Çözüldü Soğutmalar hakkında bilgi

  • Konuyu başlatan xbea
  • Başlangıç Tarihi
  • Mesaj 41
  • Görüntüleme 2B
Bu konu çözüldü olarak işaretlenmiştir. Çözülmediğini düşünüyorsanız konuyu rapor edebilirsiniz.

xbea

Kilopat
Katılım
1 Mayıs 2020
Mesajlar
5.585
Makaleler
1
Çözümler
16
Daha fazla  
Cinsiyet
Erkek
Arkadaşlar kafamda değişik bir plan var ancak bir o kadar çok bilgi eksikliğim var. Şimdi ben aşağıda aklımda olan soruların cevaplarını aramak için size sorularımı soracağım. Sizden ricam her ne kadar size saçma da gelecek olsa da sizin bana yardımcı olmanız. Şimdiden ilginiz ve alakanız için hepinize teşekkürler. Eğer sizde hazır iseniz başlayalım.

1-) Fanlar arasında şöyle bir durum var; radyatör fanlarının basınç değerleri yüksek iken CFM değerleri düşük, egzoz fanları için ise durum tam tersi. CFM bildiğim kadarıyla havanın hareketini temsil ediyor. Peki o zaman basınç ne işe yarıyor?

2-) Egzoz fanları havayı dışarıdan temiz ve soğuk havayı içeriye aktarmaya, aynı şekilde de arkadan yine içeride ısınan havayı tahliye etmeye yarıyor. Bu kadarını anladım. Peki radyatör fanlarının görevi ne? Yani şimdi şu olayı gayet iyi anladım; işlemci ısınır termal macun bu ısıyı soğutucu bakır bloğa iletir sonra oradan (hava soğutma ise) bakır borular ile yukarı doğru alüminyum kanatçıkların olduğu bloğa taşır. Sonra da oradaki fan o kanatçıklara hava üfler ve kanatçıklardan ısıyı atar. Aslında son kısım (kanatçıklara ısının taşındıktan sonra fanlar ile ısının kanatçıklarda toplanması ve fanlar sayesinde bu ısının dışarı atılma kısmı) sıvı soğutmalarda da aynı. Benim takıldığım kısım şu; Burada basınç değeri yüksek fan niye takıyoruz? Neden CFM değeri yüksek fan yerine basıncı yüksek fan taktığımız?

3-) Şimdi bir soğutulacak nesne düşünelim. Bu nesnenin ısınan ve soğutulması gereken yüzeyi "plastik" ve boyutları oldukça yüksek. Biz bu yüzeyi soğutmak istiyoruz. Takacağımız fanlar ile bu yüzey arasında ortalama 1-2 cm mesafe olacak. Burada ne tür bir hava üfleyen bir fan tercih etmeliyim. Ortam koşulları oda sıcaklığı (20 derece-22 derece arası). Fanlar tamamen serbest yani bilgisayar kasası gibi kapalı bir ortam değil direkt oda da ki havayı çekiyor. Yani uzay montaj kasa gibi düşünün. Sizce CFM mi yoksa basınç mı?

Buradan sonra işler biraz fantezi gibi gelebilir ama gerçekten benim için önemli. Yukarıdaki soruları lütfen sebepleri ile açıklarsanız çok memnun olurum. Tekrardan teşekkürler.

4-) Şimdi bakın bu bir teoridir söyleyeyim. Bu yukarıda bahsettiğim ısınan yüzeye onun boyutlarında bir bakır yüzey kestirsek. Bu yüzenin arkasına yılan gibi kıvrılan borular koydursam ancak bu borular yarım kesilmiş silindir gibi bakır yüzeye temas gösterecek. Yani bu yılan gibi olan borunun içinden ben soğuk su gezdirince bu soğuk su bakır hem bakır boru ile hem de bakır yüzey ile "direkt" temas edecek. Bu kestirdiğim parçayı yüzeye entegre etsem. Yani nasıl işlemciye soğutucunun bakır bloğunu termal macun ile işlemciye takıyorsak aynı işlem ancak "termal macun yok". Daha sonrada aynı sıvı soğutma mantığıyla bu içerdeki su/sıvı dönüşüme soksak. Yani ısınan su pompa yardımı ile radyatöre oradan da fanlar yardımı ile soğutulsa ve tekrar o bakır boruların içine dönecek. Bu durumda özetle sıvı soğutmadan tek farkı termal macun eksikliği olacak. Sizce bu sistem o dediğim yüzeyi sıcaklığı düşürür mü? Etkili olur mu? Belki termal macun değil ancak "termal pad" kullanabilirim. Termal macun olmaz çünkü krem gibi bir şey süremem. Sizce "termal pad" de eklesem ne olur etki eder mi?

