arkasında hayaleti, silueti meydana gelir. Kısacası panel monitörün hızlı işleyişine ayak uyduramaz. Bu sorunu engellemek içinde monitörlerin tepki süreleri daha duyarlı hale getirilir yani daha hızlı tepki vermeleri için ayarlanır, bir nevi hız aşırta yapılır. Fakat bu Overdrive adı verilen tepki süresi kısaltma oranı fazla yükseltilirse bu sefer de pikseller hıza yetişemeyip renk değerlerini aşarlar ve ters gölgelenmeye neden olurlar. Bu da gölgelenmenin aksine görüntüdeki hızla akan nesnenin aynısının arkasına gölge oluşturmasına değil, nesnenin arkasında ya da önünde karşıt renklerde beliren bir figür oluşmasına neden olur.
SmartResponse (Overdrive) Ayarı: Monitörün OSD ekranında SmartResponse (Overdrive) sekmesinin karşısında bulunan seçeneklerden 'Hızlı' seçeneği varsayılan olarak seçili geliyor. Blur Busters (UFO Test) sitesinden Ghosting testini açıp hangi seçenekte gölgelenmenin bitip ters gölgelenmenin başladığını anlayarak orta karardaki seçeneğin hangisi olduğunu bulmaya çalıştım. Sorun şu ki, 'En Hızlı' seçeneğinde bile ters gölgelenme başlamıyor. Hatta ters gölgelenmeyi geçin, gölgelenme (Ghosting) bile tam olarak bitmiyor. İnternette bir çok yerde SmartResponse ayarının çok yükseğe çekildiğinden dolayı ters gölgelenme olduğunu söyleyenler var. Bu bilgiler tamamen asılsızdır. En yüksek SmartResponse ayarında bile monitörde gölgelenme sorunu tam olarak kesilmemektedir.
SmartResponse (Overdrive) Sorunu: Velhasıl kelam gölgelenme tam olarak bitmiyor ki ters gölgelenme başlasın. Bu yüzden Ghosting'e en az oranda maruz kalmanız için SmartResponse sekmesindeki en üst seçenek olan 'En Hızlı' seçeneğini seçmelisiniz. Böylece gölgelenme sorununu en düşük seviyeye indirmiş olursunuz. Anlayacağınız üzere SmartResponse (Overdrive) tamamen yazılımsal bir özellik ve belki sadece yeni bir firmware güncelleştirmesi ile ıslah olabilecek, düzelebilecek bir özellik. Tabii Philips bu monitörler için yeni bir firmware güncellemesi yayınlar mı bilemiyorum. Yayınlanırsa eğer sorun çözülemeyecek bir şey değil fakat yeni firmware'siz çözüm yolu da biz son kullanıcının elinde değil.
Gölgelenmenin (Ghosting'in) Etkisi: "Peki çok fazla bu sorun göze batıyor mu?" derseniz, hayır. İlk birkaç gün için bu gölgelenmeye alışması birazcık zor oldu fakat bir süre sonra neredeyse fark etmez hale gelebildim. Oynadığım oyunlarda gölgelenmenin dezavantajlarına çok rastlamamakla beraber pencereleri sürüklerken ince yazıların hafif dahi olsa hareket ettiğini halen daha görebiliyorum. Bilemiyorum bu sizi ne kadar rahatsız eder veya alışmanız ne kadar sürer ama benim alışmam 2 haftamı bile almadı.
