Fransızların Metalik Fişekli İlk Tüfeği: Gras Mle 1874

Bir önceki bölümde Chassepot’tan bahsetmiştim, bu bölümde ise Chassepot’un metalik fişek adaptasyonu olan Gras’tan bahsedelim. Telaffuzunu da söyleyelim şimdiden: “Gra” diye okuyoruz. Chassepot ise “Şazspo” olarak okunuyordu bildiğiniz üzere [muhtemelen bilmiyordunuz, olsun].

ÖN BİLGİ VE TARİHÇE

1870-1871’deki savaştan boynu bükük ayrılıp küme düşen Fransızlar, çağa daha fazla Fransız kalmamak adına hemen işe koyulurlar. Eylül 1873’te Fransız savaş bakanı bir kurul toplar ve ne yapmaları gerektiğine karar vermeye çalışırlar. Öyle yeni ekipmanla falan uğraşmaya gerek yok, elimizde zaten bir milyon adet Chassepot var deyip bunları değerlendirmeye bakarlar. Almanlar da savaştan sonra Mauser Model 1871’i hizmete almış olduğundan elimizi biraz çabuk tutsak yeridir derler. Silah denemelerini Basile Gras’ın Chassepot adaptasyonu kazanır ve yeni tüfek 7 Temmuz 1874’te hizmete alınır. Devletin büyük silah fabrikaları, 1897’ye kadar bu silahlardan şu miktarlarda üretilir:

• Manufacture D’ Armes St Etienne – 1.4 milyon adet​
• Manufacture D’ Armes Châtellerault – 600 bin​
• Manufacture D’ Armes Tulle – 500 bin​

Bu sayılar sadece sıfırdan üretilen Grasları değil Gras’a dönüştürülen Chassepotları da kapsamakta. Modifiye edilmiş modellere Gras mle 1866-74 deniyor.

MÜHİMMAT PROFİLİ: 11x59mm Gras

Fransızların ilk metalik fişeği olan 11x59mm Gras kara barutlu, düz uçlu ve halkalı bir fişek.

MEKANİZMA, DİPÇİK VE NAMLU PROFİLİ

YENİLENMİŞ MEKANİZMA

Gras’ta neler yeni bir bakalım:

• Silah kolun dönüşsel hareketiyle kendine kurar hale getirilmiş.​
• Kağıt fişekler neme duyarlı olduğundan ve kağıt kalıntıları mekanizmada birikebildiğinden metalik fişeğe geçiş yapılmış, böylece kauçuğa olan ihtiyaç da ortadan kalkmış.​
• Mekanizmaya baş kısmı eklenmiş, bu baş kısmında kovan tırnağı yer alıyor. Baş kısmının namlu ağzına oturduğu yere ise halka şeklinde bir kesik atılmış. Bu kesik gövde kısmındaki bir çentiğe denk gelerek kaza durumlarında sıcak gazların atıcıya ulaşmadan tahliyesini sağlıyor.​
• Mekanizmanın altına kovan topuğu eklenmiş.​

Silah hala tek atışlı yani şarjörü bulunmuyor ve Chassepot’ta olduğu gibi hala bir emniyet mekanizması yok.



SAVAŞ PROFİLİ

1886’da Lebel ile değiştirilecek olan Gras, buna rağmen Birinci Dünya Savaşı’nda hem Lebel hem de Berthier tüfeklerinin yanında ön cephe ve arka hat birlikleri tarafından kullanılmış. Savaşta kullanılan Graslar çoğunlukla 8mm Lebel kullanacak şekilde modifiye edilmiş olan modeller. Steyr tarafından üretilmiş Graslar ise Yunanistan’a satılmış. Bu tüfekler 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nda Rum gerillalar tarafından kullanılmış.

Metin ve Görsel Derlemesi: Bilham