Bir urunu "yerli" yapan sey nedir?
Tum parcalarinin Turkiye sinirlari icerisinde uretilmis olmasi mi?
Fabrikasinin burada olmasi mi?
Projelendiren ve gelistiren firmalarin Turkiye menseili olmasi mi?
--
Insanlar "yerli" denildigi zaman ( ki %100 yerli lafini da cok duyuyoruz malum zamanlarda ) , her seyiyle Turk kokenli teknoloji ve urunlerin kullanildigi urun gibi algiliyorlar.
Halbuki dunyada bu kritere uyan teknolojik urun yok neredeyse. Intel'in urettigi islemcilerden tut da, Apple telefonlara, cogu urun yurt disindan tedarik edilen parcalar ile muhtemelen Amerika sinirlari disinda montaji yapilan urunler.
Peki bunlari "Amerikan" urunu yapan nedir? AR-GE.
Bugun Dunya'dan Amerika disindaki tum ulkeleri bir anda yok ederseniz, ne islemci uretebilir ne de telefon uretebilirler uzunca bir sure.
Ama mesele su ki, Dunya'dan Amerika yi yok ederseniz, geri kalan ulkeler ne Intel chipi uretebilir ne de Apple telefon uretebilir.
Bu sebeple teknoliyi bir ulkeye ait kilan etken, onun AR-GE 'sinin, muhendislik calismalarinin o ulkede yapilmis olmasidir. Onu nasil yapacaklarini yalnizca kendileri biliyorlar.
----
Altay tanki ya da bilmemne fuzesi ya da hede hodo arabasi projesinin "yerli" denilerek sanki AR-GE si ve muhendisligi bize ait ve Turkiye olmasa uretilemeyecek bir teknolojiymis gibi yedirilmesini elestiriyor insanlar, ben de dahil. Hayir bizim yaptigimiz bu degil.
Basarili bir modeli prototip olarak ele alip, uzerinde AR-GE calismasi yaparak gelistirip farkli ozellikler kazandirip, modernlestiren ve uzerine yalnizca bizim bildigimiz teknolojik eklentiler yapiyor muyuz? Hayir.
Almanlar'dan X, Ruslardan Y, Amerikadan Z alip; yurt icinde X+Y+Z yaparak olusturdugumuz urune Turkce bir isim koyarak bunu "yerli" diye yedirmeye kalkarsaniz insanlar elestirir tabi.
"Ilk yerli tank 2012 tarihinde TSK'ya verilecek" -- 7 Nisan 2007 haberi.
SABAH - 07/04/2007 - İlk yerli tank 2012'de TSK'ya verilecek
Neden Nisan 2007 de bu muhabbet yapiliyordu? Cunku 2007 yazinda secim vardi.
---
Bu projeleri benim verdigim vergilerle destekliyorlar. Ama surekli yalan haber, "Yerli milli X projesi Y tarihinde gelecek" seklinde aciklamalarla gundeme geliyorlar. Ne X geliyor, ne de Y tarihinde bir sey oluyor. Elestirilen sey budur. Kimse Turkiye'nin yerli tank yapmasini istemiyor degil. Insanlari aptal yerine koymalarini ve bazilarinin bunun farkina varmamalarini elestiriyoruz yalnizca.