5-) Yukarıda 3. soruda bir yüzeyden bahsetmiştim ya işte o yüzey biraz değiştirsek. Yüzeyde delikler var ve nesnenin içersinde ki parçaları soğutmak gerekiyor. Bu yüzden içeri bir "soğuk bir hava akışı lazım" bunun için CFM yüksek bir fan mı yoksa basınç yüksek bir fan mı? Yine yüzey ve delikler arasında 2-3cm bir mesafe var geri kalan tüm koşullar yukarıdaki 3.soru ile aynı.

Evet arkadaşlar sorularım bunlardı. Yardım eden emeği geçen herkese şimdiden çok teşekkür ederim. Sizden ricam numara olarak cevaplarsanız hem kafam karışmaz hem de düzenli olur. Gerçekten kaç gündür bu sorular ile uğraşıyorum. Burada etiketleyemediğim insanlar olacaktır unuttuysam af ola. @Yener K. @RPM @BerkayZ87 @kino @Jotariel @7777 @Spontune @MisakiTaro @CJack60 @Mert
 
Çok fazla soru sormuşsun. Cevap vermek uzun zaman alacak.

1-) İkisinin amacı farklı. Ayrıntılara tam hâkim değilim ama.

2-) Önden soğuk hava gelir, parçaları soğutur. Sonra da egzoz fan bu havayı dışarı tahliye eder. Sen yanlış öğrenmişsin.

Radyatör fan derken sıvı soğutmadaki radyatör mü yoksa kasanın üst kısmı mı?
 
Hocam, radyatör fanı için basınç oluşturmak önemlidir. Birim alana etki eden kuvvettir. Kasa içi hava akışında ise CFM değerleri önemlidir. Yüksek olursa hava akışı daha iyi olur. Burada basınç oluşturmaya radyatördeki gibi gerek yoktur.
 
Çok fazla soru sormuşsun. Cevap vermek uzun zaman alacak.

1-) İkisinin amacı farklı. Ayrıntılara tam hâkim değilim ama.

2-) Önden soğuk hava gelir, parçaları soğutur. Sonra da egzoz fan bu havayı dışarı tahliye eder. Sen yanlış öğrenmişsin.

Radyatör fan derken sıvı soğutmadaki radyatör mü yoksa kasanın üst kısmı mı?
Hocam aslında aynı şeyi söyledim yukarıda sanırım yanlış anlaşılmışım ☺️. Bunun dışında radyatör fanı derken hava soğutma radyatörünün üzerindeki fanlar ve sıvı soğumanın radyatörünün üzerindeki fanları kastettim:

havayla-sogutma.jpg


SWGQGCMOXH4192019162520_CW-9060040-WW.jpg
 
Basıncın artması radyatörde bir yandan şöyle etkili hocam. Basınç artınca akışkanın hızı azalır. Böylelikle birim mesafeyi daha uzun bir sürede alır. Bu sayede radyatör yapraklarında ısıl transferi sağlayacak daha fazla zamanı olur. Kasa içerisinde ise yani egzoz fanlarda ise sizin kasa içerisinde düşük hava basıncı oluşturarak dışardan hava girmesini sağlamanız gerekir. Bunun içinde havayı hızlandırırsınız. CFM kısmı da burada işin içine girer. Hava hızlanacağı için basıncı azalır. Bu sayede de içeriye soğuk havayı almış olursunuz. Burada herhangi bir ısıl transfer ile uğraşmadığınız içiniz basıncının yüksek olmasına gerek yoktur.
 
Hocam, radyatör fanı için basınç oluşturmak önemlidir. Birim alana etki eden kuvvettir. Kasa içi hava akışında ise CFM değerleri önemlidir. Yüksek olursa hava akışı daha iyi olur. Burada basınç oluşturmaya radyatördeki gibi gerek yoktur.
Hocam peki diğer sorularda anlattığım senaryolarda hangi fan türünü seçmeliyim. Benim için bu soruların cevapları çok önemli hocam yardımlarınızı bekliyorum hepinizin. Bir soğutma çözümü tasarlıyorum eğer bu soruların cevaplarını bulursam çok rahat edeceğim😌.
 
