Elimizdeki teknoloji ve verilerle, bilimin önderliğinde açıklanamayan şeyleri dini inanışlarla açıklamaya çalışmak çok ama çok yanlış. Bundan binlerce yıl önce yıldırım, deprem, volkanik patlama, salgın hastalıklar, ölüm gibi konuları açıklayamayan insanoğlu, bu doğa ve doğal olayların açıklanabilmesi için tanrıları yaratmış. Ölüm tanrısı, şimşek tanrısı, intikam tanrısı vs. Bazıları tek bir tanrının birden çok yüzü iken, bazı inanışlarda büyük tanrılar ve küçük tanrılar olmak üzere sistematik bir düzen oturtulmuş.
Bugün evrenin ne kadar büyük olduğunu evimizdeki bir mezura ile ölçemeyiz. Ama modern bilim ve süper bilgisayarlar sağ olsun, bu denli anlamsız bir "boşluğu" doldurabilecek açıklamalar yapabiliyoruz. Yine de bunlar havada kalmakta. Havada kalan konuları da "tanrının işi" ya da "allahın kudreti" olarak açıklamak, çok üzgünüm ama acizliktir.
5. boyut olayına gelirsek. Bu olayı açıklamak için oldukça basit bir yöntem var. 5. boyutu anlayabilmek için çevremizdeki görebildiğimiz boyutları da anlamamız gerekiyor. 1 boyutlu bir nesne aslında noktadan (.) ibarettir. Sabittir, ileri geri, yukarı aşağı gidemez. 2 boyutlu bir nesne ise çizgi halindedir(-). İleri-geri ya da sağa ve sola gidebilmektedir. Yüksekliği yoktur. Şimdi diyelim ki 2 boyutlu bir dünya var. Burada çemberler, kareler, dikdörtgenler geziniyor. Bunların yüksekliğinin olmadığını unutmamanız lazım.
Günlerden bir gün bay kare, ileri-geri ya da sağa sola doğru hareket ederken karşısında kırmızı bir çizgi görür. Bu aslında bir elmadır ve elma 2 boyutlu dünyaya olan gölgesini kırmızı bir çizgi olarak göstermektedir. Elma yol vermeyen bay kareye bir tekme savurur ve onun yukarı doğru yükselmesine sebebiyet verir. Bay kare 2. boyuttan çıkıp, 3. boyutu yukarıdan görebilmektedir.
3 boyut ileri-geri, sağa sola, yukarı aşağı hareket edebilen yüksekliği, genişliği bulunan dünyaya denir. Elma 3 boyutludur. Şu an bu yazıyı okuduğunuz bilgisayar 3 boyutludur ve 3. boyutun uzamında yer kapsar. Eğer bay karenin başına geldiği gibi bir misafir bize 4. boyuttan gelseydi biz onun sadece gölgesini görebileceğiz. Şu an elimizdeki imkanlarla 4. boyutun gölgesinin bir örneğini çıkartabiliyoruz. Aşağıda da görselini bıraktım:
Eğer biraz geometri hatırlıyorsanız, merkezdeki şeklin 3 boyutlu bir küp olduğunu görebilirsiniz. Etrafından çıkan uzantılar ise bu küpün, 4. boyuttaki halinin bir gölgelendirmesi oluyor. Bunları bir araya topladığınızda, elimizde sonsuz boyut imkanı çıkıyor.
Interstellar'da da anlatılmak istenen buna benzer bir şeydi. 4. boyutu atlayıp, 5. boyutta yaşayan varlıklardan bahsediliyordu. Şu anki algımızın çok ötesinde bir şeyden bahsedilliyor. Daha 4. boyutu göremedik ki, 5. boyutun nasıl olabileceğini anlatmaya çalışalım. Bu noktada filmde de örnek verildiği gibi 5. boyutta yaşayan varlıkların, 3. boyutta olduğu gibi yukarı-aşağı, sağa-sola hareket edebilen yükseklikleri olan bedenleri onların gölgeleri bile değil. Zamanı bir dağ olarak görebiliyor hatta oraya tırmanabiliyorlar. Bir insan yaşlanırken (eğer bu boyutta yaşlanma varsa), onun ne kadar zamanının kaldığını görebiliyorlar. Hatta belki saatçi olarak bildiğimiz meslek, tarlalara zaman ekerek, müşterilerine lezzetli zaman meyveleri-sebzeleri satıyorlar.
Konu hakkında daha fazla bilgi almak için Carl Sagan'ın Cosmos belgesini izlemeli ya da kitabını okumalısınız. Ayrıca Edwin Abbot'un yazmış olduğu
Düzülke, yukarıda bahsini geçtiğim Bay Kare'nin hikayesini anlatmaktadır. Kitap ağır gelirse
Açıklamalı Düzülke kitabı ile bilimsel anektodlarla da okuma yapabilirsiniz.
.