Sürücü, Renk Profili ve SmartControl İndirme: Sırada monitörün sürücü ve yazılım kısmı var. "Monitörün sürücüsü ve yazılımı olur mu?" diyebilirsiniz. Olur, hem de öyle güzel olur ki. Philips'in sitesinde ürününüzün tam modeli ile aratıp ürün sayfasının aşağısında bulunan 'Bu ürün için destek alın' bağlantısına tıkladığınızda sizi Destek sayfasına gönderir. Destek sayfasına 'Yazılım ve Sürücüler' başlığı karşından İngilizce dilini seçtiğinizde aşağıda ayrı ayrı Windows 7/8/10 için sürücüler ve SmartControl Yazılımı adında seçenekler belirir. Burada SmartControl yazılımı ile işletim sisteminize göre olan sürücüyü indirmelisiniz. Biliyorum, Windows markasız tak çalıştır sürücüler ile geliyor ama sürücü ve yanında gelen renk profili ile monitör daha uyumlu bir şekilde çalışıp daha düzgün renkler verecektir.
Sürücü, Renk Profili ve SmartControl Kurulumu: Sürücü dosyasını sıkıştırmadan çıkarttıktan sonra ".inf" dosyası şeklindeki monitör sürücüsünü Aygıt Yöneticisi üzerinden manuel olarak kurun ve ardından renk profili dosyasını çift tıklayarak yükleyin. Akabinde sisteminizi yeniden başlattığınızda aygıt yöneticinizde Monitörler sekmesi altında monitörünüzün ismi ile geçtiğini göreceksiniz. Renk Yönetimi ayarlarını açtıktan sonra monitör adınızın altında renk profilinizin yüklü olduğunu teyit edebilirsiniz. Bunları yapmanızı kesinlikle öneririm. Monitörünüz için özel renk profili ve sürücüleri yüklemek ,dediğim gibi, daha doğru ve kaliteli bir deneyim almanızı sağlayacaktır. Bunun ardından da dilerseniz SmartControl yazılımını kurabilirsiniz. Bu yazılımı kurmak zorunlu değildir fakat kurarsanız eğer, yazılım ile monitörünüzün belli başlı OSD ayarlarını Windows üzerinden yapıp ek fonksiyonlar da ekleyebilirsiniz.
SmartImage Game ve SmartControl: Ayrıca OSD ve SmartControl demişken monitörün SmartImage Game ile özelliğine de sahip olduğunu söylemeliyim. SmartImage Game ayarını monitörün üzerindeki OSD yönetim tuşlarından veya yüklediğiniz SmartControl üzerinden yapabilirsiniz. SmartImage Game menüsünün altındaki ön tanımlı ayarlar; FPS, Yarış, RTS, Düşük Mavi Modu ve EasyRead olmakla birlikte iki tane de özelleştirilebilir mod ile gelmektedir. Şahsen ben bu özelliği kapalıda tutmayı sevsem de işe yarayabilecek güzel özellikler olduğunu söylemeliyim.
Monitörü En İyi Şekilde kullanma Talimatları: Bu monitör ile ilgili internette "Aslında ayarlarını yapınca güzel monitör" diye bahsedildiğini görebilirsiniz. Monitörü en etkili ve efektif şekilde kullanabilmeniz için yapmanız gereken ayarlamalar kısaca şunlar:
Monitörün Windows sürücüsünü kurulumu şekilde kullanmak, monitörün renk profili yüklü ve varsayılanda seçili şekilde kullanmak,
Ekran kartı ayarlarından piksel biçimini RGB 4:4:4 Pixel Format PC Standard (FULL RGB) ve renk derinliğini 8bpc (8-Bit) seçili olarak kullanmak,
OSD ayarlarını önce varsayılana ayarladıktan sonra SmartRespose ayarını 'En Hızlı' olarak seçmek ve Gamma ayarını 2.6 olarak ayarlamak,
En yeni ekran kartı sürücüsünü SmartControl yazılımını yüklemek ve FreeSync - Adaptive Sync gibi teknolojileri aktif hale getirmek,
Büyük ihtimalle çoktan yaptınız fakat çözünürlüğü 1080p'ye, tazeleme hızını 144 Hertze ve ses biçimini 24-Bit 48.000 Hertze ayarlamak demek olacaktır.
