1- Aptal: Zekâsının azlığından dolayı yeterince düşünemeyip akıllıca hareket edemeyen (kimse); budala.
Zeki: Anlama, kavrama yeteneği olan, zekâsı olan; anlaklı, zeyrek.
Akıllı: Doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden ayırt edebilecek durumda olan, edindiği deneyimlerden ders alarak, gerçeği iyi görerek olması gerektiği gibi doğru ve tedbirli hareket edebilen; akil.
Kaynak:
Türk Dil Kurumu | Sözlük
2- Benim için aptal ve ahmak farklı şeylerdir. İkisi de cahildir ancak aptal bu cahilliği ile bilmişlik etmez. Ahmak olan eder çünkü ahmaktır. Aptal, belki çok sorgulamadığından, belki gerçekten de zekâsı yetmediğinden, belki de yetiştiği ortamdan dolayı içi boş bir tenekedir. Cahillikten de öte pek bir şeyi beceremez, anlamlandıramaz, bunu yapmaya da pek niyeti yoktur. Bu o kişinin mutluluğunu etkilemez zira aptal olduğunun farkına varan kişi bence artık aptal değildir. Çünkü kimse normal şartlarda cân-ı gönülden kendine aptal demez, ben hiçbir şeyi anlamlandırmam, anlamlandırmak da istemem demez. Dediği an zaten bir şeyi anlamlandırıp bir devrim yapmış olur
Zeki konusunda sözlükle birebir aynı düşünüyorum. Zeki birisi, aptal olabilir. Çünkü benim aptalıktaki esasım bir şeyi anlamdırmayan, belki de anlamlandırmak istemeyen kişidir. Yani boş gezen, kendi yağında kavrulmayı tercih eden avânedir. Zeki, anlamlandırmayı ileri derecede kudreti yeten kişidir. İleri derken ortalamanın biraz üstünde fazla da ileri olmasına gerek yok. Zeki bir kişi eğer anlamlandırmak isterse yani aptal değilse bunu gayet tâbi yapabilecek kişidir. Okullarda da görürüz ya leb demeden leblebiyi anlayan insanları işte onlar bana göre zekidir. Ama zekâ; her zaman başarıyı da getirmez, mutluluğu da.
Akıllıya gelirsek, bir kişi hem akıllı hem de zeki olabilir. Sözlük tanımları neredeyse aynı gibi duruyor ama çok ince bir fark var.
Zekâ bir potansiyelken, akıl o potansiyelin gerçekleştirilmiş hâlidir. Yani evet zeki bazı şeyleri ortalamanın üzerinde anlamlandırabilir ama yapabiliyor olması yapacağı anlamına gelmiyor. Yaparsa, akıllıdır. Ayrıca zeki olmayan biri de akıllı olabilir yani ortalamanın üzerinde olmayan, ortalama zekâya sahip bir kişinin de sonuçta bir zekâsı va değil mi? Bunu doğru kullanırsa akıllı olur. Bu dersine çalışıp potansiyelini kullanarak yüksek not alan öğrenci örneğinde verilebilir ama dersine çalışmayan adam akıllı değildir diyemeyiz zira o çocuğun ilgisini çekmeyen bir şey olabilir okul. Klişe bir örnek verdim ki anlaşılabileyim yani ders çalışmayan adam aptaldır demiyorum yanlış anlaşılmasın.
3- İkinci açıklamada bunun cevâbını verdiğimi düşünüyorum.
4- Akıllı birine güvenirim zira dediğim gibi benim için zekâ bir potansiyeldir. Ama akıllı kişi=güvenilir kişi diye bir şey yok. Önüme yalnızca iki seçenek koyduğunuz için böyle yoksa ikisine de güvenmem yâni, tanımam lâzım.
5- Bilemiyorum. Ben genelde benim ile ilgili yargıları çevreme göre belirliyorum, beni tanıyan diğerleri benim hakkımda ne düşünüyor diye bakıyorum. Eğer arkamdan konuşmuyorlarsa aptal olduğumu düşünmüyorlar ki ben de aptal olduğumu düşünmüyorum. Zeki miyim bilmem. Potansiyelimi ölçecek bir şeye girmedim. İq testleri de gerçekten zekâyı ölçer mi bu da başka bir tartışmanın konusu.
Akıllı mıyım? Vallaha isterim ki anlamlandırabileyim, potansiyelim ne ise kullanabileyim. Bunun için çaba gösteriyorum ancak bu yeterli mi? Bunu anlamak çok zor. Akıllı değilsem bile akıllı olmaya çalışıyorum diyeyim.
6-Gene ikinci açıklamamda mevcut.
Bu arada bir anlam karmaşası olmasın diye sonradan ek yapıyorum. Aptal bana göre ayrıca potansiyelini kullanmayan kişidir, bu anlam yazıdan çıkıyor ama net olarak da yazayım dedim.
Ha aptal doğuştan düşük potansiyelli de olabilir ama olanı kullanmamış ha olmadığı için kullanamıyor. Sonuç olarak aptal olacaktır.