Hocam, sizin sorularınıza göre genelde basınçlı fan arıyorsunuz. Nesneleri ve içindeki akışkanı soğutmak için basınç oluşturmak gerekiyor.
 
Basıncın artması radyatörde bir yandan şöyle etkili hocam. Basınç artınca akışkanın hızı azalır. Böylelikle birim mesafeyi daha uzun bir sürede alır. Bu sayede radyatör yapraklarında ısıl transferi sağlayacak daha fazla zamanı olur. Kasa içerisinde ise yani egzoz fanlarda ise sizin kasa içerisinde düşük hava basıncı oluşturarak dışardan hava girmesini sağlamanız gerekir. Bunun içinde havayı hızlandırırsınız. CFM kısmı da burada işin içine girer. Hava hızlanacağı için basıncı azalır. Bu sayede de içeriye soğuk havayı almış olursunuz. Burada herhangi bir ısıl transfer ile uğraşmadığınız içiniz basıncının yüksek olmasına gerek yoktur.
Hocam peki yukarıda 3., 4., 5., sorularda anlattığım senaryolarda hangi tür fanlar kullanmalıyım?
 
Basınçlı fan kullanmanız gerekir.
 
1-) Fanlar arasında şöyle bir durum var; radyatör fanlarının basınç değerleri yüksek iken CFM değerleri düşük, egzoz fanları için ise durum tam tersi. CFM bildiğim kadarıyla havanın hareketini temsil ediyor. Peki o zaman basınç ne işe yarıyor?
Her fanın kendine ait bir mühendislik tasarımı vardır her fan aynı şekilde havayı üflemez. Bir fan düşünün daha odaklı ve yayılmayacak şekilde dümdüz fanı üfleyebiliyor ancak yaprak sayısı düşük olduğundan CFM değeri de düşük oluyor. Tam tersi durumda havayı geniş bir şekilde üfleyen fazla fan yaprağına sahip bir fanın CFM değeri daha yüksek oluyor ancak havayı odaklı üfleyemediği için basıncı düşük oluyor. Tabii her zaman fan yaprak sayısı bu durumu belirlemiyor, mühendislik tasarımlar da bunun üzerinde büyük etkisi vardır. CFM fanın dakikada ne kadar metreküp içeri hava verdiğidir. CFM'si yüksek olan fanları hava soğutmada kullanabilir, kasa fanı olarak da kullanabilirsiniz. Basıncı yüksek olması ise girintili yerlere daha iyi havanın temas etmesine yarıyor bu da radyatörde kullanmaya daha elverişli yapıyor.
2-) Egzoz fanları havayı dışarıdan temiz ve soğuk havayı içeriye aktarmaya, aynı şekilde de arkadan yine içeride ısınan havayı tahliye etmeye yarıyor. Bu kadarını anladım. Peki radyatör fanlarının görevi ne? Yani şimdi şu olayı gayet iyi anladım; işlemci ısınır termal macun bu ısıyı soğutucu bakır bloğa iletir sonra oradan (hava soğutma ise) bakır borular ile yukarı doğru alüminyum kanatçıkların olduğu bloğa taşır. Sonra da oradaki fan o kanatçıklara hava üfler ve kanatçıklardan ısıyı atar. Aslında son kısım (kanatçıklara ısının taşındıktan sonra fanlar ile ısının kanatçıklarda toplanması ve fanlar sayesinde bu ısının dışarı atılma kısmı) sıvı soğutmalarda da aynı. Benim takıldığım kısım şu; Burada basınç değeri yüksek fan niye takıyoruz? Neden CFM değeri yüksek fan yerine basıncı yüksek fan taktığımız?
İlk sorunun cevabı burada da aynı. Gerçi iki soru da aynı diyebiliriz.

3-) Şimdi bir soğutulacak nesne düşünelim. Bu nesnenin ısınan ve soğutulması gereken yüzeyi "plastik" ve boyutları oldukça yüksek. Biz bu yüzeyi soğutmak istiyoruz. Takacağımız fanlar ile bu yüzey arasında ortalama 1-2 cm mesafe olacak. Burada ne tür bir hava üfleyen bir fan tercih etmeliyim. Ortam koşulları oda sıcaklığı (20 derece-22 derece arası). Fanlar tamamen serbest yani bilgisayar kasası gibi kapalı bir ortam değil direkt oda da ki havayı çekiyor. Yani uzay montaj kasa gibi düşünün. Sizce CFM mi yoksa basınç mı?

