Program sözcüğünün Türkçe karşılığı ne olur?

TürkçeYazılımKonatı · 15 Ekim 2021

maxbilisim dedi:
Yanlış anlamayın sakın, sadece merakımdan soruyorum , programı yazılım olarak kullanmak gerçekten önemli mi?
Hayatımızdaki tüm teknolojiler yabancı kaynaklı üretildiği için (Örn. internet kelimesi) buna başka bir anlam bulduğumuz da (zaten ülkemizde ki ingilizce seviyesi yerlerde) birde bunları algılayamazsak ileri ki nesil için daha zor olmayacak mı?
Yada printer'a basıcı derken argo anlama gelebildiği gibi, Windows'a pencere demenin ne kadar tuhaf olabileceği vs.

Program sözcüğüne yazılım sözcüğü ile yaklaşmanın sorunlarından önceki yorumlarda söz etmiştik. Program sözcüğü özel bir ürün adı değildir. Printer sözcüğüne basıcı denilmesi argo anlam hiç değildir. Matbaa alanında kullanılan bir terimdir. Baskı gibi türemiş örnekleri de işletilmektedir.

Yerli kaynaklı teknolojiler vardır. Tüm teknolojiler yabancı kaynaklı değildir. Burada ufak bir düzeltme yapmamız gerekir.

Sözcüklerin öğrenilmesi bir süreçtir. Kimi sözcükler kendini öğretir. Örneğin "yazak" sözcüğünden söz ettiğimizde bunun "yazı yazma işi yaptığımız alan, yer" gibi anlamda olabileceği kısa sürede anlaşılır. Kimi sözcükler böyle değildir. Anlatılması, açıklanması gerekir. Bu sözcükler karşısında bir süreliğine bu sıkıntılar çekilir. Ancak bilinçli bir ilerleyiş ile bu sıkıntıların sanıldığı gibi büyük olmadığı görülür.

Ardından sözcükler ve varlıklar arasında ilişkiler oturmaya başlar. Bilinçli bir Türkçe kullanımı artar. Şu an neye neden böyle denildiği bilinmeyen sözlerimizle çoğu kez yüzeysel bir kullanımla işletilir sözlerimiz. Sözcüklerle ilişki biraz daha ilerlediğinde kişinin iletişimi de değişiyor. Kavramlar güçlendikçe de yollar geride kalıyor. "yazak" örneğini verdiğimiz gibi şimdi şu sözcüğü yazalım ve ne anlama geleceğini araştırınız. "sidek ya da siyek".

Özel ürün adlarının Türkçe karşılıkları ile kullanılması zaten söz konusu değildir. Özel ad olmayan windows sözcüğünü kullanacaksanız yaygın bilinen "pencereler" karşılığını kullanırsınız. Türkçe kökenli karşılıklardan verecekseniz "tağalar", "gözenekler" gibi sözcüklerden yararlanabilirsiniz.

Elimizden geldiğince açıklamalar yapmaya çalıştık. Varsa yanlışımız bağışlana. Saygılarımızla.

DjKedi · 15 Ekim 2021

Neden bu arkadaşın çabasına karşı çıkıyorsunuz ki, bırakın arasın, zaten saçma bir kelime olursa halk kullanmaz ama belki güzel bir kelime bulur ve kullanılır. Benim aklıma bir şey gelmedi ama konuyu açan arkadaşı destekliyorum.

maxbilisim · 15 Ekim 2021

TürkçeYazılımKonatı dedi:
Program sözcüğüne yazılım sözcüğü ile yaklaşmanın sorunlarından önceki yorumlarda söz etmiştik. Program sözcüğü özel bir ürün adı değildir. Printer sözcüğüne basıcı denilmesi argo anlam hiç değildir. Matbaa alanında kullanılan bir terimdir. Baskı gibi türemiş örnekleri de işletilmektedir.

Yerli kaynaklı teknolojiler vardır. Tüm teknolojiler yabancı kaynaklı değildir. Burada ufak bir düzeltme yapmamız gerekir.

