SSD kullanan herkes sağlığı düşse de konu açsam der gibi sağlık takip eder olmuş. Ben de doğru bilinen bazı yanlışlar hakkında rehber niteliğinde bir konu açmak istedim. Tam olarak rehber oluyor mu emin değilim ama bence oluyor.
Her sağlık düşüşü sorun değildir! Sebep ise şu: SSD'ler sağlık ölçümü için farklı algoritmalar kullanmakta. Sırasıyla en doğru sonuç verenden en yanlış sonuç verene doğru sıralıyorum:
1-) Ölü Hücre Sayısı ile Sağlık Bilgisi: Genellikle üst segment SSD'lerde kullanılan yöntem. Samsung PRO SSD'ler ölü hücre sayısını denetleyebildikleri için bu veri ile sağlık verisi sunar. Benzer bir sistem ADATA SU630/SU650 ailesinde de geçerlidir. O yüzden bu disklerde sağlık düşüşü başladıysa büyük ihtimalle düşüş hızı artarak bir süre sonra diskte bad sector oluşturmaya başlar, bu kesinlikle büyük bir sorundur. Fark edilmezse büyük veri kayıpları ile sonuçlanır. "100 - (100 * Kullanılan Yedek Hücre Sayısı/Toplam Y.H.S)" formülüne dayanarak hesaplanır.
2-) Wear Leveling/Erase Count ile Sağlık Bilgisi: Orta segment modellerde denk geldiğim sağlık ölçüm yöntemidir. Örnek olarak Samsung EVO, Kingston A400, HyperX modelleri verebilirim. Bunun mantığı ise disklerdeki her hücreye ortalama olarak kaç veri yazıldığı verisini kullanmaktır, yani hücre eskimesini. Windows 10 işletim sistemi SSD diskleri her hafta disk birleştirme işlemine tabii tutarak disklere TRIM uygular. TRIM ile diskteki veriler farklı yongalara eşit olarak paylaştırılır ve diskte performans kazanılır. Disk az kullanılıyorsa daha çok TRIM uygulanır ve bu yüzden Wear Leveling Count çabuk artabilir. Genellikle sağlık %0 olsa da disk sorunsuz olabilir ve kullanılabilir. "100 – ( 100 * Average Erase Count / NAND max rated number of erase cycles)" formülü ile hesaplanır. Türkçeye çevirmek istemiyorum, sizin de isteyeceğinizi sanmıyorum.
3-) Yazılan Veri Boyutu ile Sağlık Bilgisi: Ucuz SSD'lerin çoğunun kullandığı sistem olan "100 * (1 - Yazılan Veri/Fabrikasyon Yazım İddiası)" matematiksel formülü ile yapılan sağlık hesaplaması. Özellikle Crucial BX500 serisinde sağlık sorunları duyduğumda gerçekten şaşırmıştım. Bu sistem şöyle çalışmakta: Örneğin BX500 240GB aldınız ve 80TB yazım ömrü var. Sistemi hiçbir ayar yapmadan yoğun kullanan bir kullanıcının ayda 8TB-12TB yazım yapacağını tahmin ediyorum. (Yoğun kullanım oluşuna dikkat edin.) 1 yıl sonra diskinizin sağlığı "100 * (1 - 12TB/80TB)" hesabından %85 olacaktır. Bu veri kullanılarak diskin sağlığı hakkında yorum yapmak yanlıştır. Çünkü fabrika verisi disklerin tahmini yazım ömrünü belirtiyor. Sizin diskiniz 10TB yazım sonrası da bozulabilir, 400TB yazım sonrası da bozulabilir. Evet 80TB ömür sunulan bir disk 400TB yazıma dayanabilir. Tamamen şans işi. 80TB'dan sonra ne oluyor diyenler varsa sağlık %0 oluyor ama diski kullanmaya devam ediyorsunuz. Siz söylemeden ben söyleyeyim. Bu hesapta %1-%2 hata payı olabilir. Çünkü aralıklar fabrika tarafından düzenlenebiliyor.
*Ek Veriler: Crucial BX500 gibi birkaç diskte diskin doluluk oranının da sağlık verisine katıldığını gördüm. Kesin yargıya varmak için HD Sentinel Pro yükleyip sağlık düşüşünün sebebi ile birlikte konu açmalısınız. Bazı diskler bu yöntemlerin birden fazlasını kullanıyor olabilir. Ayrıca disklere hız testi yapıp performansı düşük diyebilmek için TRIM işleminin ardından test uygulanmalı ve disk %70'den daha az dolu olmalıdır.
*Önemli Çıkarım: Sağlığı düşen ve şikayetleri artan her SSD'ye bu da kronik sorunluymuş demeden önce sebebini araştırın. Eğer 1. yönemi kullanan bir SSD'de sağlık erkenden düşüyorsa üretim hatalı bir model almışsınızdır, ancak kronik midir diğer kullanıcılara bağlı. Ancak 2. ve 3. yöntemdeki veriler yazılımsal ve matematiksel olduğundan sağlık hakkında yorum yapmak yanlıştır. Büyük bir hız düşüşü olmadıysa disk kullanılmaya devam edilebilir. Diskiniz sıfırı ile değişse de diski aynı şekilde kullanırsanız yine aynı matematikten aynı sürede sağlık düşecektir. Tabii sizin aldığınız disk aslında 400TB gidecektir, fabrikanın verdiği disk 200TB gidebilir. Bu da şans meselesi.
Hatamız olduysa affola. Birkaç konu altına bu bilgileri yazmıştım ama artık sıkıldığımdan ayrıntılı şekilde bir konu açtım. Umarım konu herkesin işine yarar. İyi sosyaller.
A400 ve HyperX Fury 3D diskleri de 3. seçeneğe giriyor sanırım.
Zaten siz de şu an A400 kullanıyorsunuz o da direkt sağlığı çekiyor.
SSD aşınması ile işi yok, SSD Time Left (SSD Wear Indicator)'ten çekiyor direkt.
Onu da dediğiniz gibi verilen TBW ömrüne göre hesaplıyoruz, hep öyle gördüm.
1. seçeneği zaten Samsung Pro hariç SATA SSD disklerde pek görmedim.
Aynı şekilde Adata SU630/650 serisi de 3. seçenek sanırım, 1. genelde M.2 disklerde.
SU630/650, ID:A9'dan direkt sağlık bilgisini çekiyor, o değer de fazla hızlı düşüyor.
O da TBW ömrüne göre hesaplıyor, zaten sağlık düşmesiyle adı nâm salmış bir SSD.
Ayrıca 1. seçenekte düşmeye başlarsa çok büyük bir sorun demişsiniz, bence değil.
Çünkü çoğu üst segment SSD -M.2 ağırlıklı- bu yöntemi kullanıyor, sağlıklar zaten düşüyor.
Bu yöntemde sağlık düşünce hemen sıkıntı olduğunu, bad sector olacağını söyleyemeyiz.
Gördüğüm M.2 disklerin %80'i bu yöntem ile sağlık hesaplıyor, bu bozulma işi tamamen şans işi.
Zaten 100 tane yedek hücre var, onları kullanıyor. 100 tanesi de bittikten sonra sıkıntı.
Siz ne düşünüyorsunuz?
