Rehber Bilgisayar kullanırken kaçınmanız gereken davranışlar

Bu yazımda bilgisayar kullanırken neler yapılmamalı, kısaca bahsedeceğim.

1- Sürücü bulucu kullanmak:

Sürücüler elle yüklenmelidir. Otomatik olarak sürücü kuran yazılımlara bel bağlamamalısınız. Zaten temiz kurulum sonrası işletim sisteminiz gerekli sürücüleri kuracaktır. Kurulamayan sürücüler için yeni konu açarsanız yardımcı oluruz. Normal bir durumda takip edilmesini önerdiğim 4 güncelleme var. Bunlar:

• İşletim sistemi güncelliği.
• Ekran kartı sürücüsü güncelliği.
• BIOS güncelliği.
• Çipset sürücüsü güncelliği.

İşletim sisteminizin (Windows) güncelliği hakkında bilgi edinmek basittir. Windows arama çubuğuna winver yazıp çalıştırın. Şu anda son Windows sürümü 20H2, 19042.746.



Sizde 19042 kısmında farklı bir şey yazıyorsa, Windows Update > İsteğe bağlı güncelleştirmeler > Sürüm güncelleştirmeleri kısmından güncelleyebilirsiniz. Temiz kurulumla son sürüme geçmek isterseniz de bu rehberi uygulayabilirsiniz.


Ekran kartınızın sürücüsünü, aşağıdaki linklerden kartınızı seçip işletim sisteminize uygun güncel sürücüyü indirip güncelleyebilirsiniz.

NVIDIA: Download Drivers | NVIDIA

AMD: https://www.amd.com/en/support

Intel: Downloads for Graphics


BIOS güncelliğini öğrenmenin birkaç yolu var. Ben kendi tercih ettiğim yoldan bahsedeceğim.

Windows arama çubuğuna dxdiag yazıp sistem sekmesine girin. Benim cihazım laptop olduğu için seri numarasıyla beraber BIOS sürümü (305) yazıyor. Sizde direkt BIOS sürümünüz yazabilir.



Buradan BIOS sürümünü öğreniyoruz. Sonra anakart üreticisinin sitesine giriyoruz. Buradaki son sürüm BIOS'u kendimizinkiyle karşılaştırıp güncellemenin gerekliliğine karar veriyoruz. Bazı BIOS güncellemelerinin yanında BETA olduğu veya aşamalı kurulması gerektiği yazar. Bu durumda bununla ilgili bir konu açarak yardım alabilirsiniz.


Çipset sürücüsü:

Intel için.

AMD için ise aşağıdaki videoyu takip edebilirsiniz.

Bu içeriği görüntülemek için üçüncü taraf çerezlerini yerleştirmek için izninize ihtiyacımız olacak.
Daha detaylı bilgi için, çerezler sayfamıza bakınız.

Üçüncü taraf çerezlerini kabul et

2- Antivirüs yazılımı kullanmamak:

Sisteminize zararlı bulaşması için herhangi bir indirme yapmanız gerekmez. İnternetten görsellere bakarken bile zararlı bulaştığı görülmüştür. Bu yüzden bir AV yazılımı kullanmak elzemdir. Önerilerim:

Kaspersky Security Cloud: https://www.kaspersky.com.tr/free-cloud-antivirus
Bitdefender: Bitdefender Antivirus Free - Download Free Antivirus Software
F-Secure: F-Secure Anti-Virus — Virus and malware protection for PC


3- FPS artırdığını iddia eden yazılımlar kullanmak:

FPS Booster adı altında çıkarılan bu saçma yazılımların hiçbir yararı yoktur. Tek tıkla oyun performansı artırılmaz. Bunu artırmanın kesin yolları donanım yükseltmesi ve grafik ayarlarıyla oynamaktır. Keza RAM sınırlaması yapan uygulamalar da son derece gereksizdir. RAM boşta şu kadar kullanılmalıdır, bunun üstüne çıkmamalıdır denemez.

RAM dediğimiz donanım, hızına hayran kaldığımız NVMe SSD'lerden kat kat daha hızlı bir bileşendir. Bu kadar hızlı bir bileşenin fazla kullanılması değil, az kullanılması israf olur. Bu Windows 10'da böyle, 8 ve 8.1'de de böyleydi, 7'de de böyleydi.

Bu içeriği görüntülemek için üçüncü taraf çerezlerini yerleştirmek için izninize ihtiyacımız olacak.
Daha detaylı bilgi için, çerezler sayfamıza bakınız.

Üçüncü taraf çerezlerini kabul et

4- Elle DLL dosyaları kopyalamak.

Bazı oyun ve uygulamaları açmaya çalışırken DLL eksikliği sebebiyle hatalar alabilirsiniz. Özellikle temiz kurulum sonrası, indirdiğiniz uygulama gerekli DLL paketlerini kurmadıysa yaşanabilir. Bu durumda yapmanız gereken şey eksik DLL dosyasını internetten aratıp indirmek değildir. O DLL'in geldiği paketi indirip kurmaktır. Bu şekilde hem DLL dosyasını orijinal kaynağından edinmiş olursunuz hem de şimdiki ve ileride yaşanması muhtemel sorununuzu çözmüş olursunuz. Hangi DLL dosyası için ne indirmeniz gerektiği aşağıdaki konuda mevcut.


5- Birbiriyle uyumsuz/gereksiz bileşen seçimi.