Bu yazımda PHILIPS 242E1GAJ model monitör ile ilgili yeterince şeye değinebilip akıllardaki soru işaretleri bir nebze de olsa yok edebildiğimi umuyorum. Monitörü halen daha aktif bir şekilde kullanmaktayım, sormak istediğiniz sorular varsa eğer yorumlar aracılığı ile bunu iletebilirsiniz.
Faydalı Bağlantılar:
PHILIPS 242E1GAJ/00 internet sitesi: Satın al: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/00 Oyun monitörü
PHILIPS 242E1GAJ/01 internet sitesi: Satın al: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/01 Oyun monitörü
PHILIPS 242E1GAJ/00 destek sayfası: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/00 için destek sayfasını ziyaret edin
PHILIPS 242E1GAJ/01 destek sayfası: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/01 için destek sayfasını ziyaret edin
Blur Busters Ghosting Test (UFO Test: Ghosting Test): TestUFO: Ghosting
Blur Busters Gosting ve Inverse Ghosting nedir: LCD Motion Artifacts 101: Introduction
Blur Busters SmartResponse (Overdrive) nedir: LCD Motion Artifacts: Overdrive
İsimlendirme ve Pazarlama: Bu monitör ülkemizde 242E1GAJ/00 ve 242E1GAJ/01 adları altında iki farklı model ile satılmaktadır. Hemen yanlışa düşmemeniz için söylemeliyim ki bu sondaki '/00' ve '/01' farklı bir ürünü veya bir ürünün iki farklı varyantını temsil etmemektedir. Bu sayılar Philips'in ürünlerini sürdüğü pazarlardır. /00 Evrensel pazara sürülen ürün iken mesela /60 Rusya pazarına sürülen bir ürünü belirtmektedir. Türkiye'deki /00 ile /01 modelleri arasında ise zerre kadar bile fark yoktur. İkisi de tamamen aynı üründür.
Kutu İçeriği ve İçerik Detayı: Ürün ise kutusundan güç adaptörünün ve güç kablosunun yanında bir adet DisplayPort kablosu ve bir adet de HDMI kablosu ile birlikte geldi. Kutu içeriğinin devamında ise tabii monitör ile birlikte monitörün ayağı bulunuyor. Monitörün metalden yapılan standı monitöre tümleşik bir şekilde kutudan çıkarken (birkaç vida ile stant gövdeden ayrılabiliyor) kaliteli bir plastik türünden yapılan içi boş kare şeklindeki ayağı ise de-monte halde gelip ayağa sabit bir Philips kafa vida ile standa aşırı basit bir şekilde takılabiliyor. Monitörün güç beslemesi monitörden ayrı yani harici bir şekilde bir adaptör ile sağlanıyor. İki kablodan oluşan adaptörün uzunluğu ise çok da kısa olmamak ile birlikte kafi bir uzunlukta (yaklaşık olarak 1.5 metre uzunluğunda).
Arka Tasarım ve Giriş Çıkışlar: Monitörün arkası koyu krom renkte fırçalanmış metal hissine sahip bir plastikten yapılmakla birlikte üzerindeki giriş ve çıkışlar ise; bir adet DC adaptör girişi, bir adet HDMI 1.4 girişi, bir adet DisplayPort girişi ve son olarak da bir adet 3.5mm 'ses çıkışı'. Karıştırılmasın, 3.5mm jak ses girişi için değil; HDMI veya DisplayPort üzerinden alınan sesi dışarı vermek için kullanılıyor.
