Şüphecilik nedir?

Merak ya da sorgulama; insanın içinde ve ondan ayrılması pek de mümkün olmayan bir durumdur. Herhangi bir insan herhangi bir olguyu sorgulayabilir. Burada üzerine konuşulacak pek de bir mesele olduğunu zannetmiyorum. Şüphecilik, kuşkuculuk, septisizm vesaire; insanın, başta belirttiğim durumunun zaman içinde, düşünce ile yoğrulmasından meydana gelen görüştür. İlk zamandaki ya da zannımca faydasız hali ile şüphecilik, sorgulamalar sonucunda akıl ile bilginin kesişemeyeceğini ve olguların nesnelleşemeyeceğini ifade etmektedir. Faydasız olduğunu dile getirmemin sebebi, bu bakışın bilgiye ya da gerçeğe ulaşma konusunda bir artı sağlayamayacak olmasındadır. Ortada herhangi bir mutlaklık hasıl olmayabilir lakin en azından küçük kümeler içinde olaylar gelişmektedir ve bizim bunları anlayabilmemiz ya da karar vermemiz yeterli kanıt ile sonlanabilmektedir. Bu küçük dairelerden hareket edilirse, tümde de böyle bir mevzu olması söz konusudur. Misal Eflatun, bilginin göreceli olduğunu ifade eden sofistlere karşı bir tavır sergilerken de şüpheci yaklaşımda bulunmaktaydı. Ya da Descartes yaklaşık 5 asır önce şüpheciliğin, mutlak bilgiye ulaşmak için bir araç olduğunu ifade etti ve ulaşılan gerçeğe dair bilginin, şüpheyi yok etmesi gerektiğini söyledi. Sonrasındakilerin katkısı ile epistemolojik olarak kademeler; şüphe, zan, inanç ve bilgi olarak ifade edilmeye başladı.

Özde ise; sorgulama ile başlayan yolculuk, eğer bilgiye ulaşmayı amaçlamıyorsa; gerçek ile irtibatı, kişiselliğe hapsolmaya meyillidir. Bu çıkarım, şüphenin sınırlarını belirleyebilme açısından faydalı olabilir.