Sözcüklerin öğrenilmesi bir süreçtir. Kimi sözcükler kendini öğretir. Örneğin "yazak" sözcüğünden söz ettiğimizde bunun "yazı yazma işi yaptığımız alan, yer" gibi anlamda olabileceği kısa sürede anlaşılır. Kimi sözcükler böyle değildir. Anlatılması, açıklanması gerekir. Bu sözcükler karşısında bir süreliğine bu sıkıntılar çekilir. Ancak bilinçli bir ilerleyiş ile bu sıkıntıların sanıldığı gibi büyük olmadığı görülür.

Özel ürün adlarının Türkçe karşılıkları ile kullanılması zaten söz konusu değildir. Özel ad olmayan windows sözcüğünü kullanacaksanız yaygın bilinen "pencereler" karşılığını kullanırsınız. Türkçe kökenli karşılıklardan verecekseniz "tağalar", "gözenekler" gibi sözcüklerden yararlanabilirsiniz.

Elimizden geldiğinde açıklamalar yapmaya çalıştık. Varsa yanlışımız bağışlana. Saygılarımızla.

Haklısın ben Türkçe hakkında ki çalışmalarına saygı duyuyorum.
Ama her ne kadar özel isim olmasada artık bunlar özel isim kadar yerleşmiş kelimelerdir. (Örneğin internet kelimeside bir marka yada ürün değildir ama karşılığı bulunmuyor). Yıllarca matbaacılık yaptım, aynı zamanda grafikerim, basıcı diyen bir kişi duymadım

Yazıcı doğrudur.
Grafiker demişken

(Grafiker kelimesi günlük hayatta sıklıkla kullanılan kelimelerden bir tanesidir. Grafiker, Almanca dilinden Türkçe'mize geçmiştir)

Aslında bahsettiğim şu. TDK her dili kendisi üretmiyor, başka dillerden de dilimize eklenen bir çok kelime var. Yani program kelimesinin dilimize eklenmesinin ne mahsuru var. İllaki mevcut kelimelerimizden mi herşeyi üretmemiz gerekiyor.

Şu grafikermiş dediğin de o adamın ne iş yaptığını hemen anlarım, ama şu tasarımcıymış dersen bu adam ne tasarımcısı diye bir düşünürüm. Ayakkabımı elbisemi binamı mimar mı.

Bu tabi ki benim şahsi fikrim.

350070 · 15 Ekim 2021

Uygulama, yazilim.

TürkçeYazılımKonatı · 15 Ekim 2021

maxbilisim dedi:
Haklısın ben Türkçe hakkında ki çalışmalarına saygı duyuyorum.
Ama her ne kadar özel isim olmasada artık bunlar özel isim kadar yerleşmiş kelimelerdir. (Örneğin internet kelimeside bir marka yada ürün değildir ama karşılığı bulunmuyor). Yıllarca matbaacılık yaptım, aynı zamanda grafikerim, basıcı diyen bir kişi duymadım Yazıcı doğrudur.
Grafiker demişken (Grafiker kelimesi günlük hayatta sıklıkla kullanılan kelimelerden bir tanesidir. Grafiker, Almanca dilinden Türkçe'mize geçmiştir)

Aslında bahsettiğim şu. TDK her dili kendisi üretmiyor, başka dillerden de dilimize eklenen bir çok kelime var. Yani program kelimesinin dilimize eklenmesinin ne mahsuru var. İllaki mevcut kelimelerimizden mi herşeyi üretmemiz gerekiyor.
Bu tabi ki benim şahsi fikrim.

Değme dediğinize yanıt verebilecek zamanı bulamadığımız için üzgünüz. Size PRINTER sözcüğü karşısında şu yazıyı vermek isteriz.