Hoparlörler ve Ses Biçimi Ayarı: Ayrıca ses demişken de monitörün üzerinde toplamda 6Watt'lık stereo ses çıkışı verebilen iki tane x2 3Watt'lık hoparlör sistemi de bulunuyor. Açıkçası daha önceden de hoparlörlü monitör kullanmış birisi olarak söylemeliyim ki, bu hoparlörler diğer bildiğiniz monitör üstü ses sistemlerinden çok daha farklı. Diğer monitörlerdeki tiz, çiğ ve kısık ses bu monitörde yok. Çok daha kaliteli, çok daha doyurucu ve tok ses veren ve sanılandan daha yüksek desibelli hoparlörlere sahip. Ayrıca 24 bit, 48,0 kHz'e kadar stüdyo ses kalitesini destekleyen bu hoparlörlerden yararlanacaksanız eğer, Windows'un ek ses ayarlarından monitörünüzün varsayılan ses biçimini '24bit 48000 Hertz (Stüdyo Kalitesi)' olarak seçmeyi unutmayın. Emin olun ki daha berrak ve kaliteli bir ses deneyimine sahip olacaksınız.
Ön Tasarım ve Tasarım Dili: Ön kısmına geldiğimizde ise birazdan uzun uzun değineceğimiz panelin yanı sıra güç LED'ini ve altında da ekran üstü menüsünü (OSD) kontrol eden tuşları görüyoruz. Monitörün sadece alt tarafında çerçeve olduğunu ve 3 taraftan çerçevesiz bir yapıda olduğunu görebiliyoruz. Sadece çerçeve bulunmayan taraflarda panelin 0.2cm gibi bir oranla kenarlara gelmeden bittiğini görüyoruz. Çerçevesiz tasarım dilini bozmadığını söyleyebilirim fakat tam bir sonsuz ekran etkisi yok. Tabii bulabileceğiniz çoğu çerçevesiz monitör bu tasarıma sahip. Yani bir eksi değil aksine artı olduğunu söyleyebilirim.
Tazeleme Hızları ve Tazeleme Özellikleri: Gelelim asıl konumuza, panel mevzusuna. Tazeleme hızları bakımından: Dikey tarama frekansında (Önemli olan) maksimum 144 Hertz değerini verebilirken; yatay tarama frekansında (Çoğu kişi böyle bir şeyin olduğunu bile bilmez) 160 Kilohertz (160.000 Hertz) değeri verebiliyor. Günün sonunda bizim bakmamız gereken dikey tazeleme hızı olan 144 Hertz olacaktır. Hazır tazeleme hızından söz açılmışken monitörün aynı zamanda 'AMD Adaptive Sync' olarak da anılan 'AMD FreeSync Premium' teknolojisini de desteklediğini söylemeliyim. Bunun doğrultusunda monitör dinamik olarak tazeleme hızını 48 Hertz ile 144 Hertz arasında gerçek zamanlı değiştirme özelliğine de sahip. Bu arada Windows Ayarları'nda Monitör sekmesine girdiğinizde en aşağısında Gelişmiş görüntü ayarı seçeneğini içerisinde Yenileme Hızı seçeneğini 144,000 Hertz seçeneğine almayı unutmayın. Büyük ihtimalle monitörü aldığınızda yaptığınız ilk şey o olmuştur fakat yine de hatırlamakta fayda var.
Panel Ön Bilgileri ve Ölçüler: Ayrıca panel maksimum 1920x1080 Full HD çözünürlüğünü 144Hz ile desteklemekle birlikte panel standart 16:9 ölçeğinde ve panel yüzeyi düz hesap 24"(inç), tam olarak küsuratıyla da 23.8"(inç) / 60,5cm boyutundadır. İnç başına düşen piksel miktarı ise 93 PPI'dır. Bunun ile birlikte monitörün 178 yatay, 178 derece dikey görüş açısı bulunmakta. TN panellerin aksine renklerde kayma gözlemlenmiyor. Şunu da araya katmamda fayda var monitörün pivot modu bulunmamakla birlikte sadece aşağı 5 derece ve yukarı 20 derece eğilebilmekte.