Uyumsuzluktan kastım AM4 sokete 1151 işlemci takmak değil. Teknik olarak uyumlu fakat beraber sorun çıkarabilecek, tam kapasitede çalışamayacak ürünlerden bahsediyorum. Bunları alt başlıklar olarak şöyle sıralayabilirim:

• İşlemci için fazla hızlı RAM seçimi.
• Ana bileşenleri yüksek tutmak adına diğer bileşenlerden kısmak.
• Hatalı RAM yükseltmesi yapmak.

İşlemci için fazla hızlı RAM seçimi:
Teknik olarak desteği olsa bile bazı işlemciler belirli frekansların üstündeki RAM'lerle çalışamayabilir. Örneğin Ryzen 1000 serisi bir işlemciye 3600 MHz RAM takıp da bu değerde çalıştırırsanız sorun yaşayabilirsiniz. Hatta çalıştıramayabilirsiniz bile.

Ana bileşenleri yüksek tutmak adına diğer bileşenlerden kısmak:
Pek çok hazır sistemde görülen bir durumdur. Bu hazır sistemleri piyasaya sürenler ve tanıtımını yapanlar alıcılarını hep FPS değerleriyle kazanmaya çalışır. Bu yüzden az paraya çok FPS almanın her zaman iyi olduğunu düşünürler, hatta F/P dedikleri saçma bir tabir de kullanırlar.

F/P oranı yüksek sistemler topladıklarını iddia ederler; halbuki bir oranın büyük olması için payının büyük, paydasının küçük olması gerekir. Yani F/P oranı yüksek bir ürün, verdiği performansa göre pahalı olan üründür aslında.



Yine de bu durum, sistemlerini sadece FPS üzerinden tanıtan ve parça kalitesini önemsemeyen arkadaşlar için pek önemli değil gibi. Bahsettiğim bileşenler:

• A320 gibi çipsetli anakartlar. Bütçe cidden çok düşük değilse, misal APU sistem toplanmıyorsa, önermem.
• Kalitesiz kasa/PSU kullanımı. Burada zaten belli bir süre geçiren birisiyseniz aklınızda birkaç kasa/PSU profili oluşmuştur çoktan. Oluşmadıysa, marka basma kasa ve PSU'ların çoğundan uzak durmanızı öneririm. Power Boost, Rampage, Everest, GamePower gibi markaların çoğu PSU'sunu* ve gördüğüm hiçbir kasasını önermem. İllaki daha düzgün bir alternatif bulunur.
• Kronik sorunlu SSD'ler. Technopat Sosyal'de bunun için bir konu var, ona bakarak bilgi edinebilirsiniz.

*Dediğimin yanlış anlaşılmasını istemediğim için böyle bir not düşüyorum. Kaliteli ürünlere marka basılma durumu da var, örnek:

Hatalı RAM yükseltmesi yapmak:
Aslında sırf bunun için yeni bir konu bile açılabilir fakat bu konuyla da ilgili olduğu için bahsetmeden geçmeyeceğim. RAM satın alırken daha ucuz olduğu için tekli kitlerden birden fazla alan; yani 8+8, 16+16 gibi RAM alanlar var. Bu durumda iki ayrı şekilde alınan bu RAM'ler aynı marka, model bile olsa; CL ve MHz değerleri bile aynı olsa uyuşmazlık yaşanabilir. Bu da 16 GB RAM'in 8 GB (7.92 GB) kullanılabilir görünmesi, XMP açılamaması ve açılınca sistemde sorunlar yaşanması gibi problemlere yol açabilir. Bunun yaşanmaması için RAM'ler her zaman kit olarak alınmalıdır. Birkaç örnek:


6- Bilinçsiz overclock yapmak.

Bazı kullanıcılar, MSI Afterburner gibi programları indirir indirmez ekran kartı bellek hızını sona almak gibi hatalara düşüyorlar. Tabii bunun sonucunda sistem kendine zarar vermemek için kapanınca da tedirgin oluyorlar. OC, bilinçli yapıldığı zaman zarar verecek bir işlem değildir. İşlemciyi alıp sisteminize taktığınız an bile yapabilirsiniz. Ancak bilinçsiz OC yaparsanız donanımsal açıdan büyük zararlar yaşamanız olası. Bu çoğu durumda böyledir, bilmediğiniz ayarları kurcalamayın. Geri dönüşü mümkün olmayan veya pahalıya patlayan sonuçlar doğurabilir.


7- Kullanıcının sistemde ne işe yaradığını bilmediği ayarları oynaması.

Üstteki OC meselesiyle dip dibe olan bir durumdur bu. Genelde YouTube'dan görülen, FPS artırma teknikleri altında sunulan pek çok saçma ayarı yapıp sistemde bazı sorunlara yol açılabilir. En sık gördüğüm iki sorunu ve çözümlerini (yani aslında en başta yapılmaması gereken işlemleri) sıraladım:




8- Klasör isimlerinde Türkçe karakter kullanmak.

Bilgisayar dediğimiz şey, Türkiye'de ve Türkçe diliyle yapılmadığı için klasör isimlerinde Türkçe karakter kullanırsak sorun yaşayabiliriz. En basitinden, o klasöre kurulu uygulamalar/oyunlar açılmayabilir. Birkaç örnek:

Konunun sonuna geldik. Benim aklımdakiler bunlardı, katılmadığınız veya eklenmesi gerektiğini düşündüğünüz bir şey varsa belirtmekte özgürsünüz. Yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim