YouTube üzerinde denk geldiğim Suha Arın Belgeselleri kanalında "Sisler Kovulunca (1986)" başlıklı belgeselde inşaat ustalarının yaptığı yaptığı yapıların görüntüleri hayranlık uyandırıyor sadece görüntüsüyle değil "bağdadi" tekniğiyle yani birbirine geçme ağaçlardan yapılmış bu harika evler günümüz "modern" mimarisinin dışında betona boğmak yerine nefes alıp veren yazın yanmayıp kışın donmayacağınız şekilde konfor sağlıyor.
Geçmişten gelen bilgi birikim ile inşa edilmiş bu geleneksel evlerin yapıldığı ağaçlar bile belirli yaşlarda ve belirli dönemlerde kesilmiş, evlere haşerat girmesin diye boyanmış, cilalanmış güzel görüntü olsun diye süslenmiş, içeride ısıl dengeyi sağlamak için pencereli belirli ölçülerde yapılmış, depremde ve diğer afetlerde zarar görmesin diye güçlü inşa edilmiş. İşin en ilginç kısmı bunu yapan ustalar hiçbir çizim yapmadan her şeyi kafasında planlayarak yapmış olması.
Günümüz binalarından en büyük farkı elbette büyüklüğü içeride geniş ferah alanları ve yaşam alanı oldukça geniş olmasının yanı sıra günümüzden bakınca saray gibi duruyor Çeşitli süslemelerin tümü el emeğiyle uzun uğraşlar sonucu yapılmış insanların teknolojiden önce ne iş ile meşgul olduklarını bunca zaman neler yaptıklarını anlatıyor gibi. Yine günümüz "eser"lerinin aksine tek tip yani beton döküp geçmek yerine farklı malzemeler kullanılmış, özellikle Karadeniz bölgesini anlatan belgeselde hem ahşap hem taş işçiliğini daha net görüyoruz ayrıca kerpiçde yoğun olarak kullanılmış binaların dış cepheleri sıva ile kapatılmış.
Bütün bu işçilik evin büyüklüğü ve ince süslemelerine göre bir veya birkaç usta tarafından birkaç ay içinde yapılıyor, bölgenin koşullarına uyumlu son derece çevreci yapılar arasında 300 yılı aşkın süredir ayakta kalan yapılar da var belki de onlarca deprem görmesine rağmen yıkılmamış koca bir tarih yatıyor, Muhtemelen günümüzde kentsel dönüşüme kurban gitmiş olması olası bu yapıların yerine deniz kumundan beton yapılıp ilk depremde yıkılacak veya ciddi manada zarar görecek küçük beton evler yapılmıştır.
Bütün bu tarihi yapıların ustalarından biri maharetlerini kanıtlamak için binanın altına kat bile eklemiş evi iki taraftan kaldırıp altına kat eklediğini söyleyen usta bölgeye kaymakam dahil yetkililerin gelip izlediğini de söylüyor. Yaptıkları eserlerin günümüzde bile daha ucuz maliyetli, daha çevreci, daha ferah, daha güzel olmasına rağmen hala neden küçük şehirler dahil bütün şehirler betona gömülüyor anlayamıyorum bahsettiğim ustaların bile çocukları kendilerine betondan ev yaptırmış son derece kullanışsız bölgenin iklimine uygun olmayan insan sağlığına zararlı olan evlerde oturmak yerine geleneksel mimariye sahip evlerde otursak yurt dışından demir, kum, çelik ve diğer tüm yapı malzemelerini almak yerine bölgede yetişen ve bulunan malzemelerden evler yapıp otursak hem milli ekonomimize de negatif yansımayı azaltmış olur hem insanlar daha rahat evlerde oturur refah seviyesi artar bu sayede iş gücünü betona harcamamış oluruz.
Geçmişten gelen bilgi birikim ile inşa edilmiş bu geleneksel evlerin yapıldığı ağaçlar bile belirli yaşlarda ve belirli dönemlerde kesilmiş, evlere haşerat girmesin diye boyanmış, cilalanmış güzel görüntü olsun diye süslenmiş, içeride ısıl dengeyi sağlamak için pencereli belirli ölçülerde yapılmış, depremde ve diğer afetlerde zarar görmesin diye güçlü inşa edilmiş. İşin en ilginç kısmı bunu yapan ustalar hiçbir çizim yapmadan her şeyi kafasında planlayarak yapmış olması.
Günümüz binalarından en büyük farkı elbette büyüklüğü içeride geniş ferah alanları ve yaşam alanı oldukça geniş olmasının yanı sıra günümüzden bakınca saray gibi duruyor Çeşitli süslemelerin tümü el emeğiyle uzun uğraşlar sonucu yapılmış insanların teknolojiden önce ne iş ile meşgul olduklarını bunca zaman neler yaptıklarını anlatıyor gibi. Yine günümüz "eser"lerinin aksine tek tip yani beton döküp geçmek yerine farklı malzemeler kullanılmış, özellikle Karadeniz bölgesini anlatan belgeselde hem ahşap hem taş işçiliğini daha net görüyoruz ayrıca kerpiçde yoğun olarak kullanılmış binaların dış cepheleri sıva ile kapatılmış.
Bütün bu işçilik evin büyüklüğü ve ince süslemelerine göre bir veya birkaç usta tarafından birkaç ay içinde yapılıyor, bölgenin koşullarına uyumlu son derece çevreci yapılar arasında 300 yılı aşkın süredir ayakta kalan yapılar da var belki de onlarca deprem görmesine rağmen yıkılmamış koca bir tarih yatıyor, Muhtemelen günümüzde kentsel dönüşüme kurban gitmiş olması olası bu yapıların yerine deniz kumundan beton yapılıp ilk depremde yıkılacak veya ciddi manada zarar görecek küçük beton evler yapılmıştır.
Bütün bu tarihi yapıların ustalarından biri maharetlerini kanıtlamak için binanın altına kat bile eklemiş evi iki taraftan kaldırıp altına kat eklediğini söyleyen usta bölgeye kaymakam dahil yetkililerin gelip izlediğini de söylüyor. Yaptıkları eserlerin günümüzde bile daha ucuz maliyetli, daha çevreci, daha ferah, daha güzel olmasına rağmen hala neden küçük şehirler dahil bütün şehirler betona gömülüyor anlayamıyorum bahsettiğim ustaların bile çocukları kendilerine betondan ev yaptırmış son derece kullanışsız bölgenin iklimine uygun olmayan insan sağlığına zararlı olan evlerde oturmak yerine geleneksel mimariye sahip evlerde otursak yurt dışından demir, kum, çelik ve diğer tüm yapı malzemelerini almak yerine bölgede yetişen ve bulunan malzemelerden evler yapıp otursak hem milli ekonomimize de negatif yansımayı azaltmış olur hem insanlar daha rahat evlerde oturur refah seviyesi artar bu sayede iş gücünü betona harcamamış oluruz.
