Bataryanın yalnızca belli hücrelerini kullanmanın daha sağlıklı olduğunu, rafta bekleyen pili sınıra kadar boşaltıp tam doldurmanın zararlı olduğunu açıklayabilir misin? Yorumdaki gibi örtük değil, pilin teknolojisini bilerek, tuz köprüsü, anot ve katot gibi bu alanda bilinmesi gerekilen temel şeyleri bilerek ve bu şekilde kavramlarla açıklarsanız daha güzel olur. Teşekkürler.
Peki. Madem detay istiyorsunuz, o zaman şöyle başlayayım:
İlk olarak bu bahsettiğim farklı olan pillerin ne olduğuna değineyim. Eski olarak nitelendirdiğim pil, Nikel Kadmiyum piller. Kısaca çalışma mantığı ise pilin şarjı dolu haldeyken kadmiyum katı halde 0 değerlikli olarak bulunuyor. Fakat deşarj sürecinde kadmiyum hidroksit HO-Cd-OH (ya da kısaca Cd(OH)2 ) haline dönüyor. Bu süreçte de elektron alışverişi sağlıyor. Asıl sorun ise Cd(OH)2 molekülünün geometrisinden kaynaklanıyor. Bu şekilde gördüğünüz gibi kristal örgü oluşturmaya müsait bir biçimdeler:
Bu işlemler gerçekleşirken eğer pili tam olarak deşarj etmezseniz o sırada ortamdaki bulunan Cd(OH)2 molekülleri zaten altıgen yapıda olduklarından dolayı tam olarak dediğim gibi kristal örgü kurmaya çalışıyorlar. Bu da bir süre sonra pilin gittikçe katı kristale dönmesine ve işte kapasitede azalma dediğimiz olaya sebep oluyor. Sizin bahsettiğiniz tam olarak bu aslında. Bu dediğiniz olay bu pili elektron akışında tutup bu istenmeyen durumun gerçekleşmesini engeller.
Peki gelelim diğer pil türüne, Lityum İyon pili. Artık telefonlarda tercih edilen pil türü bu. Bundaki kimyasal olay ise pilin elektrotları arasında Li atomlarının hareketinden kaynaklanıyor. Li atomları kararlılık durumunu değiştirdiğinde zıt elektrota doğru hareket edip elektron verme ya da kararlı hale yaklaşma durumlarından birini gerçekleştirmeye çalışıyor. Burada ise yine benzer durumlarla karşılaşılabiliyor aslında. Yani kristallenme burada da mümkün. Ama fark şu, buradaki kristallenme pilin boşta şarjı dolu halde durmasından kaynaklanmıyor. Normal süreç içerisinde gerçekleşiyor. Ama bu olay Ni-Cd gibi pillere göre hem çok daha az, hem de çözelti derişimine daha minimal etki yaptığı için uzun vadede daha avantajlı. Peki o zaman telefonu tam şarj-deşarj yaptığımızda etkisi nasıl oluyor derseniz, o da sizin pile o süreçte daha çok yüklenmeniz anlamına geliyor.
Sıra geldi, şarjda bırakma ve pilin "hücrelerini açma" konusuna. Bu sizin kontrolünüzde olan bir şey değil. Bu tamamen telefonun kendi Power Management IC'si tarafından kontrol edilen bir durum. Telefon şarja takılıyken pile akım gönderip göndermemesi gerektiğini o belirliyor, siz değil. Hangi hücrenin ne kadar kullanılacağı için de aynı durum, IC tamamen kendisi onu ayarlamaya çalışıyor. Çünkü bu pili doğrudan paralel olarak devreye bağlasaydık ciddi (fiziksel ve maddi) güvenlik sorunları ile karşı karşıya kalırdık. Eğer hücreyi açmaktan kastınız Ni-Cd'deki gibi tam kullanarak kristalleri bozmak ise bu pil o pil değil. Eğer hücreyi açmaktan kastınız elektron açısından zengin olduğunu varsaydığınız bir hücreden kullanım oranını arttırmaksa o da zaten açıkladığım gibi isteseniz de yapabileceğiniz bir durum değil.
İlk attığım mesajdaki, kendi cihazımda bulunan o özellikten de biraz bahsedeyim bari. Kullandığım cihaz Samsung Galaxy A32 4.5G (SM-A325F) sürüm ve OneUI'ın güncellemeleri ile beraber "Protect battery" etiketli bir Quick Panel butonu getirdiler. Ayrıca bu özellik, cihaz bakımından pile girdiğimizde de geliyor. Açıklama olarak da aynen "Pilinizin ömrünü uzatmak için azami pil şarjını yüzde 85 ile sınırlayın." yazıyor. Bence bu konuda Samsung daha bilgilidir diye düşünüyorum.
Son olarak, bu bahsi geçen pil konu sahibinin aldığı cihazın içinde bulunan ve her ne kadar siz cihazı kapasanız bile Apple'ın donanımsal olarak tam kapanmayı engellemesi ve sürekli arka planda bazı servisleri için veri toplaması sebebiyle yüksek akım gerektirmeden aktif olarak kullanılmaya devam eden bir pil. Ağaca çarpmış drone'un belki işe yarar diye aylardır rafta sürünen pili (arada bir bakış atıyor bana

) değil. Biri tam kontrollü bir ortamda denetlenen ve döngüde bir ürün, diğeri ise tam olarak boşta, devre dışı ortamda bekleyen pil sadece.
Lisede sürekli böyle konuları niye görüyorum ben diye söylenip duruyordum, bu güne nasip olmuş kullanmak demek.