Panel Tipi ve Kontrast Oranları: Panel tipi olarak VA panel kullanan bu monitörün beklendiği üzere kontrast oranı da yüksek. Tipik kontrast oranında 3500:1 gibi gayet harikulade bir değere sahip olan bu monitörün 'Philips SmartContrast' değeri ise 'Mega Infinity DCR' olarak belirtiliyor. Tabii ki de dinamik kontrast değerinin kale alınacak bir gösterge olmadığını bildiğimden dolayı onu atlayıp statik kontrast değerine odaklanacağım. Şahsen eskiden IPS monitör kullanan birisi olarak 1000:1 kontrast onanında aldığım siyahları siyah sanıyordum. Ta ki bu monitörü alana kadar. 3500:1 kontrast oranının nimetlerini her yerde görebiliyorsunuz. Koyu tema kullanan birisi olarak monitörü ilk aldığımda Windows'un ayarlar menüsüne bir 30-40 saniye baka kaldım. Diğer 1000:1 kontrast değerine sahip IPS monitörümü yan ekranım yapmama rağmen koyu temalı pencereleri her zaman önümde açar oldum. Siyahlar konusunda muazzam bir monitör.
Parlaklık ve Renk Desteği Değerleri: Bu eşsiz siyah deneyiminin yanında 350 Kandela gibi gayet yüksek bir parlaklık değerine sahip. 350 Kandela ile bile siyahlarda hiç ışık sızmasının yaşanmaması gerçekten de hayret verici. Özellikle böyle bir monitörün hala enfes (tabiri caizse leziz) renkler verebilmesi taktire şayan. Monitör, sRGB renk paletinin %126'sını desteklerken, NTSC renk paletinin ise %96'sını desteklemektedir. Günümüzde halen daha sRGB paletinin bile tamamını destekleyemeyen monitörler varken bu değerler gayet yeterli ölçüde.
VA - IPS Karşılaştırması: VA panelin götürülerinden biri olan bakış açısı değişince renk solması veya kontrast düşüşü ise 3500:1 gibi bir diğere sahip olan bu monitörde bakış açısı değişse bile yine bir IPS panelin kontrast düşüklüğü kadar düşmüyor. Eğer önceden benim gibi IPS bir monitör kullandıysanız, tek yaşayacağınız fark bakış açınızı değiştirdiğinizde renklerin daha beyaz gözükmesi olacaktır. Fakat merak etmeyin, asla bir TN panel kadar kötü gözükmüyor ve zamanla alışılıyor.
Doğru Gamma Ayarı ve Renk Düzeltmesi: Monitör yüksek Kandela değerine sahip olmakla birlikte fabrika ayarlarında da yüksek parlaklık ile geliyor. İnternette renklerin doyurucu olmadığını söyleyen birkaç kişiye rastladım. Bunun nedeni ise bu denli yüksek parlaklığın renklerde far etkisi yaratabiliyor olması. Deneyimle sabit söylemeliyim ki monitörün normal kullanımda OSD menüsündeki parlaklık, kontrast ve renk ayarları ile oynamak monitör deneyiminizi kötü yönde etkileyebilir. Onun yerine monitörün Gamma ayarını varsayılan 2.2'den 2.6'ya yükselterek, renklerdeki far etkisini sıfıra düşürebilir ve hem parlak ve kontrastlı bir ekrana sahip olurken hem de canlı ve dolgun renklere erişebilirsiniz. Eğer 2.6 Gamma değerindeki renkler sizin için fazla yoğun ve canlı olursa 2.4 seçeneğinin de gayet makul olduğunu söylemeliyim. Fakat benim birincil önerim 2.6 Gamma değerini kullanmanız olacaktır.
