Yeni teknolojilere işletim sistemlerinin uyumu

Merhabalar. Bu gün gelişen teknolojiyle birlikte ortaya çıkmış ve yaygınlaşan ARM/RISC mimarisine karşın mobil cihazların ve PC'lerin olmazsa olmazı işletim sistemlerini ele alacağız. Bakalım işletim sistemleri ARM mimarisine ne kadar uyumlu:

• Windows.

Microsoft'un ürünü olan ve neredeyse 35 senedir hayatımızda yer alan Windows 2012 senesinde Windows RT ürününü piyasaya sürdü. Windows NT hibrit kernelini kullanan Windows RT armv7 tabanlıydı. Microsoft Surface tabletlerinde kullanmak için tasarlanmış ve Windows 8 ile birlikte tanıtılmıştı. Açılış ekran Windows 8 ile aynıydı. Windows Rt'de sadece Windows Store uygulamaları indirilebilir ve kullanılabilir. Masaüstü Win32 uygulamalarını çalıştıramaz. Windows Rt'nin ana sürümünün desteği 12 Ocak 2016'da sona ermiştir. Windows Rt'nin surface tabletler için destek sonu 11 Nisan 2017'dir. Windows RT 8.1'in ise 9 Ocak 2018'de sona erdi.
Aynı zamana Windows 10 ile birlikte armv7 seçeneği vardır.
WindowsRT 8.1 yerini artık Windows 10 ARM seçeneğine vermiştir. Bununlar artık UWP ve Win32 uygulamalarını rahatlıkla çalıştıracaktır. Win32 yani x86 uygulamalar için emülatör ve 3. parti uygulamalara ihtiyaç duymadan ARM cihazınızda çalıştırmak mümkün olacaktır. Bu zaman hiç bir performans kaybı yaşanmıyor ve uyumsuzluk sorunu ortaya çıkmıyor.

• Linux.

Linux Windows'un aksine arm, X86, X86-64, IA-64 tabanları dışında: Alpha, AVR32, Blackfin, ETRAX, CRIS, FR-V,H8/300, M32R, M68K, microblaze, mıps, MN103, pa-rısc, powerpc, S390, S+Core, TILE64, sparc, superh, unicore32, xlensa tabanlı işlemcileri destekleyen çok geniş mimari yelpazesi var.
Arm desteğinde ise Linux ünlü RasperryPi'larda kullanılan RaspianOS, mobil cihazların ve telefonlarda kullanılan Android, Ubuntu touch örnek gösterilebilir.

• macOS.

macOS, Apple tarafından geliştirilen unıx tabanlı işletim sistemidir. Üç ünlü işletim sistemi arasında belki de en geç arm mimarisine destek sunan macOS'tur. 2020 yılnında Apple MacBook'lar için arm tabanlı Apple M1 işlemcisini geliştirdikten sonra artık arm desteği macOS için de gelmiş oldu. Bunun en büyük avantajı macOS için uygulama desteğinin artması oldu. Artık geliştiriciler hem iOS, hem de macOS için ayrı yazılım geliştirmeyecekler. Bu da iOS uygulamalarının MacBook'larda çalışmasını sağlayacak.

• BSD.

FreeBSD 2017 senesinde arm mimarisi için port çalışmalarını yaptıklarını açıkladılar. FreeBSD dokümanlarına göre 32-Bit için armv4 ve armv5, 64 Bit için armv6 ve armv7 ve daha sonrası destekleniyor.
Dokümanlara göre desteklenen işlemci, mini kartlar ve diğer bileşenler:

1. Işlemciler:
   • Arm9e.
   • Most xscale.
   • Marvel feroceon.
   • Marvel sheeva.
   • Arm10e.
   • Arm11j.
   • Cortex A5.
   • Cortex A7.
   • Cortex A8.
   • Cortex A9.
   • Cortex A12.
   • Cortex A15.
2. Soc(System on chip):
   • Allwinner A10/A20.
   • Atmel AT91RM92 and AT91SAM9 families.
   • Broadcom BCM2835 (used in Raspberry Pi)
   • Cavium cns11xx.
   • Freescale i. MX51, i. MX53, i. MX6 and vybrid family.
   • Intel xscale.
   • Marvell Orion, kirkwood and Discovery ınnovation families of systems-on-chip.
   • Marvell armada 500 (armv6) and armada XP (armv7)
   • Nxp lpc32x0.
   • Qualcomm Snapdragon.
   • Rockchip RK3188.
   • Samsung Exynos5 and S3C24XXX.
   • Texas ınstruments davinci digital Media soc.
   • Ti omap.
   • Xilinx zynq7 family.
3. Mini kartlar:
   • Arndaleboard (Samsung EXYNOS5250)
   • Atmel AT91RM9200.
   • Beagleboard and beagleboard-xm (Ti omap3)
   • Beaglebone.
   • Colibri VF50 evaluation board.
   • Cubieboard(1, 2) (allwinner A10/A20)
   • Device solutions quartz.
   • Gateworks avila GW2348 and cambria GW2358.
   • Genesi efika MX smarttop and smartbook.
   • Globalscale technologies openrd platform.
   • Google chromebook.
   • Kwikbyte KB9202B (as well as the older KB9202 and KB9202A)
   • Linksys nslu2.
   • Marvell DB-88F5182, DB-88F5281, DB-88F6281, RD-88F6281, DB-78100.
   • Marvell DB-88F6781 (armv6)
   • Marvell DB-78460 (armv7)
   • Marvell sheeva plug and dream plug.
   • Pandaboard (omap4)
   • Phytec cosmic board (freescale vybrid family)
   • Raspberry Pi.
   • Radxa rock (work in progress)
   • SBC6045 with atmel AT91SAM9G45.
   • Technologic systems TS-7200 and TS-7800.
   • Wandboard.
   • Zedboard (xilinx zynq)

Kaynak: FreeBSD/ARM Project

• Solaris:

Solaris X86_64, X86, sparc mimarili işlemcileri destekler. Fakat 2008-2009 yılında opernsolaris projesiyle osarm işletim sistemi yaratılmasında teşebbüs göstermiştir.

İşletim sistemleri genel olarak arm için hazır. Son kısım artık uygulamalarda.
Teknolojinin gelişmesiyle artık değişimler çok daha hızlı olacaktır.