YUSUF ÇOTUKSÖKEN
Öğrencemiz Türkçe...
"PRİNTER" SÖZCÜĞÜ ÜZERİNE
Bilgisayar, bilim, kültür, sanat vb dünyamıza girdiğinden beri bilgisayar terimlerini Türkçeleştirmeye çalışıyoruz. Bu konuda Prof. Dr. Aydın Köksal Hocamızım emeklerini özellikle belirtmeliyiz ("Bilişim Terimleri Sözlüğü", TDK, Ank. 1981) . Bu arada resmi TDK de bu alanda bir terim sözlüğü çıkardı ("Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu", Şükrü Haluk Akalın, Zeynel Cebeci, Erdoğan Bada, Bülent Mıtış, Levent Acar, Ali Tan, TDK, Ankara 2008; bu kitapta KAYNAKÇA yok, Sayın Aydın Köksal'ın adı da ÖN SÖZ'de geçiyor. Yadırgatıcı...).
Bu yazıda PRİNTER sözünün Türkçesini tartışma konusu yapacağız.
Önce PRİNTER'i tanımlayalım:
PRİNTER [prin.’ter] a. (İng. printer < print, basmak < Eski Fr. preindre, preint-, basmak, sıkmak< Lat. premere, press-, basmak, sıkmak) * (Bilişim) Bilgisayarın işlediği bir programın sonuçlarını (yazı, resim/foto, çizim vb) kağıt, kalıp ya da başka şey üzerine olarak basan donanım, aygıt: "Siyah-beyaz printer." "Renkli printer." "Printerden çıktı almak."
(Niye PRİNTIR değil de PRİNTER?)
Printer için yıllar önce "yazıcı" terimi önerilmişti ("Türkçe Bilişim Sözleri", Elektrik Mühendisliği, Bilişim Özel Sayısı, Ağustos – Eylül 1971, cilt 15, sayı 176-177, s. 61-681; ayrıca, Bilgisayar Terimleri...s.98, 284); tutundu da, ancak bence uygun değil.
Çünkü, printer, a) herhangi bir metin yazmıyor; b) yazılı metinler dışında, çizim, foto, harita vb görselleri de basıyor, c) geldiği dildeki sözcük "to printer", "basmak" eyleminden geliyor, d) "CD-Writer" için de "CD yazıcısı" ( Bilgisayar...., s. 10) sözü önerilmiş (Oysa "yoğun disk yazıcısı" denmeliydi) ...e) iki ayrı donanım için "yazıcı" denmesi birtakım karışıklıklara yol açabilir...
Öyle anlaşılıyor ki bu karşılıklar sözcük çevirisi yöntemiyle türetilmiştir.
Benim önerim şu: Bu nedenlerle, bence "printer" yerine "basıcı", "writer" (raytır) yerine de "yazıcı" denmesi daha uygun olur.
Alan uzmanları ve ilgilenenlerin görüşlerine sunarım...
(EK: 1) 3D yazıcılarıyla otomobil de üretiliyor...Bu printerlere ne ad vereceğiz? Bunlar yazıcı mı, yapıcı mı?
2) Türkiye Bilişim Derneği'nin genelağ sayfasında terim sözlüğü de yer alıyor.)

maxbilisim · 15 Ekim 2021

TürkçeYazılımKonatı dedi:
Değme dediğinize yanıt verebilecek zamanı bulamadığımız için üzgünüz. Size PRINTER sözcüğü karşısında şu yazıyı vermek isteriz.

Halk dili önemlidir, printer kelimesini de zaten çok kullanan yok, genelde birşey yazdırmak isteyenler yazıcıdan çıktı alacağım veya yazdıracağım der. Printer için ise en fazla print alacağım veya print ettir kelimesi kullanılır. Artık böyle yerleşmiş. Alıntı yaptığın arkadaş kendi fikrini beyan etmiş saygı duyuyorum.
Basıcı kelimesini açıkcası ben kullanmak istemem. (Hem anlam olarak, hem de kulağa hoş gelmiyor)
Basıcı derken matbaa makinesi başındaki ustayıda anlayabiliriz veya serigraf baskısı da olabilir, yüz tane örnek çıkartabilirim, ama yazıcı veya printer dediğimde bunu bu forumda anlamayacak bir kişi varsa haklısın

Hatta printer dediğimde dünyada anlamayacak kimse yok.
Türkçe kelime sayısı olarak çok ileride değil, bu da bir kelimenin birden fazla anlama gelmesine sebep oluyor.
Sonraki neslin iyice kelime karmaşası içerisine girmesindense, dünya standartlarında kullanmasını tercih ederim.
Neyse bu konu beni aşar

Bunlar tamamen benim kendi fikrim, tercih yine halkındır.
Size kolay gelsin

Recep pekmeztaş · 15 Ekim 2021

İleriyaz. olur mu?