Mat Kaplama ve Windows Renk Ayarı: Monitörün üzerindeki mat kaplamın diğer monitörlere göre biraz daha parlak kaldığı doğru. Bu yüzden insanların büyük bir kısmında "Parlama olur" endişesi oluşuyor. Ancak 350 Kandela değerindeki parlaklığın bu sorunu rahatlıkla ortadan kaldırdığını da söyleyebilirim. Ayrıca daha ince kaplamanın bir getirisi de çok göze batar seviyede olmasa da diğer monitörlere nazaran ekranın daha doğru renk ve daha keskin görüntü sunabilmesine imkan sağlaması. Hazır renk demişken şunu da araya katmalıyım ki monitörünüzün renk derinliğinin "8 bpc" olarak, piksel biçiminin de "RGB 4:4:4 Pixel Format PC Standard (Full RGB)" olarak ayarlandığını kontrol etmeyi unutmayın.
MPRT ve GtG Tepkime Süreleri: Tepkime süresi değerlerine baktığımızda: Daha sezgisel olarak anlaşılan MPRT (film tepki süresi) kısmında 1 milisaniyelik (1ms'lik) aşırı derecede düşük bir gecikme süresi görüyoruz. Tipik olarak da anılan ve inanların daha aşina olduğu gecikme süresi değeri olan GtG (Griden griye) tepkime süresinde ise 4 milisaniyelik (4ms'lik) bir gecikme değeri ile karşılaşıyoruz. Bu seviyede bir monitör için gayet yeterli değerler olmakla birlikte aynı seviyedeki rakipleri de zaten bu modelle aynı ya da yaklaşık değerlere sahipler. Bu fiyat sınıfındaki bir başka monitör de muhtemelen 1ms MPRT ve 4-5ms GtG değerine sahip olacaktır. Bu bakımdan gayet akıcı tepkiler verebilen bir monitör olduğunu söyleyebilirim.
Gölgelenme (Ghosting) Oluşumu: Bu kadar harika özelliklere sahip bir monitörün hiç mi kötü bir yanı yok? Olmaz olur mu? Neredeyse her IPS ve VA panele sahip monitörün sahip olduğu Ghosting yani hayalet görüntü (Gölgelenme) sorunu bu monitörde de var. Herkesin bildiği üzere normalde Ghosting, monitörün OSD menüsü üzerindeki 'Overdrive' ayarını daha hızlı bir seçeneğe aldığımızda geçer. Bu monitörde SmartResponse olarak adlandırılıyor o yüzden bundan sonra Overdrive için SmartResponse olarak bahsedeceğim. Eğer bu SmartResponse (Overdrive) ayarını fazla yükseltirsek bu sefer de Ghosting'in ters tepkisi olan Inverse Ghosting (Corona) yani tersine hayalet görüntü (Ters gölgelenme / taçlanma) meydana gelir.
Gölgelenme ve Ters Gölgelenme Nedir?: Ghosting ve Corona nedir bilmeyenler için kısa bir özet geçiyim; monitörde iki renk arasındaki hızlı değişim, bir yönde diğer yöne göre daha hızlı gerçekleşirse ekrandaki hareket eden görüntünün arkasında hayaleti, silueti meydana gelir. Kısacası panel monitörün hızlı işleyişine ayak uyduramaz. Bu sorunu engellemek içinde monitörlerin tepki süreleri daha duyarlı hale getirilir yani daha hızlı tepki vermeleri için ayarlanır, bir nevi hız aşırta yapılır. Fakat bu Overdrive adı verilen tepki süresi kısaltma oranı fazla yükseltilirse bu sefer de pikseller hıza yetişemeyip renk değerlerini aşarlar ve ters gölgelenmeye neden olurlar. Bu da gölgelenmenin aksine görüntüdeki hızla akan nesnenin aynısının arkasına gölge oluşturmasına değil, nesnenin arkasında ya da önünde karşıt renklerde beliren bir figür oluşmasına neden olur.