Tarif ettiğiniz plastik yüzeyi pek anlayamadım ancak fanlar yakından olacak ve plastik yüzeyin bizzat kendisini fanlar ile soğutulması bekleniyorsa basınç önemli.

4-) Şimdi bakın bu bir teoridir söyleyeyim. Bu yukarıda bahsettiğim ısınan yüzeye onun boyutlarında bir bakır yüzey kestirsek. Bu yüzenin arkasına yılan gibi kıvrılan borular koydursam ancak bu borular yarım kesilmiş silindir gibi bakır yüzeye temas gösterecek. Yani bu yılan gibi olan borunun içinden ben soğuk su gezdirince bu soğuk su bakır hem bakır boru ile hem de bakır yüzey ile "direkt" temas edecek. Bu kestirdiğim parçayı yüzeye entegre etsem. Yani nasıl işlemciye soğutucunun bakır bloğunu termal macun ile işlemciye takıyorsak aynı işlem ancak "termal macun yok". Daha sonrada aynı sıvı soğutma mantığıyla bu içerdeki su/sıvı dönüşüme soksak. Yani ısınan su pompa yardımı ile radyatöre oradan da fanlar yardımı ile soğutulsa ve tekrar o bakır boruların içine dönecek. Bu durumda özetle sıvı soğutmadan tek farkı termal macun eksikliği olacak. Sizce bu sistem o dediğim yüzeyi sıcaklığı düşürür mü? Etkili olur mu? Belki termal macun değil ancak "termal pad" kullanabilirim. Termal macun olmaz çünkü krem gibi bir şey süremem. Sizce "termal pad" de eklesem ne olur etki eder mi?

Yapmayı planladığınız şeyi çizerek anlatsanız çok daha iyi olurdu. Ben pek anlayamadım belki bende sorun vardır ancak şöyle bir durum var ki hava soğutmaların ısı borusunun içerisinde zaten kimyasal vardır (bir güruh bunun olmadığını düşünüyor ama var). Bu kimyasal sıvı haldedir ve ısındığı zaman gaz haline dönüşür. İlla sıvı halde olmasına da gerek yoktur bu arada. İşlemcinin ısı aralığında (25-80°C) gaz halinde de olabilir. Buradaki temel prensip ısı değişimi ile yoğunlaşma ve yoğuşma sağlandığında kendi içerisinde bir döngü oluşturmasıdır. Elektronikte kullanılan kimyasallar genellikle amonyak, su, aseton ve metanol olarak geçiyor ancak Freon 11'in kullanım aralığı da elektronik için uygundur.
Kaynak: Isı Borusu Nedir | Nasıl Çalışır?
5-) Yukarıda 3. soruda bir yüzeyden bahsetmiştim ya işte o yüzey biraz değiştirsek. Yüzeyde delikler var ve nesnenin içersinde ki parçaları soğutmak gerekiyor. Bu yüzden içeri bir "soğuk bir hava akışı lazım" bunun için CFM yüksek bir fan mı yoksa basınç yüksek bir fan mı? Yine yüzey ve delikler arasında 2-3cm bir mesafe var geri kalan tüm koşullar yukarıdaki 3.soru ile aynı.
Cevap yine basınçlı hava. Girintili bir yüzeyi hava ile temas ederek soğutmak için basınçlı hava gerekir. Hava soğutmada neden CFM değeri önemlidir dedim çünkü orada ısı iletimini ısı boruları sağlayıp ince alüminyum yapraklara ilettiği için burada hava akışı daha büyük önem kazanıyor tabii ki burada da basınç önemli genelde ortalama bir fan daha uygun oluyor. Thermaltake fanları mesela, 80 CFM verirken 2mm H²O basınç vermeyi eksik görmüyor. Aynı fan 2000 RPM hızında 100 CFM verip 3mm H²O basınç veriyor. Basıncın da soğutma bloğunda bir yeri var. Ekran kartı üreticileri fanlarını daha basınçlı hale getirmek için fan yapraklarında değişik tasarımlara boşuna kalkışmıyorlar.
 

Yeni konular

Geri
Yukarı