TürkçeYazılımKonatı · 15 Ekim 2021

maxbilisim dedi:
Halk dili önemlidir, printer kelimesini de zaten çok kullanan yok, genelde birşey yazdırmak isteyenler yazıcıdan çıktı alacağım veya yazdıracağım der. Printer için ise en fazla print alacağım veya print ettir kelimesi kullanılır. Artık böyle yerleşmiş. Alıntı yaptığın arkadaş kendi fikrini beyan etmiş saygı duyuyorum.
Basıcı kelimesini açıkcası ben kullanmak istemem. (Hem anlam olarak, hem de kulağa hoş gelmiyor)
Basıcı derken matbaa makinesi başındaki ustayıda anlayabiliriz veya serigraf baskısı da olabilir, yüz tane örnek çıkartabilirim, ama yazıcı veya printer dediğimde bunu bu forumda anlamayacak bir kişi varsa haklısın
Hatta printer dediğimde dünyada anlamayacak kimse yok.
Türkçe kelime sayısı olarak çok ileride değil, bu da bir kelimenin birden fazla anlama gelmesine sebep oluyor.
Neyse bu konu beni aşar
Bunlar tamamen benim kendi fikrim, tercih yine halkındır.
Size kolay gelsin

Iskalıyorsunuz. Basıcılar ile yazı çıktıları çok alındığı için ona yazıcı denilmesi anlaşılır. Ancak bilinçli bir yaklaşımla bunların adı yazıcı değildir. Writer sözüğüne yazıcı diyelim, printer sözcüğüne de yazıcı diyelim sonra da biri çıksın Türkçe yetersiz dildir diye sağda solda yazışsın. İki ayrı sözcüğe ve anlamı tek sözcükle karşılamaya çalışıyor desin. Olacak iş mi? Bilinçli olmalıyız.

Sn. Yusuf Çotuksöken'e gelince kendisi dilbilimcidir.

https://www.biyografya.com/biyografi/9483

Recep pekmeztaş dedi:
İleriyaz. olur mu?

Sözcük türetme kurallarına göre ad + eylem yöntemi yok diye biliyoruz. Bu açıdan olmaz.

maxbilisim · 15 Ekim 2021

TürkçeYazılımKonatı dedi:
Iskalıyorsunuz. Basıcılar ile yazı çıktıları çok alındığı için ona yazıcı denilmesi anlaşılır. Ancak bilinçli bir yaklaşımla bunların adı yazıcı değildir. Writer sözüğüne yazıcı diyelim, printer sözcüğüne de yazıcı diyelim sonra da biri çıksın Türkçe yetersiz dildir diye sağda solda yazışsın. İki ayrı sözcüğe ve anlamı tek sözcükle karşılamaya çalışıyor desin. Olacak iş mi? Bilinçli olmalıyız.

Sn. Yusuf Çotuksöken'e gelince kendisi dilbilimcidir.

https://www.biyografya.com/biyografi/9483

Sözcük türetme kurallarına göre ad + eylem yöntemi yok diye biliyoruz. Bu açıdan olmaz.

O zaman abimiz diyelim, yinede kendi fikrini beyan etmiş, insanların mevkisi ve bilgisine göre her dediklerine doğru dersek, bizlerin düşüncelerinin bir anlamı olmazdı.