SmartResponse (Overdrive) Ayarı: Monitörün OSD ekranında SmartResponse (Overdrive) sekmesinin karşısında bulunan seçeneklerden 'Hızlı' seçeneği varsayılan olarak seçili geliyor. Blur Busters (UFO Test) sitesinden Ghosting testini açıp hangi seçenekte gölgelenmenin bitip ters gölgelenmenin başladığını anlayarak orta karardaki seçeneğin hangisi olduğunu bulmaya çalıştım. Sorun şu ki, 'En Hızlı' seçeneğinde bile ters gölgelenme başlamıyor. Hatta ters gölgelenmeyi geçin, gölgelenme (Ghosting) bile tam olarak bitmiyor. İnternette bir çok yerde SmartResponse ayarının çok yükseğe çekildiğinden dolayı ters gölgelenme olduğunu söyleyenler var. Bu bilgiler tamamen asılsızdır. En yüksek SmartResponse ayarında bile monitörde gölgelenme sorunu tam olarak kesilmemektedir.
SmartResponse (Overdrive) Sorunu: Velhasıl kelam gölgelenme tam olarak bitmiyor ki ters gölgelenme başlasın. Bu yüzden Ghosting'e en az oranda maruz kalmanız için SmartResponse sekmesindeki en üst seçenek olan 'En Hızlı' seçeneğini seçmelisiniz. Böylece gölgelenme sorununu en düşük seviyeye indirmiş olursunuz. Anlayacağınız üzere SmartResponse (Overdrive) tamamen yazılımsal bir özellik ve belki sadece yeni bir firmware güncelleştirmesi ile ıslah olabilecek, düzelebilecek bir özellik. Tabii Philips bu monitörler için yeni bir firmware güncellemesi yayınlar mı bilemiyorum. Yayınlanırsa eğer sorun çözülemeyecek bir şey değil fakat yeni firmware'siz çözüm yolu da biz son kullanıcının elinde değil.
Gölgelenmenin (Ghosting'in) Etkisi: "Peki çok fazla bu sorun göze batıyor mu?" derseniz, hayır. İlk birkaç gün için bu gölgelenmeye alışması birazcık zor oldu fakat bir süre sonra neredeyse fark etmez hale gelebildim. Oynadığım oyunlarda gölgelenmenin dezavantajlarına çok rastlamamakla beraber pencereleri sürüklerken ince yazıların hafif dahi olsa hareket ettiğini halen daha görebiliyorum. Bilemiyorum bu sizi ne kadar rahatsız eder veya alışmanız ne kadar sürer ama benim alışmam 2 haftamı bile almadı.
Sürücü, Renk Profili ve SmartControl İndirme: Sırada monitörün sürücü ve yazılım kısmı var. "Monitörün sürücüsü ve yazılımı olur mu?" diyebilirsiniz. Olur, hem de öyle güzel olur ki. Philips'in sitesinde ürününüzün tam modeli ile aratıp ürün sayfasının aşağısında bulunan 'Bu ürün için destek alın' bağlantısına tıkladığınızda sizi Destek sayfasına gönderir. Destek sayfasına 'Yazılım ve Sürücüler' başlığı karşından İngilizce dilini seçtiğinizde aşağıda ayrı ayrı Windows 7/8/10 için sürücüler ve SmartControl Yazılımı adında seçenekler belirir. Burada SmartControl yazılımı ile işletim sisteminize göre olan sürücüyü indirmelisiniz. Biliyorum, Windows markasız tak çalıştır sürücüler ile geliyor ama sürücü ve yanında gelen renk profili ile monitör daha uyumlu bir şekilde çalışıp daha düzgün renkler verecektir.