Basıcı zaten TDK'da olan bir kelime ve başka bir anlama geliyor.
Yazıcı ise yine TDK'da olan bir kelime ve genel olarak printer anlamında kullanılıyor.
(Genellikle diyorum örneğin Mahkeme katiblerine de yazıcı deniyor)

Türkçe de evet bir kelimenin birden fazla anlamda kullanıldığını hepimiz biliyoruz yani böyle birşey yoktur derseniz biraz tuhaf olur.

Birde kelimelerin ingilizce anlamlarına da bakmanız gerekiyor.
Writer'ın yazıcı (printer) ile alakası yoktur. Bu yazar, yazan anlamındadır.
Örneğin bir roman yazarsam yazar olurum. Yani writer = yazar anlamındadır.

Özet geçersem bahsettiğim tamamen şu;
Türkçeye yeni kelimeler katılabilir. Şu an TDK'da bir çok dilden eklenmiş (hatta bu kadar önemli ve global olmayan) yüzlerce kelime varken, kalkıpta teknoloji alanında global olarak kullanılan kelimeleri, neden başka kelimelerle adlandırmaya çalışıp da, daha fazla kendimizi uzaklaştırıyoruz.

TürkçeYazılımKonatı · 15 Ekim 2021

maxbilisim dedi:
O zaman abimiz diyelim, yinede kendi fikrini beyan etmiş, insanların mevkisi ve bilgisine göre her dediklerine doğru dersek, bizlerin düşüncelerinin bir anlamı olmazdı.

Basıcı zaten TDK'da olan bir kelime ve başka bir anlama geliyor.
Yazıcı ise yine TDK'da olan bir kelime ve genel olarak printer anlamında kullanılıyor.
(Genellikle diyorum örneğin Mahkeme katiblerine de yazıcı deniyor)

Türkçe de evet bir kelimenin birden fazla anlamda kullanıldığını hepimiz biliyoruz yani böyle birşey yoktur derseniz biraz tuhaf olur.

Birde kelimelerin ingilizce anlamlarına da bakmanız gerekiyor.
Writer'ın yazıcı (printer) ile alakası yoktur. Bu yazar, yazan anlamındadır.
Örneğin bir roman yazarsam yazar olurum. Yani writer = yazar anlamındadır.

printer: print eylemine gelen -er eki.
writer: write eylemine gelen -er eki.

basıcı: basmak eylemine gelen -ıcı eki.
yazıcı: yazmak eylemine gelen -ıcı eki.

Kural ortada. Biz geçmiş yorumlarda "yazıcı" sözcüğünün yanlış kullanımından ötürü "yazar" sözcüğü "writer" anlamında kullanılıyor diye yazmıştık.

Örneğin Kazak Türkçesine printery sözcüğüne karşılık basmahane anlamına gelen "baspaxana" sözcüğü kullanılır. Bu söz Türkiye Türkçesinde de vardır. İzmir ilinde "basmane" adında yer vardır. Bu adda basmahane sözcüğünden gelir. basma sözcüğünün a ünlüsü uzun söylenir. Aradaki h sesi erimiştir. İki a ünlüsü yan yana gelince uzamıştır. "basmāne" diye yazarak gösterelim bir de.

Görüldüğü üzere matbaa işlerine bas- eyleminden türetimlerle karşılık veriliyor. Yanlışlık yok. Yazıcı sözcüğüne gelince. Askerlikte "yazı yazma işini yapan er" olarak kullanırlar. Yazar sözcüğü yanlış bir türetim midir? Hayır değildir. Yalnızca size olup biteni göstermeye çalışıyoruz. Saygılarımızla.

Program sözcüğünün Türkçe karşılığı ne olur?

Ayrıntılı düzenleme

TürkçeYazılımKonatı

Femtopat

DjKedi

Hectopat

maxbilisim

Femtopat

350070

Megapat

TürkçeYazılımKonatı

Femtopat

maxbilisim

Femtopat

Recep pekmeztaş

Picopat

TürkçeYazılımKonatı

Femtopat

maxbilisim

Femtopat

TürkçeYazılımKonatı

Femtopat

Benzer konular

Yeni konular

Yeni mesajlar

Gizliliğinize önem veriyoruz