Sürücü, Renk Profili ve SmartControl Kurulumu: Sürücü dosyasını sıkıştırmadan çıkarttıktan sonra ".inf" dosyası şeklindeki monitör sürücüsünü Aygıt Yöneticisi üzerinden manuel olarak kurun ve ardından renk profili dosyasını çift tıklayarak yükleyin. Akabinde sisteminizi yeniden başlattığınızda aygıt yöneticinizde Monitörler sekmesi altında monitörünüzün ismi ile geçtiğini göreceksiniz. Renk Yönetimi ayarlarını açtıktan sonra monitör adınızın altında renk profilinizin yüklü olduğunu teyit edebilirsiniz. Bunları yapmanızı kesinlikle öneririm. Monitörünüz için özel renk profili ve sürücüleri yüklemek ,dediğim gibi, daha doğru ve kaliteli bir deneyim almanızı sağlayacaktır. Bunun ardından da dilerseniz SmartControl yazılımını kurabilirsiniz. Bu yazılımı kurmak zorunlu değildir fakat kurarsanız eğer, yazılım ile monitörünüzün belli başlı OSD ayarlarını Windows üzerinden yapıp ek fonksiyonlar da ekleyebilirsiniz.
SmartImage Game ve SmartControl: Ayrıca OSD ve SmartControl demişken monitörün SmartImage Game ile özelliğine de sahip olduğunu söylemeliyim. SmartImage Game ayarını monitörün üzerindeki OSD yönetim tuşlarından veya yüklediğiniz SmartControl üzerinden yapabilirsiniz. SmartImage Game menüsünün altındaki ön tanımlı ayarlar; FPS, Yarış, RTS, Düşük Mavi Modu ve EasyRead olmakla birlikte iki tane de özelleştirilebilir mod ile gelmektedir. Şahsen ben bu özelliği kapalıda tutmayı sevsem de işe yarayabilecek güzel özellikler olduğunu söylemeliyim.
Monitörü En İyi Şekilde kullanma Talimatları: Bu monitör ile ilgili internette "Aslında ayarlarını yapınca güzel monitör" diye bahsedildiğini görebilirsiniz. Monitörü en etkili ve efektif şekilde kullanabilmeniz için yapmanız gereken ayarlamalar kısaca şunlar:
Monitörün Windows sürücüsünü kurulumu şekilde kullanmak, monitörün renk profili yüklü ve varsayılanda seçili şekilde kullanmak,
Ekran kartı ayarlarından piksel biçimini RGB 4:4:4 Pixel Format PC Standard (FULL RGB) ve renk derinliğini 8bpc (8-Bit) seçili olarak kullanmak,
OSD ayarlarını önce varsayılana ayarladıktan sonra SmartRespose ayarını 'En Hızlı' olarak seçmek ve Gamma ayarını 2.6 olarak ayarlamak,
En yeni ekran kartı sürücüsünü SmartControl yazılımını yüklemek ve FreeSync - Adaptive Sync gibi teknolojileri aktif hale getirmek,
Büyük ihtimalle çoktan yaptınız fakat çözünürlüğü 1080p'ye, tazeleme hızını 144 Hertze ve ses biçimini 24-Bit 48.000 Hertze ayarlamak demek olacaktır.
Bu yazımda PHILIPS 242E1GAJ model monitör ile ilgili yeterince şeye değinebilip akıllardaki soru işaretleri bir nebze de olsa yok edebildiğimi umuyorum. Monitörü halen daha aktif bir şekilde kullanmaktayım, sormak istediğiniz sorular varsa eğer yorumlar aracılığı ile bunu iletebilirsiniz.
Faydalı Bağlantılar:
PHILIPS 242E1GAJ/00 internet sitesi: Satın al: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/00 Oyun monitörü
PHILIPS 242E1GAJ/01 internet sitesi: Satın al: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/01 Oyun monitörü
PHILIPS 242E1GAJ/00 destek sayfası: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/00 için destek sayfasını ziyaret edin
PHILIPS 242E1GAJ/01 destek sayfası: Philips Oyun monitörü 242E1GAJ/01 için destek sayfasını ziyaret edin
Blur Busters Ghosting Test (UFO Test: Ghosting Test): TestUFO: Ghosting
Blur Busters Gosting ve Inverse Ghosting nedir: LCD Motion Artifacts 101: Introduction
Blur Busters SmartResponse (Overdrive) nedir: LCD Motion Artifacts: Overdrive
Son düzenleme:
